სომხეთისგან განსხვავებით, აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს სომხეთის მიმართ: ფაშინიანი

ერევანი, 1 სექტემბერი, არმენპრესი. სომხეთისგან განსხვავებით, აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს სომხეთის მიმართ. თუმცა, სომხური მხარე ამ ეტაპზე აზერბაიჯანის კონსტიტუციის შეცვლის მოთხოვნას არ აყენებს, რადგან სამშვიდობო ხელშეკრულების პროექტში უკვე შეთანხმებული მუხლები ამ საკითხს სრულად აგვარებენ.

„არმენპრესის“ ცნობით, ამის შესახებ პრესკონფერენციაზე განაცხადა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა.

პრემიერ-მინისტრმა აღნიშნა, რომ აზერბაიჯანი ადანაშაულებს სომხეთს, თითქოს სომხეთის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ მოთხოვნებს აზერბაიჯანის მიმართ. აზერბაიჯანის ეს პოზიცია ეფუძნება იმ ფაქტს, რომ სომხეთის კონსტიტუციის პრეამბულაში მოცემულია მითითება დამოუკიდებლობის დეკლარაციაზე, სადაც ნახსენებია 1988 წელს მიღებული გადაწყვეტილება მთიანი ყარაბაღის და სომხეთის გაერთიანების შესახებ.

„რამდენად საფუძვლიანია აზერბაიჯანის ეს ნათქვამი? დამოუკიდებლობის დეკლარაციის მეხუთე მუხლით, შეიქმნება შეიარაღებული ძალები, უსაფრთხოების ორგანოები და სხვ. ესე იგი, დამოუკიდებლობის დეკლარაცია ამბობს, რომ სომხეთის შეიარაღებული ძალები და სპეცსამსახურები ემორჩილებიან უმაღლეს საბჭოს, ანუ ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოს. მაგრამ 1995 წელს, როდესაც კონსტიტუცია მიიღეს, პირველივე დღიდან არმია, ეროვნული უსაფრთხოების სამსახური და პოლიცია ექვემდებარებოდნენ რესპუბლიკის პრეზიდენტს. ეს ნიშნავს, რომ დამოუკიდებლობის დეკლარაციის შინაარსი ავტომატურად არ არის ასახული კონსტიტუციაში“, - თქვა ფაშინიანმა.

მან ხაზი გაუსვა, რომ დამოუკიდებლობის დეკლარაციიდან კონსტიტუციაში არის ასახული ის, რაც წერილობით და სიტყვიერად არის მითითებული. ხოლო რაც არ წერია, ის კონსტიტუციაში არ არის ასახული. ფაშინიანმა ასევე აღნიშნა, რომ სომხეთში ჩატარებული ყველა არჩევნები 29,743 კვადრატულ კილომეტრზე ჩატარდა. მთიან ყარაბაღში არც რეფერენდუმი და არც არჩევნები არ ჩატარებულა.

პრემიერ-მინისტრმა მოითხოვა, რომ კონსტიტუციის საკითხის კონტექსტში განიხილონ აზერბაიჯანის კონსტიტუცია:

„აზერბაიჯანის კონსტიტუციაში მითითებულია 1991 წლის სახელმწიფო დამოუკიდებლობის აქტზე. ამ აქტში მითითებულია 1918 წლის 28 მაისის დამოუკიდებლობის დეკლარაციაზე. უფრო მეტიც, დამოუკიდებლობის აქტში წერია, რომ დღევანდელი აზერბაიჯანი არის 1918-1920 წლების აზერბაიჯანის სამართალმემკვიდრე. ხოლო 1918-1920 წლების აზერბაიჯანის დეკლარაციაში მითითებულია, რომ აზერბაიჯანის ტერიტორიებია სამხრეთი და აღმოსავლეთი ამიერკავკასია. 1919 წელს ანტანტის მიერ წარმოდგენილი რუკით აზერბაიჯანი პრეტენზიას აცხადებდა დღევანდელი სიუნიქისა და ვაიოც ძორის რეგიონებზე სრულად, და ნაწილობრივ ტავუშის, გეღარქუნიკის, არარატის, ლორისა და შირაკის რეგიონებზე. სომხეთის კონსტიტუციისგან განსხვავებით, აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს სომხეთის მიმართ“, - განაცხადა ფაშინიანმა.

საპასუხოდ შეკითხვაზე, თუ რატომ არ სთხოვს სომხეთი აზერბაიჯანს შეცვალოს თავისი კონსტიტუცია, პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ სომხეთი ამას ასე არ აყენებს, რადგან სამშვიდობო ხელშეკრულების პროექტში არსებობს შეთანხმებული დებულება, რომლის მიხედვითაც მხარეებს არ შეუძლიათ მიუთითონ თავიანთ შიდა კანონმდებლობაზე, რომ არ შეასრულონ ხელშეკრულების დებულებები.

„ახლა ჩვენ ვხედავთ, რომ აზერბაიჯანის კონსტიტუციაში სომხეთის მიმართ არის ტერიტორიული პრეტენზიები. უფრო მეტიც, აზერბაიჯანის მიერ ჩემი ნახსენები დოკუმენტებში აღნიშნულია, რომ აზერბაიჯანის ტერიტორია 108,000 კვადრატული კილომეტრია და სომხეთთან და საქართველოსთან სასაზღვრო საკითხების მოგვარების შემდეგ 141,000 კვადრატული კილომეტრი გახდება. ეს ნიშნავს, რომ ამ ლოგიკით, დღევანდელი აზერბაიჯანის კონსტიტუციაში დაფიქსირებულია დამატებითი 45-46 კვადრატული კილომეტრის ტერიტორიული პრეტენზია. ეს ჩვენ არ გვაწუხებს? რა თქმა უნდა, გვაწუხებს, ეს, რა თქმა უნდა, პრობლემაა. ჩვენ ამ პრობლემას როგორ ვპასუხობთ, ვამბობთ, რომ აზერბაიჯანმა თავისი კონსტიტუცია შეცვალოს? არა, ჩვენ ვამბობთ, რომ არსებობს სამშვიდობო ხელშეკრულების უკვე შეთანხმებული მუხლი, რომელიც ხელმოწერის შემთხვევაში ამ საკითხს აგვარებს, რაც ნიშნავს, რომ მხარეებს არ შეუძლიათ თავიანთ შიდა კანონმდებლობაზე მიუთითონ ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულებების შეუსრულებლად. ეს დაფიქსირებულია, დანარჩენი კი ისტორიაა, ისტორიას ვერ წაშლი და ამის საჭიროებაც არ არის“, - თქვა მან.

ფაშინიანმა დაძინა, რომ თუ ახლა სომხეთი მოითხოვს აზერბაიჯანის კონსტიტუციის შეცვლას, ეს ნიშნავს საკითხის განზრახ ჩიხში შეყვანას. მაგრამ ამას არ გააკეთებს არა იმიტომ, რომ არ არის შეშფოთებული, არამედ იმიტომ, რომ სამშვიდობო ხელშეკრულების პროექტში უკვე შეთანხმებული მუხლები ამ საკითხს სრულად აგვარებენ.