ԵՐԵՎԱՆ, 21 ԱՊՐԻԼԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Պարսիկ հեղինակավոր պոետ Սաադիի մեծարման օրվա կապակցությամբ ապրիլի 21-ին Հայաստանի գրողների միությունում անցկացվեց «Մի ակնթարթ խոսքի վարպետ Սաադիի հետ» խորագրով միջոցառումը, որի շրջանակում գրողներն ընթերցեցին վարպետի ստեղծագործությունները:

«Արմենպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում Հայաստանում ԻԻՀ դեսպանության մշակութային կցորդ Սեյեդ Հոսեյն Թաբաթաբային ասաց, որ Սաադիին դասում են այն մեծերի շարքին, ինչպիսիք են Ֆիրդուսին, Օմար Խայամը:

Լուսանկարները` Մխիթար Խաչատրյանի

«Պարսիկ մեծ բանաստեղծները կարողացել են վարպետությամբ ստեղծագործել տարբեր ոճերում՝ սիրային, լիրիկական, էպիկական, բարոյախրատական, դաստիարակչական և այլն, իսկ Սաադին փայլել է գրական բոլոր ժանրերում և կատարելության հասցրել դրանք: Ֆիրդուսիից հետո Սաադիին կարող ենք համարել իրանցի այն պոետը, որը պարսից լեզվի պահպանման գործում մեծ դերակատարություն է ունեցավ: Երբ Պարսկաստանում լայն տարածում էին գտնում արաբական բառերը, Սաադին եկավ՝ վերածնունդ տալով պարսից լեզվին»,-շեշտեց Սեյեդ Հոսեյն Թաբաթաբային՝ ընդգծելով Սաադիի բարոյախրատական և դաստիարակչական պատմվածք-հեքիաթների կարևորությունը:

Նրա խոսքով՝ պարսից պոեզիան գարուն է, և գարնանը մեծարում են պարսից պոետներին: Միջոցառումների շարքն սկսում են Սաադիով և աշխատելու են տարբեր տուն-թանգարանների, համալսարանների հետ՝ իրականացնելով պարսից հեղինակներին նվիրված նախաձեռնություններ: Մայիսի 14-ին նախատեսվում է Ֆիրդուսիի մեծարման օր անցկացնել, իսկ մայիսի 18-ին՝ Օմար Խայամի:

Հայաստանի գրողների միության նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանն ընդգծեց, որ Սաադին միջնադարի մեծ բարոյագետ էր, որի գործերը 18-19-րդ դարերում թարգմանվել են մի շարք եվրոպական լեզուներով, ինչպես նաև ռուսերեն, հայերեն: «Սաադին ծնվել է Ֆարս նահանգում, որտեղ բազմաթիվ այլ մեծություններ են ծնվել՝ դառնալով համաշխարհային գրականության կարևոր մաս: Հենց Ֆարսում է ձևավորվել պարսիկ ժողովրդի մեծ սերը գրականության հանդեպ, որով նրանք ապրում են: Պարսիկները պոետական ժողովուրդ են իրենց նիստուկացով,  ստեղծածով»,ասաց նա:

Միլիտոնյանը հիշեցրեց, որ Սաադին շեյխ է եղել, գերի ընկել և ճաշակել կյանքի ծանրությունն ու դառնությունը՝ իր հույզերն արտահայտելով «Բոստան», «Գյուլիստան» հրաշալի բարոյագիտական, փիլիսոփայական երկերում, որոնք միջնադարյան գրականության ոգին էին:

«Մենք պետք է ուրախ լինենք, որ մեր թարգմանիչները թարգմանել են Սաադիի  գործերը, և մեր մեծերը՝ Թումանյանը, Իսահակյանը, Չարենցը, ինչպես նաև ժամանակակից գրողները ևս անդրադարձել են Սաադիին»,-ասաց Էդվարդ Միլիտոնյանը:

Միջոցառումը նախաձեռնել էին ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպանության մշակույթի կենտրոնը և Հայաստանի գրողների միությունը:

Պարսիկ բանաստեղծ-մորալիստ Սաադին գրել է շատ բանաստեղծություններ և արձակ ստեղծագործություններ՝ որպես սովորեցնող օրինակներ բերելով հենց իր թափառական կյանքի փորձը։ Զգալով աշխարհի անցողիկությունը և ունայնությունը՝ նա համաձայնվել է իրեն նախորդող սուֆիական հայացքներ տեր մյուս բանաստեղծների հետ։ Այդպիսիք էին ինչպես նրան նախորդող, այնպես էլ նրանից հետո ստեղծագործած պոետներ Ֆարիդադդին Աթթարը, Ջալլալէդդին Ռումին, շեյխ Աբդ ալ-Քադիր ալ-Ջիլանին և ուրիշներ։

Լավ ճանաչելով մարդկանց ու մարդկային բնությունը՝ Սաադին միաժամանակ գրում էր, որ ոչ բոլորն են ընդունակ հեռանալու աշխարհից, վարելու միանձնյա կյանք և բացառապես տրվելու հոգևոր պատկերացումներին։ Նա աշխարհիկ կյանք վարողներին խորհուրդ է տալիս վարել ասկետական կյանք, այսինքն ապրել աշխարհի մեջ, սակայն չտրվել աշխարհայինին, հասկանալ դրա անցողիկությունը և ամեն րոպե պատրաստ լինել կորցնելու երկրային ունեցվածքը։

Անժելա Համբարձումյան