სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობა არა მხოლოდ შესაძლებელია, არამედ ერთი ხელის გაწვდენის მანძილზეა: პრემიერ-მინისტრის გამოსვლა გაეროში

ერევანი, 27 სექტემბერი, არმენპრესი. სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობა არა მხოლოდ შესაძლებელია, არამედ ერთი ხელის გაწვდენის მანძილზეა.

როგორც „არმენპრესი“ იუწყება, ამის შესახებ სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა გაეროს გენერალური ასამბლეის 79-ე სესიის დროს თავის გამოსვლაში.

პრემიერ-მინისტრმა თავის გამოსვლაში, კერძოდ, აღნიშნა:

„ბატონო პრეზიდენტო, უპირატესობებო, ქალბატონებო და ბატონებო, ეს ჩემი მეოთხე გამოსვლაა გაეროს გენერალური ასამბლეის სესიაზე, და ეს გამოსვლა არსებითად განსხვავებული იქნება წინა გამოსვლებისგან. ჩემს წინა გამოსვლებში მთავარი მესიჯი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობის მიღწევის ჩიხი იყო, მაგრამ დღეს მინდა ვთქვა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობა არა მხოლოდ შესაძლებელია, არამედ ერთი ხელის გაწვდენის მანძილზეა.

რატომ ვფიქრობ ასე? რამდენიმე კონკრეტული მიზეზის გამო. სულ ახლახან, 30 აგვისტოს სომხეთმა და აზერბაიჯანმა ხელი მოაწერეს კომისიების ერთობლივ რეგლამენტს ქვეყნების საზღვრების დელიმიტაციის შესახებ. ეს არის პირველი ორმხრივი სამართლებრივი ხელშეკრულება მხარეებს შორის. მაგრამ უფრო მნიშვნელოვანია ის, რომ ამ დოკუმენტით სომხეთი და აზერბაიჯანი შეთანხმდნენ, რომ 1991 წლის ალმა-ათის დეკლარაცია იქნება ორი ქვეყნის საზღვრების დელიმიტაციის ძირითადი პრინციპი და იმოქმედებენ მის მიხედვით“.

პრემიერ-მინისტრის შეფასებით, ეს ნიშნავს, რომ სომხეთმა და აზერბაიჯანმა დე იურე აღიარეს ერთმანეთის ტერიტორიული მთლიანობა და საბჭოთა კავშირის დროს არსებული საზღვრების ურღვევობის პრინციპი, რაც ფუნდამენტური ფაქტორია მშვიდობის დასამყარებლად: „ახლა უკვე დე იურე აღიარებულია, რომ ორ ქვეყანას ერთმანეთის მიმართ ტერიტორიული პრეტენზიები არ გააჩნიათ“.

ნიკოლ ფაშინიანის თქმით, რჩება შემდეგი ნაბიჯის გადადგმა და ხელშეკრულების ხელმოწერა სომხეთის რესპუბლიკასა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკას შორის მშვიდობისა და სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობების დამყარების შესახებ.

„აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა და მე უკვე მრავალჯერ განვაცხადეთ, რომ აღნიშნული ხელშეკრულების მინიმუმ 80% შეთანხმებულია“, - აღნიშნა პრემიერ-მინისტრმა.

სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ასევე დასძინა, რომ ამ ისტორიული შესაძლებლობის გამოყენებისა და ჩიხში შესვლის საფრთხის თავიდან აცილების მიზნით სომხეთი სთავაზობს აიღოს ის, რაც უკვე შეთანხმებულია ხელშეკრულების პროექტში, ხელი მოაწეროს მას, ჰქონდეს მშვიდობის ხელშეკრულება სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, შემდეგ კი გააგრძელოს მოლაპარაკებები დარჩენილ საკითხებზე. მისი თქმით, სომხეთი მზადაა ეს გააკეთოს ახლავე.

„რატომ ვაკეთებთ ამ წინადადებას? იმიტომ, რომ არ არსებობს პრეცედენტი, როდესაც მშვიდობის ხელშეკრულება ან რაიმე სხვა ხელშეკრულება წყვეტს ყველაფერს და წყვეტს ყველა საკითხს, და ეს პრაქტიკულად შეუძლებელია. ნებისმიერი ორი ქვეყანა, რომელიმე ხელშეკრულების დადების შემდეგ, კვლავ საჭიროებს ახალ ხელშეკრულებებსა და შეთანხმებებს სწორედ ამ მიზეზის გამო.

რამდენადაც ყოვლისმომცველი არ უნდა იყოს რომელიმე ხელშეკრულება, ბევრ მნიშვნელოვან საკითხს ჯერ კიდევ დასჭირდება მიმართვა“, - განაცხადა ფაშინიანმა გამოსვლისას, და აღნიშნა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მშვიდობის ხელშეკრულების პროექტის შეთანხმებული მუხლები, არსებითად, მოიცავს მშვიდობას, ერთმანეთის მიმართ ტერიტორიული პრეტენზიების არარსებობას და მომავალში მსგავსი პრეტენზიების არ წარმოქმნას, დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარებას, მშვიდობის ხელშეკრულების შესრულების მონიტორინგის ერთობლივი კომისიის შექმნას, ერთმანეთის შიდა საქმეებში ჩაურევლობას, ძალის და ძალის მუქარის არგამოყენებას და სხვა მნიშვნელოვან დებულებებს.

სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის აზრით, ერევანსა და ბაქოს შორის მშვიდობის ხელშეკრულების ხელმოწერა უკვე შეთანხმებული მუხლებით მნიშვნელოვნად გააადვილებს შეუთანხმებელი საკითხების მოგვარებას.

„მშვიდობის ხელშეკრულების პროექტის უკვე შეთანხმებული ნაწილები ამისთვის ხელსაწყოებს ქმნის: ერთ-ერთი არის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, ხოლო მეორე - მშვიდობის ხელშეკრულების განხორციელების მონიტორინგის სომხეთ-აზერბაიჯანის ერთობლივი კომისია“, - აღნიშნა პრემიერ-მინისტრმა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დე იურე მშვიდობის არსებობა შეთავაზებული ხელშეკრულების ხელმოწერა და დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება გამოიწვევს ორი ქვეყნის მთავრობებისა და ხალხების საერთო ატმოსფეროს და აღქმის ცვლილებას, რაც მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს დარჩენილი პრობლემების მოგვარებას.