Շվեյցարիան վճռականորեն աջակցում է Հայաստանում մասնակցային բյուջետավորման ներդրմանը․ դեսպան

ԵՐԵՎԱՆ, 6 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ։ Հայաստանի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների և ֆինանսների նախարարությունների համատեղ ջանքերով Երևանում տեղի ունեցավ «Մասնակցային բյուջետավորումը տեղական մակարդակում» խորագրով համաժողովը։  

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այն մեկտեղել էր Հայաստանից և արտերկրից շուրջ 150 մասնակիցների, այդ թվում՝ քաղաքականություն մշակողների,մարզպետարանների, համայնքապետարանների, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների, փորձագետների և քաղաքացիների՝ քննարկելու մասնակցային բյուջետավորման դերը տեղական ժողովրդավարության և հանրային մասնակցության ամրապնդման գործում: Համաժողովին ներկա էին ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Վաչե Տերտերյանը, Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպան Լուկաս Ռոզենկրանցը, Հայաստանում Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության դեսպանության տնտեսական համագործակցության և զարգացման բաժնի ղեկավար Կատրին Բուդեր-Փելցը և այլոք: 

Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպան Լուկաս Ռոզենկրանցն ընդգծեց, որ Շվեյցարիան վճռականորեն աջակցում է մասնակցային բյուջետավորման ներդրմանը Հայաստանում և տարածաշրջանում, քանի որ այն մարմնավորում է քաղաքացիների ուղղակի ներգրավման սկզբունքները, որոնք անհրաժեշտ են բարգավաճ ժողովրդավարության համար:  

«Մասնակցային բյուջետավորումը տալիս է հետևյալ երեք շատ կոնկրետ առավելությունները. Նախ՝ համատեղ բյուջետավորումը հզորացնում է համայնքները՝ ներգրավելով քաղաքացիներին բյուջետային որոշումների կայացման մեջ և զարգացնելով նրանց սեփականության և պատասխանատվության զգացումը: Երկրորդ՝ համատեղ բյուջետավորումը հնարավորություններ է ստեղծում նորարարական և ստեղծագործական գաղափարներ առաջացնելու համար ՝ մեծ թվով մարդկանց մասնակցության շնորհիվ: Նույնիսկ եթե այս բոլոր գաղափարները չեն վերածվում կոնկրետ նախագծերի՝ լայն մասնակցության վրա հիմնված բյուջետավորման համար հատկացված միջոցների միջոցով, դրանք օգնում են տեղական իշխանություններին ծանոթանալ իրենց քաղաքացիների առաջնահերթություններին և կարիքներին՝ դրանով իսկ օգնելով քաղաքապետարաններին իրենց հետագա աշխատանքը համապատասխանեցնել քաղաքացիների կողմից առաջարկվող կարիքներին և լուծումներին: Երրորդ՝ համատեղ բյուջետավորումը նպաստում է քաղաքացիների թափանցիկությանը և վստահությանը քաղաքական որոշումների, հատկապես բյուջետային հատկացումների հետ կապված որոշումների նկատմամբ, ինչպես նաև հնարավորություն է տալիս քաղաքացիներին պատկերացում կազմել ֆինանսական գործընթացների և դրանց աշխատանքի մասին։ Այսպիսով, համատեղ բյուջետավորումը նաև ծառայում է որպես քաղաքացիական կրթության և ներգրավվածության խթանման գործիք»,- ընդգծեց դեսպանը։ 

Այս համատեքստում Լուկաս Ռոզենկրանցն ուրախ է, որ Շվեյցարիայի զարգացման և համագործակցության գործակալությունը աջակցել է Հայաստանում մասնակցային բյուջետավորման փորձարկմանն ու ներդրմանը: 

