Բեմից դեպի փողոց, փողոցից դեպի բեմ. Երևանի կենտրոնում երգող Իվան Ալավինը՝ փողոցային կատարումների յուրահատկությունների մասին

ԵՐԵՎԱՆ, 29 ՄԱՅԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Հատկապես վերջին տարիներին Երևանի փողոցներում շրջելիս հաճախ ենք հանդիպում տաղանդավոր երաժիշտների, որոնք իրենց կատարումներով փոխում են քաղաքի մթնոլորտը: Երբեմն տպավորություն է ստեղծվում, թե Երևանը համերգասրահ է բաց երկնքի տակ:

Իր երգացանկով, անկեղծ կատարումներով աչքի է ընկնում Մոսկվայից Հայաստան ժամանած Իվան Ալավինը: Կիթառ նվագելով և երգելով թե՛ ռուսական, թե՛ արտասահմանյան հիթեր՝ նա կարողանում է իր շուրջ համախմբել բազմաթիվ մարդկանց և մեծ բավականություն պատճառել նրանց:

«Արմենպրես»-ի թղթակիցը հանդիպել է երգչին՝ փորձելով բացահայտել փողոցում երգելու մշակույթի հետաքրքիր կողմերը, երգչի երաժշտական նախասիրություններն ու առաջիկա ծրագրերը:

Ալավինը վեց տարեկան է եղել, երբ ծնողները նրան երաժշտական դպրոց են տարել: Որոշել են՝ իրենց որդին պետք է ակորդեոն նվագի: «Ծնված օրից ձախ ձեռքիս հետ կապված խնդիր կար. չէի կարողանում այն շարժել: Որպեսզի խնդիրը վերանա, ինձ ակորդեոնի դասերի ուղարկեցին: Դա ինձ դուր չէր գալիս ու այնքան էլ լավ չէի սովորում: Սկզբում փոքր ակորդեոն ունեի, հետո մի քիչ ավելի մեծ, իսկ հետո՝ մեծ: Այդ շրջանում նաև մանկական երգչախումբ ընդունվեցի: Պարզվեց՝ կարողանում եմ երգել: Ժամանակի ընթացքում ես հասկանում, թե որ ուղղությամբ ես առաջ գնալու, և երբ ավարտեցի երաժշտական դպրոցը, ասացի՝ ոչ մի երաժշտություն և հնարավորինս հեռու դրեցի ակորդեոնը»,-պատմում է Իվան Ալավինը:

Տարիներ անց նա վերադառնում է երաժշտությանը: Ասում է՝ մեծ եղբայրը դաշնամուր էր նվագում, և նրան շատ տաղանդավոր էին համարում: Իվանը հաճախ է լսում եղբոր նվագն ու ակամայից տարվում երաժշտությամբ: Նա երգում է, եղբայրը՝ նվագում: Սկսում են սեփական մեկնաբանություններով ներկայացնել «Արիա», «Մումի տրոլ» և այլ խմբերի երգեր:

Հետո նրանց գրավում է ջազը: «Հենց այդ ընթացքում իմ երաժշտական ճաշակը փոխվեց, իսկ կիթառի հետ ծանոթությունը շատ վաղուց է եղել: Տանը գործիքը կար, և ծնողներս հաճախ էին երգում ու նվագում. տատիկս հրաշալի էր երգում: Չնայած մաթեմատիկների ընտանիքում եմ մեծացել, սակայն բոլորը շատ են սիրում երաժշտություն»,-նշում է նա ու հավելում՝ որպես կեղծանուն օգտագործում է մորական պապի ազգանունը՝ Ալավին: Նա երաժիշտ է եղել:

Իվանը երգել է տարբեր ռեստորաններում, հանդիսությունների, համերգների ընթացքում, հանդես է եկել խմբի հետ, բայց ինչ-որ պահի որոշել է, որ պետք է միայնակ ներկայանա: «Ես որոշակի լսարան ունեմ: Ինձ վստահում են, և ես եմ ընտրում այն երգերը, որոնք կատարելու եմ: Նվագում եմ այն, ինչը դուր է գալիս և՛ ինձ, և՛ ունկնդիրներին: Եթե այն, ինչ երգում եմ, ինձ դուր չգա, մարդկանց երբեք դուր չի գա, որովհետև ես ստիպված կնվագեմ ու անհետաքրքիր, տհաճ կլինի: Երբ դադարեցի երգել Մոսկվայի շքեղ ռեստորաններից մեկում, բացահայտեցի մի նոր ալիք, որն արդեն ձգվում է տասը տարի, խոսքը՝ փողոցային ելույթների մասին է: Դա շատ հետաքրքիր է. բազմաթիվ ծանոթությունների, հետաքրքիր երաժշտական առաջարկությունների հրաշալի հարթակ է»,-հավաստիացնում է Ալավինը:

