ԵՐԵՎԱՆ,  14 ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ:  ՀՀ ազգային գրադարանի աշխատակիցները Ստամբուլի քաղաքային գրադարանում են՝ հայկական գրքեր փնտրելու, գտնելու և թվայնացնելու նպատակով: Այդ գործում մեծապես աջակցում է «Հրանտ Դինք» հիմնադրամը: «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այս մասին պատմեց ՀՀ ազգային գրադարանի տնօրեն Տիգրան Զարգարյանը։

«Եթե եվրոպական գրադարանային հավաքածուները մեզ հասանելի են եղել, ապա Թուրքիայի հավաքածուները պատմականորեն փակ են եղել: Հիմա մենք շատ լավ համագործակցություն ենք սկսել Ստամբուլի քաղաքային գրադարանի հետ: Այդ գործում աջակցում է «Հրանտ Դինք» հիմնադրամը: Հենց այս պահին մեր երկու աշխատակիցները գտնվում են այնտեղ: Մեր աշխատակիցները մեկ ու կես տարի առաջ ևս գնացել և գտել են 100 անուն հայերեն գրքեր, որոնք մեզ նախկինում անհայտ են եղել: Հայաստան բերելու իրավունք չունենք, սակայն դրանք բոլորը նկարել ենք և թվայնացրել: Դրանք 1800-ականների գրքեր են: Մատենագետների համար խիստ կարևոր է, որ լրիվ նոր անուններ հայտնվեցին»,-ասաց Զարգարյանը:

Այդ գրքերի մեծ մասը Պոլսի հայ գրողների գրքեր են։ Կան նաև հայատառ թուրքերեն գրքեր, քաղաքական գրքեր: Ազգային գրադարանը նպատակ ունի նաև գտնել աշխարհում հայերի կողմից տպագրված բոլոր «Աստվածաշունչները», գնել ու բերել Հայաստան, իսկ որն էլ հնարավոր չէ գնել, գոնե թվայնացնել ու թվային պատճենները վերցնել: Ստամբուլի գրադարանում մի այդպիսի անհայտ «Աստվածաշունչ» են գտել և թվայնացրել:

Տնօրենը հույս ունի, որ հիմա ևս նոր գրքեր կգտնեն Ստամբուլի գրադարանում: «Երկու շաբաթով են գնում, ժամանակը կարճ է, որքան աշխատեն, աշխատեն: Նրանց հետ կապի մեջ ենք, արդեն իսկ գտել են արժեքավոր գրքեր»,-նշեց նա:

Թվայնացված տարբերակները հասանելի են «Հայ գիրք», «Հայ մամուլ» շտեմարաններում: «Հայ մամուլում» թվայնացրել են ընդհանուր արդեն 3.5 մլն էջ, իսկ «Հայ գրքում»՝ 2 մլն-ից ավելի: Թեև այսօր շատերն են գրքերը կարդում էլեկտրոնային տարբերակով, սակայն գրադարանի այցելուների թիվը չի նվազել: Զարգարյանի կարծիքով՝ գրադարաններն ընդհանրապես միայն ընթերցելու վայր չեն, այլ հանգիստ ընթերցելու վայր: «Եվ մեր ընթերցասրահի պայմանները շատ լավն են: Ընթերցողների թիվն ավելացել է վիրտուալ հարթակում ընթերցողների հաշվին: Նկատում ենք, որ մեր թվայնացված գրքերը կարդում են նաև Ճապոնիայում, Չինաստանում»,-ասաց տնօրենը:

Նա նշեց, որ հեղինակային իրավունքը թույլ է տալիս գիրքը թվայնացնել գրողի մահից 70 տարի հետո: Հիմա գրադարանը թվայնացնում է 1512-1950-ականների գրքերը: Երբ հասնեն այդ սահմանին, թվայնացման համար արդեն թույլտվություն պետք է ստանան հեղինակների ժառանգներից:

Ազգային գրադարանի տնօրենը նկատում է, որ մեծ է հատկապես հայերեն լույս տեսած գեղարվեստական գրականության պահանջարկը, դրան հաջորդում է հասարակագիտական բլոկը: Ընթերցողներին այնքան էլ չեն հետաքրքրում ճշգրիտ գիտությունները:

Գրադարանը փետրվար ամսին կպատրաստի նաև «Նորահայտ անուններ» հրատարակություն: Դրանում կլինեն այն մամուլն ու գրքերը, որոնք մատենագիտական ոչ մի ցանկերում չեն եղել: Ստամբուլում գտած գրքերը ևս տպագրվելու են դրանում, որպեսզի չկորչեն:

Գրադարանն էլեկտրոնային աճուրդներից ևս բավականին հետաքրքիր գրքեր է ձեռք բերում: «Այդ եղանակով ձեռք ենք բերել «Աստվածաշունչ», հայատառ թուրքերեն գրքեր: Ունենում ենք նաև շատ նվիրատվություններ: Վերջերս Բեյրութից ստացանք 3-4 գիրք՝ անձնական գրադարանից: Նոր Ջուղայի հայերն են շատ գրքեր բերում մեզ»,-պատմեց տնօրենը:

ՀՀ ազգային գրադարանի գրադարանային հավաքածուն մոտ 6.5 մլն է: Հիմա ռուսերեն ֆոնդի հաշվառում են իրականացնում: Տարեկան 2.5-3 հազար նոր ընթերցող է գրանցվում գրադարանում: Իսկ ընթերցողների քարտարանում գրանցված է 30 հազարից ավելի ընթերցող: Օրական Ազգային գրադարան է մտնում 500-800 ընթերցող:

Աննա Գրիգորյան