ԵՐԵՎԱՆ, 11 ՀՈՒԼԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Ազգաբնակչության համաշխարհային օրը 2013 թվականին նշվում է անչափահասների հղիության խորագրի ներքո: Դրանով փորձ է արվում մարդկության ուշադրությունը սևեռել խնդրի վրա ու գտնել ուղիներ այն կանխելու համար: Հայաստանում անչափահասների հղիության 90 տոկոսից ավելին ընտանիք ունեցող աղջիկների դեպքում է գրանցվում: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշեց ՀՀ առողջապահության նախարարության Մայրական և վերարտադրողական առողջության պահպանման բաժնի պետ Գայանե Ավագյանը: «Հայաստանում, մասնավորապես, գյուղերում մենք գործ ունենք այն ավանդույթի հետ, որ աղջիկներն ամուսնանում են 17 տարեկանում: Այդ տեսանկյունից շատ կարևոր է խոսել նրանց կրթություն ստանալու հնարավորությունների մասին»,-ասաց Գայանե Ավագյանը: Նրա խոսքերով` դեռահասության շրջանում մայրացած աղջիկները դեռ լիարժեք պատրաստ չեն իրականացնել երեխայի դաստիարակությունը: «Իհարկե, եթե դեռահասն արդեն մայր է դարձել, պետք է նրան ցանկանալ երջանիկ մայրություն, բայց նրանք լիարժեք մայր լինեն չեն կարող թե կենսաբանական, թե հոգեբանական և թե իրավական տեսանկյունից»,-հավելեց Գայանե Ավագյանը: Նրա տեղեկացմամբ` ՀՀ-ում 2000, 2005 և 2010 թվականներին իրականացված հետազոտություններ արդյունքների համեմատական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ անչափահասների հղիության և ծնելիության ցուցանիշները նվազել են:

Անդրադառնալով անչափահասների կողմից հղիության ընդհատումներին` Գայանե Ավագյանը նշեց, որ արհեստական ընդհատումների դիմում են ամուսնացած և արդեն մեկ երեխա ունեցողները, ովքեր չեն կարողացել պլանավորել հղիությունը: «Բարեբախտաբար, տարեկան կտրվածքում հատուկենտ են չամուսնացած դեռահասների հղիության և արհեստական ընդհատման դիմելու դեպքերը»,- նշեց Գայանե Ավագյանը:

Ինչ վերաբերում է ՀՀ բնակչության քանակական և որակական ցուցանիշներին, ապա Ազգային վիճակագրական ծառայության մարդահամարի եւ ժողովրդագրության բաժնի պետ Կարինե Կույումջյանի խոսքերով` Հայաստանը ժողովրագրական տեսանկյունից ծերացման նախաշեմին գտնվող հասարակություն ունի: «2012 թվականի տվյալներով՝ ՀՀ մեծահասակ բնակչության ցուցանիշը 10,2 տոկոս է, իսկ ՄԱԿ-ի սահմանած ցուցանիշի համաձայն, եթե ողջ բնակչության թվաքանակում 65 և ավելի տարիքային խմբի բնակչության թիվը կազմում է 10-12 տոկոս, ապա այդ հասարակությունը ծերացող է»,-ասաց Կարինե Կույումջյանը:

Հայաստանի բնակչության թիվը 2013թ. առաջին եռամսյակի դրությամբ 3 միլիոն 028 հազար 500 մարդ է, որից 1 միլիոն 918 հազար 500-ը քաղաքաբնակներ են, իսկ 1 միլիոն 110 հազարը՝ գյուղաբնակներ: 2012թ.-ի ապրիլի 1-ի դրությամբ հաշվառված է եղել 3 միլիոն 022 հազար մարդ:
2013 թվականի ապրիլի 1-ի դրությամբ` 1000 բնակչի հաշվով ՀՀ-ում ծնելիության ցուցանիշը կազմել է 12,8 տոկոս, մահացությանը՝ 10 տոկոս, բնական հավելաճը՝ 2,8 տոկոս:
Ազգաբնակչության համաշխարհային օրվա նախորդ տարիների խորագրերի շարքում են եղել այնպիսի խնդիրներ, ինչպիսիք են վերարտադրողական առողջության ոլորտի ծառայություններին համընդհանուր հասանելիությունը, աղքատության դեմ պայքարը և աղջիկներին կրթությամբ ապահովելը, ընտանիքի պլանավորման խնդիրը, հավասարության հարցը, մեկ միլիարդ դեռահասների ցուցանիշը: Ազգաբնակչության համաշխարհային օրը նշվում է 1989 թվականից ի վեր ՄԱԿ-ի բնակչության հիմնադրամի նախաձեռնությամբ, երբ Երկիր մոլորակի բնակչության ընդհանուր թիվը հասավ 5 միլիարդի 1987 թվականին: ՄԱԿ-ի վերջին կանխատեսումների համաձայն` մինչև 2050 թ-ը Երկրի բնակիչների թիվը կհասնի 7,9-10,9 միլիարդի, ինչը կախված է ընտանիքի պլանավորման քաղաքականության արդյունավետությունից:

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը բազմիցս հայտարարել է, որ աշխարհի երկրները պետք է ուշադրություն դարձնեն անչափահասների հղիությունների խնդրին: Կազմակերպության տվյալներով՝ յուրաքանչյուր տարի 15-19 տարեկան 16 միլիոն աղջիկ է հղիանում, և ևս 2 միլիոնը՝ 15-ից ցածր տարիքի աղջիկներ: Մանկահասակների ու դեռահասների շրջանում հղիությունների վիճակագրական ամենաբարդ պատկերը դիտվում է ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում: Ըստ վիճակագրության՝ աշխարհում յուրաքանչյուր 5-րդ աղջիկ ծննդաբերում է 18 տարին չլրացած: Շատ ազգերի մոտ վաղ ամուսնությունը դեռահասների համար նորմա է համարվում: Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում աղջիկների ավելի քան 30 տոկոսն ամուսնանում է 18 տարեկանում, իսկ 14 տոկոսը՝ դեռ 15 տարին չլրացած: Փորձագետների կարծիքով՝ կրթությունը ծանրակշիռ գործոն է վաղ հղիությունից պաշտապանվելու համար: 

Պատրաստեց Անի Նազարյանը