«Մեր գործընկեր կատարողը՝ Գերմանական միջազգային համագործակցության ընկերությունը, որը ֆինանսավորվում է Հայաստանում Շվեյցարական համագործակցության գրասենյակի և Գերմանիայի տնտեսական համագործակցության և զարգացման դաշնային նախարարության կողմից, մշակել է լայն մասնակցության վրա հիմնված բյուջետավորման մեթոդական ուղեցույցներ, ստեղծել է առցանց հարթակ այս գործընթացն իրականացնելու համար և համակարգել ջանքերը քաղաքապետարանների, նախարարությունների և քաղաքացիական հասարակության հետ՝ արդյունավետ կատարումն ապահովելու համար: Հաջողության ամենակարևոր տարրը, իհարկե, Հայաստանի կառավարության գործողություններն էին, որոնք արտահայտվեցին անհրաժեշտ նորմատիվ ակտերը ժամանակին ընդունելու և համայնքներին 500 միլիոն դրամ տրամադրելու, ինչպես նաև տեխնիկական աջակցություն ցուցաբերելու մեջ: Մենք բարձր ենք գնահատում Հայաստանի կառավարության մտադրությունը ՝ շարունակելու ֆինանսական և մարդկային ռեսուրսների ներդրումներն այս ոլորտում ՝ միաժամանակ ավելացնելով նման աջակցության իրավունք ունեցող համայնքների թիվը: Այս համաժողովի նպատակն է տարածաշրջանում լավագույն փորձի փոխանակումը մասնակցային բյուջետավորման հարցերի շուրջ: Անկասկած, մենք շատ բան ունենք լսելու բոլոր շահագրգիռ կողմերի խնդիրների մասին»,- եզրափակեց դեսպանը։ 

Մասնակցային բյուջետավորումը հնարավորություն է ընձեռում քաղաքացիներին մասնակցել համայնքային բյուջեի հատկացմանը, ինչը խթանում է որոշումների կայացման գործընթացում համայնքի բնակիչների ավելի մեծ ներգրավվածությունն ու թափանցիկ կառավարումը։ Համաժողովի մասնակիցները ներկայացրեցին այս մոտեցման կարևորությունն ու ազդեցությունը տեղական զարգացման և հանրային վստահության բարձրացման գործում։ 

Համաժողովի ընթացքում ներկայացվեց նաև միջազգային լավագույն փորձը. Գերմանիայից, Վրաստանից, Ուկրաինայից և Լեհաստանից ժամանած փորձագետները խոսեցին իրենց երկրներում կիրառված արդյունավետ մոդելների և մոտեցումների մասին: Միջոցառման նպատակն էր բարձրացնել իրազեկությունը մասնակցային բյուջետավորման առավելությունների մասին, նպաստել մասնակիցների միջև երկխոսությանը, ձևավորել գործընթացի բարելավման առաջարկներ։ Համաժողովը միտված էր նաև նպաստելու տարբեր երկրների համայնքապետարանների, հայ և միջազգային փորձագետների միջև համագործակցությանը՝ խթանելու ժողովրդավարական կառավարումն ու հանրային մասնակցությունը:

Համաժողովն իրականացվեց «Լավ կառավարում հանուն տեղական զարգացման Հարավային Կովկասում» ծրագրի աջակցությամբ, որն իրականացնում է Գերմանական միջազգային համագործակցության ընկերությունը (GIZ)՝ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության տնտեսական համագործակցության և զարգացման նախարարության աջակցությամբ և Հայաստանում՝ Շվեյցարիայի զարգացման և համագործակցության գործակալության (ՇԶՀԳ) համաֆինանսավորմամբ: Ծրագրի հիմնական գործընկերն է ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը (ՏԿԵՆ)։ 2022 թվականից ի վեր ծրագիրն աջակցել է ՀՀ կառավարությանը` «Բաց կառավարման գործընկերություն» նախաձեռնության 2022-24թթ. գործողությունների ծրագրի շրջանակում տեղական մակարդակում մասնակցային բյուջետավորման (ՄԲ) ներդրման գործում։ Իրականացված աշխատանքները ներառել են մեթոդական ուղեցույցի մշակում, ՄԲ հարթակի ներդրում համայնքներում, և գործընթացի փորձարկում չորս համայնքներում՝ Աբովյան, Արմավիր, Աշտարակ և Ջերմուկ։ Հանրային մասնակցության առավելություններն ընդգծելու և տեղական զարգացումը խթանելու նպատակով այդ համայնքներում ծրագիրը համաֆինանսավորել է նաև քաղաքացիների կողմից առաջարկված մի քանի նախաձեռնությունների իրականացումը: Պիլոտային փուլի արդյունավետ իրականացման արդյունքում ՀՀ կառավարությունը որոշում է ընդունել մասնակցային բյուջետավորմամբ ձևավորված ծրագրերի իրականացման նպատակով ՀՀ 2024թ․ պետական բյուջեից չորս պիլոտային համայնքներին 500 միլիոն դրամ հատկացնելու մասին: 2024թ. ծրագրի աշխարհագրությունն ընդլայնվել է՝ աջակցելով մասնակցային բյուջետավորման ներդրմանը Հայաստանի ավելի քան 17 համայնքներում։