აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს, რომელთა დასაბუთებაც შეგვიძლია საერთაშორისო პარტნიორებს წარვუდგინოთ: ფაშინიანი
6 წუთი კითხვის
ერევანი, 27 სექტემბერი, არმენპრესი. სომხეთის კონსტიტუციაში აზერბაიჯანის მიმართ ტერიტორიული პრეტენზია არ არსებობს, და სომხეთი მზად არის ამასთან დაკავშირებით დაწვრილებით წერილობითი არგუმენტები წარუდგინოს ყველა საერთაშორისო პარტნიორს, ვინც ამ საკითხით დაინტერესებულია. როგორც „არმენპრესი“ იუწყება, ამის შესახებ განაცხადა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ნიუ-იორკში გაეროს გენერალური ასამბლეის 79-ე სესიის დროს თავის გამოსვლაში.
„აზერბაიჯანი, თუმცა, ამტკიცებს, რომ მშვიდობის ხელშეკრულებას ხელს უშლის სომხეთის რესპუბლიკის კონსტიტუცია, რომელიც, მათი აზრით, აზერბაიჯანის მიმართ ტერიტორიულ პრეტენზიებს შეიცავს. დეტალებში ჩაუღრმავებლად ვიტყვი, რომ ჩვენს კონსტიტუციაში მსგავსი არაფერი წერია, არ არის ტერიტორიული პრეტენზები აზერბაიჯანის მიმართ, და ჩვენ შეგვიძლია დაწვრილებით წერილობითი არგუმენტები მივაწოდოთ ჩვენს საერთაშორისო პარტნიორებს, ვინც დაინტერესებულია ამ საკითხით. მეტიც, აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს სომხეთის რესპუბლიკის მიმართ და ამაზეც შეგვიძლია წარვუდგინოთ წერილობითი არგუმენტები ყველა დაინტერესებულ საერთაშორისო პარტნიორს.
მაგრამ ყურადღება მიაქციეთ: ჩვენ აზერბაიჯანის კონსტიტუციას არ მივიჩნევთ მშვიდობის ხელშეკრულების დაბრკოლებად მხოლოდ იმ მიზეზით, რომ მშვიდობის ხელშეკრულების პროექტის შეთანხმებული ნაწილი შეიცავს ფორმულირებას, რომელიც ამ პრობლემას წყვეტს, და ეს ფორმულირება ასეთია: „მხარეებიდან ვერცერთი ვერ გამოიყენებს თავის შიდა კანონმდებლობას ამ ხელშეკრულების შეუსრულებლობის არგუმენტად“. შესაბამისად, ხელშეკრულების ხელმოწერა დაადასტურებს როგორც სომხეთის, ისე აზერბაიჯანის შეშფოთებებს და შექმნის სამართლებრივ გარანტიებს მათ სრულად მისამართებისათვის“, - აღნიშნა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა.
მან აღნიშნა, რომ სომხეთისა და აზერბაიჯანის შემთხვევაში მშვიდობის ხელშეკრულების პროექტის შეთანხმებული მუხლები, არსებითად, მოიცავს მშვიდობას, ერთმანეთის მიმართ ტერიტორიული პრეტენზიების არარსებობას და მომავალში მსგავსი პრეტენზიების არ წარმოქმნას, დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარებას, მშვიდობის ხელშეკრულების განხორციელების მონიტორინგის ერთობლივი კომისიის შექმნას, ერთმანეთის შიდა საქმეებში ჩაურევლობას, ძალის ან ძალის მუქარის არ გამოყენებას და სხვა მნიშვნელოვან დებულებებს.
„მშვიდობის ხელშეკრულების უკვე შეთანხმებული მუხლების ხელმოწერა მნიშვნელოვნად გააადვილებს შეუთანხმებელი საკითხების გადაჭრას. მშვიდობის ხელშეკრულების პროექტის უკვე შეთანხმებული ნაწილები ამისთვის ხელსაწყოებს ქმნის. ერთ-ერთი მათგანი არის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, ხოლო მეორე - მშვიდობის ხელშეკრულების განხორციელების მონიტორინგის სომხეთ-აზერბაიჯანის ერთობლივი კომისია“, - აღნიშნა პრემიერ-მინისტრმა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დე იურე მშვიდობის არსებობა შეთავაზებული ხელშეკრულების ხელმოწერით და დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება გამოიწვევს ორი ქვეყნის მთავრობებისა და ხალხების საერთო ატმოსფეროს და აღქმის ცვლილებას, რაც მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს დარჩენილი პრობლემების გადაჭრას.
პრემიერის თქმით, თუ სომხეთის საკონსტიტუციო სასამართლო გადაწყვეტს, რომ ხელშეკრულება შეესაბამება სომხეთის კონსტიტუციას, მაშინ მისი რატიფიკაციის წინაშე დაბრკოლება არ იქნება და აქ ჩნდება მეტად მნიშვნელოვანი საკითხი:
„როდესაც ვუყურებთ მშვიდობის ხელშეკრულების შეთანხმებულ ტექსტს სომხეთის რესპუბლიკის კონსტიტუციასთან შესაბამისობის თვალსაზრისით, ვიღებთ ასეთ სურათს: სომხეთის კონსტიტუციის მიხედვით, კონსტიტუციასთან შეუთავსებელი ხელშეკრულებები ვერ იქნება რატიფიცირებული. აზერბაიჯანთან მშვიდობის ხელშეკრულების ხელმოწერის შემდეგ ჩვენ მას საკონსტიტუციო სასამართლოში გავგზავნით, რათა მან დაადგინოს მისი შესაბამისობა სომხეთის კონსტიტუციასთან.
თუ ჩვენი საკონსტიტუციო სასამართლო გადაწყვეტს, რომ აზერბაიჯანთან მშვიდობის ხელშეკრულება ეწინააღმდეგება სომხეთის კონსტიტუციას (თუმცა ჩვენი ექსპერტები აცხადებენ, რომ ეს ნაკლებად სავარაუდოა), მაშინ ჩვენ ვიქნებით ისეთ სიტუაციაში, როცა კონსტიტუციური ცვლილებები იქნება საჭირო მშვიდობის მისაღწევად.
თუ ჩვენი საკონსტიტუციო სასამართლო გადაწყვეტს, რომ ხელშეკრულება შეესაბამება სომხეთის კონსტიტუციას, მაშინ მისი რატიფიკაციის წინაშე დაბრკოლება არ იქნება, და აქ ჩნდება მეტად მნიშვნელოვანი საკითხი: სომხეთის რესპუბლიკის კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით, რატიფიცირებულ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს აქვთ უპირატესობა სომხეთის შიდა კანონმდებლობაზე. შესაბამისად, აზერბაიჯანთან მშვიდობის ხელშეკრულების ხელმოწერისა და რატიფიკაციის შემდეგ, თეორიულად არსებული კანონები, რომლებიც შეიძლება ინტერპრეტირებულ იქნას როგორც ტერიტორიული პრეტენზიები, დაექვემდებარებიან სომხეთ-აზერბაიჯანის მშვიდობის ხელშეკრულებას და ავტომატურად არ ექნებათ სამართლებრივი ძალა. იგივე ლოგიკა, რა თქმა უნდა, იმოქმედებს აზერბაიჯანის შემთხვევაში“, - დაასკვნა ნიკოლ ფაშინიანმა.