«Խաղաղության խաչմերուկ»-ի կենսունակությունը կախված կլինի նաև գերտերությունների կողմնորոշումների հստակեցումից․ քաղաքագետ

ԵՐԵՎԱՆ, 27 ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ։ Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը կովկասյան տարածաշրջանում բարդացել ու սրացել է, որովհետև ապրում ենք կայուն սահմանների, որոշակի փոխհարաբերությունների ու կանոնների խախտման ժամանակաշրջանում։  

«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այդ կարծիքը հայտնեց քաղաքագետ Արմեն Հովհաննիսյանը՝ վերլուծելով Հարավային Կովկասում առկա իրավիճակը և իրադարձությունների զարգացման հնարավոր միտումները։ 

«ԱՄՆ-ի նախագահի պաշտոնում Թրամփի ընտրվելուց հետո մտահոգիչ են նրա հայտարարությունները, որոնք միջազգային իրավունքի տեսակետից նույնիսկ անընդունելի են, մինչդեռ նրա կողմնակիցները տարածում են այդ հայտարարությունները, թեկուզ դրանք միտված են ներքին լսարանին և ունեն ամերիկացիների շրջանում հայրենասիրական զգացմունքների ալիք բարձրացնելու նպատակ։ Բոլոր դեպքերում հաշվի առնելով Միացյալ Նահանգների գլոբալ դերակատարությունն ամբողջ աշխարհում՝ այդ հայտարարությունները չեն նպաստում անվտանգային համակարգերի ամրապնդմանը»,- ասաց քաղաքագետը։

Հովհաննիսյանի դիտարկմամբ՝ եթե Թրամփը կարող է ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր Դանիային ներկայացնել չհիմնավորված տարածքային պահանջներ, ապա այդ դեպքում ինչը կարող է խանգարել Ադրբեջանին, Թուրքիային և նման այլ երկրներին վարվել նույն կերպ իրենց հարևանների հանդեպ։ 

«Թուրքիայի պահվածը Սիրիայում դրա վառ ապացույցն է, երբ մի ամբողջ երկիր փորձում են դարձնել Թուրքիայի արբանյակ՝ հենվելով այնտեղ իշխանության եկած խմբավորման և Թուրքիայի հետ ունեցած կապերի վրա։ Սա ստիպում է պատրաստ և աչալուրջ լինել, հետևաբար ռազմաքաղաքական  դաշինքներ կնքելու և զարգացումների հորձանուտում չհայտնվելու հրամայականը դառնում է շատ կարևոր, որովհետև հնարավոր է մտնենք մի շրջան, որտեղ միայնակ և թույլ լինելը պարզապես ինքնասպանություն է»,- ասաց Հովհաննիսյանը։

Անդրադառնալով Հայաստանի կողմից առաջ քաշված «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին՝ մեր զրուցակիցն ընդգծեց, որ այսօր մտել ենք, ինչպես Թրամփն է որակել, քաղաքական գործարքների շրջափուլ, որոնք կատարվելու են խոշոր երկրների միջև և նրանք են որոշելու, թե որտեղով են անցնելու ճանապարհները, առավել ևս, որ մեր տարածաշրջանում կան ակնհայտ բախվող շահեր և դեռ հստակ չէ, գերտերությունները պատրա՞ստ են փոխզիջումների, թե՞ ոչ։ Ըստ քաղաքագետի՝ կողմնորոշումների հստակեցման պարագայում նոր պարզ կլինի, թե որքանով կենսունակ կլինեն մոտեցումներն ու նախաձեռնությունները։ 

«Ստեղծված իրավիճակում մեր երկրի ղեկավարությունը պետք է վերջնականապես հստակեցնի, թե որտեղ է ուզում տեսնել Հայաստանը՝ անվտանգային տեսակետից։ Այն փաստարկը, որ եթե այս կամ այն երկրից պոկվենք, նա մեզ կպատժի, հիմա այլևս չի աշխատում։ Հիմա պետք է գործել լիովին հակառակ տեսանկյունից։ Ո՞ր երկրներն են, որ Հայաստանի հետ այս տարածաշրջանում ունեն ընդհանուր շահեր և պատրաստ են մեզ հետ միասին այդ շահերը պաշտպանել։ Այսինքն՝ պետք է հստակեցվի ռազմավարական մոտեցումը։ Անհրաժեշտ է քայլեր անել դեպի այն երկրները, որոնք պատրաստակամություն են հայտնում համագործակցել Հայաստանի հետ, այդ թվում՝ ռազմական ոլորտում։ Այդպիսիք են, օրինակ, Ֆրանսիան, Հնդկաստանը»,- ասաց Հովհաննիսյանը։

Քաղաքագետի կարծիքով՝ միանգամայն հնարավոր է, որ գերտերությունների աշխարհաքաղաքական մրցակցությունը մեր տարածաշրջանում իր հետ կբերի ռացիոնալ հանգուցալուծումներ, սակայն դրանք կարող են անցնել սրացումների և նույնիսկ բախումների միջով։ 

«Մարդկության պատմությունը երբեք իդեալական չի եղել։ Սովորաբար լուսավոր ուղեղներում ծնված կոնցեպտները չեն իրագործվել առանց լուրջ խոչընդոտների։ Ցանկացած երկրի քաղաքական էլիտան ձգտում է հասնել իր համար լավագույն ռացիոնալ որոշումներին, բայց ճանապարհը կարող է լինել բավականին բարդ։ Մենք ունենք 20-րդ դարի փորձը, երբ պահանջվեցին երկու աշխարհամարտեր, լոկալ ծանր կոնֆլիկտներ, մինչև որ  ձևավորվեց Հելսինկյան միջազգային ճարտարապետությունը։ Մենք պետք է շարունակ լինեն աչալուրջ և կատարենք ռացիոնալ ու անվտանգային  առումով հաշվարկված քայլեր»,- եզրափակեց քաղաքագետը։