Մինչև տարեվերջ Հայաստանի տնտեսությունը կշարունակի զարգանալ նույն տեմպերով, եթե արտաքին գործոնները մնան անփոփոխ. տնտեսագետ

ԵՐԵՎԱՆ, 29 ՀՈՒԼԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ։ 2024 թվականի երկրորդ կիսամյակում Հայաստանի տնտեսությունը կպահպանի աճի տեմպերը, եթե արտաքին գործոնների կտրուկ ազդեցություն տեղի չունենա: «Արմենպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում, վերլուծելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած՝ երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող մակրոտնտեսական ընթացիկ ցուցանիշները, նշեց Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի «Ամբերդ» հետազոտական կենտրոնի փորձագետ Հովհաննես Մելքումյանը:

- Վիճակագրությունը հուշում է, որ այս տարվա հունիսին տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը նախորդ ամսվա համեմատ աճել է 11.2 տոկոսով, իսկ 2023 թվականի հունիսի համեմատությամբ արձանագրվել է 7.1 տոկոսի աճ: Դա վկայում է Հայաստանի տնտեսության աճի նոր տեմպի մասի՞ն, թե՞ այլ գործոնների դրսևորման արդյունք է: 

- Տարվա առաջին ամիսների համեմատ՝ մայիս-հունիսին Հայաստանի տնտեսությունում որոշակի դանդաղեցում էր նկատվել, սակայն նախորդ տարիների համեմատությամբ տնտեսական աճը շարունակում է մնալ բարձր մակարդակի վրա: Ձեր նշած ժամանակահատվածներում տնտեսական ակտիվության ցուցանիշների աճը ամառային հանգստի շրջանում որոշակի աշխուժության դրսևորում է: Զբոսաշրջային ավելի ակտիվ փուլ է սկսվել, դրանից ելնելով էլ հունիսին մարդկանց տնտեսական ակտիվությունը մայիսի համեմատ աճել է: Իսկ ահա 2023-ի հունիսի համեմատ այս տարվա ամառվա առաջին ամսին գրանցված 7.1 տոկոս աճն այնքան էլ բարձր չէ՝ նկատի ունենալով վերջին 8 ամիսների ցուցանիշները: Տնտեսության հիմնական շարժիչ ուժը շարունակում են մնալ առևտուրը, արդյունաբերությունը, ինչպես նաև շինարարության և ծառայությունների ոլորտները:

- Ինչո՞վ էր պայմանավորված մայիսին Հայաստանի տնտեսական աճի դանդաղեցումը:

- Եթե նայենք ըստ ոլորտների, ապա դրան հիմնականում նպաստել են ծառայության ոլորտի ցուցանիշների նվազումը: Մինչդեռ, առևտրի և արդյունաբերության ոլորտներում մայիսին պահպանվել է բարձր տեմպը:

- Պահպանվում են արտաքին առևտրաշրջանառության բարձր տեմպերը: Արտահանման և ներմուծման կառուցվածքում նկատվո՞ւմ է փոփոխություն:

-Էական փոփոխություններ չկան: Անցած տարվա համեմատ աճը իսկապես բավականին բարձր է: Դա պայմանավորված է հատկապես մետաղների ու ոսկու առևտրի գործոններով: Արտահանման ընդհանուր կառուցվածքում շարունակում է բարձր մնալ ոսկու մասնաբաժինը: Առևտրաշրջանառության ուղղությունների առումով շարունակում է գերիշխել Ռուսաստանից ներմուծումը և արտահանումն այդ երկիր: Բավականին մեծ է նաև դեպի ԱՄԷ արտահանման ծավալը:

- Ձեր գնահատմամբ՝ նման տեմպերով տարեվերջին կհաջողվի հասնե՞լ կառավարության՝ այս տարվա համար նախանշած 7 տոկոս տնտեսական աճի ցուցանիշին:

- Կիսամյակային տվյալները նպաստում են դրան: Կարծում եմ՝ կհաջողվի: Թեպետ տարվա ընթացքում մի փոքր նվազում է գրանցվել, բայց միևնույն է աճի տեմպերը պահպանվում են:

- Գնաճ սպասվո՞ւմ է:

- Հունիսին՝ նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ գներն աճել են ընդամենը 0.8 տոկոսով: Ընդհանուր առմամբ՝ շուկան դեռևս գնանկումային միջավայրում է: Կարծում եմ, գնաճային սպասումներ չենք կարող ունենալ: Հնարավոր է՝ գնաճի ցուցանիշը որոշակի բարձրանա, բայց այն վստահաբար կշարունակի մնալ թիրախային միջակայքում: Վերջին ամիսներին գրանցվել են աննշան գնաճային ցուցանիշներ, բայց դրանք մինչև 1 տոկոսի սահմանում են: Դրանից ելնելով էլ կարող ենք ասել, որ էական գնաճ տեղի չի ունենա:

- Այսինքն, տնտեսական կտրուկ վայրիվերումներ երկրորդ կիսամյակում չե՞ն կանխատեսվում:

- Նման բան կարող է տեղի ունենալ միայն այն դեպքում, եթե արտաքին գործոններով պայմանավորված որոշակի տատանումներ տեղի ունենան հատկապես առևտրի և արդյունաբերության ոլորտներում, որոնք 2023 թվականի վերջից հանդիսանում են մեր տնտեսության աճին նպաստող հիմնական գործոնները: Տատանումների դեպքում հնարավոր են կառուցվածքային որոշակի տեղաշարժեր: Հակառակ պարագայում, կարծում եմ, այս տեմպերով կշարունակվի: Արտաքին գործոնների դերը շատ կարևոր է. այն բոլոր առումներով ազդում է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ամբողջ համաշխարհային տնտեսության վրա: Այնպես որ, տնտեսական գործոններով պայմանավորված ցնցումներ, կարծում եմ, չեն լինի, եթե արտաքին հանգամանքների կտրուկ շարժ տեղի չունենա:

Հրայր Նազարյան