Երգիչը փողոցում երգում է ոչ միայն գումար վաստակելու համար, այլև տարբեր շերտերի, խավերի մարդկանց ճանաչելու, նրանց հետ ծանոթանալու հետաքրքրությունից ելնելով:

Փողոցում երգելը համեմատում է դաշտում աշխատելու հետ: «Նման է պատմության, որում ոչ թե որպես գեներալ ես հանդես գալիս, այլ երգում ես սովորական մարդկանց համար, շատ հույզեր ես փոխանցում ու ստանում: Ես ամեն բան եմ հոգով անում, իսկ գումարը՝ հետո: Գիտեմ, որ ամեն դեպքում ինձ վճարելու են, ուստի չեմ տրտնջում ու փորձում եմ լավագույնս ներկայանալ: Եթե անգամ չեն վճարում, էներգիա գտնում եմ կրկին երգելու համար, իսկ եթե մարդիկ նաև նյութապես են աջակցում, ինչը ևս կարևոր է, ավելի շատ եմ ոգևորվում: Հարցը հենց գումարը չէ, այլ այն, որ նրանք պատրաստ են այդ գումարը տալ, նշանակում է՝ նրանց այնքան է դուր գալիս քո կատարումը, որ պատրաստ են հրաժեշտ տալ անգամ մեծ գումարների»,-նշում է երգիչը:

Ըստ նրա՝ փողոցում երգելը, ինչն անվանում են ուղղակի Street, մի ամբողջ աշխարհ է, որտեղ շատ երաժիշտներ կան. ինչ-որ մեկը մեխանիկորեն է նվագում, ինչ-որ մեկը հոգի է ներդնում, ոմանք ուղղակի սիրում են այն էներգիան, որը տալիս են ու ստանում…

Հենց փողոցում երգելու ժամանակ է Իվան Ալավինին նկատել ռուսական Голос (Ձայնը) նախագծի գլխավոր պրոդյուսերը: Իվանը երգել է Մոսկվայի կենտրոնում, երբ նրան է մոտեցել մի կին, երկար լսել է նրա կատարումները, հետո կնոջն է միացել մի բարձրահասակ տղամարդ: Նրանք մոտեցել են երգչին և պարզվել է, որ տղամարդը նախագծի գլխավոր պրոդյուսեր Յուրի Ակսյուտան է: Նա Իվանին հրավիրել է մասնակցելու նախագծին:

Երգիչը մի քանի փուլ է անցել, սակայն վստահեցնում է, որ մրցույթն իրեն շատ բան է տվել: «Մի քիչ անհարմար էր, քանի որ նկարահանման օրն արթնացել էի առավոտյան 6:00-ին, այնտեղ հասա 10:00-ին, երգեցի 22:00-ին: Բայց ինձ համար մասնակցությունն անգին փորձ էր: Այնտեղ հետաքրքիր արտիստների հետ հանդիպեցի, որոնց հետ համագործակցում ենք»,-հիշում է երգիչը:

Ալավինը ոչ միայն կատարում է հայտնի երգեր, այլև գրում է իր սեփական երգերն ու ձայնագրում դրանք: «Երկար տարիներ աշխատում եմ այդ ուղղությամբ, երգերի գործիքավորում եմ իրականացնում, ձայնագրում եմ: Ունեմ մի քանի ստեղծագործություն, որոնք կարող եք լսել: Բոլոր գործիքներն ինքս եմ ձայնագրում: Հեղինակային երգերս ռուսերեն են: Կան նաև անգլերեն երգեր, սակայն իմ լսարանի մեծ մասը ռուսներ են, ռուսախոս են: Մտածում եմ ռուսերեն և ինձ համար ավելի հեշտ է իմ մտքերն ու գաղափարները, ասելիքը տեղ հասցնել իմ սեփական լեզվով»,-շեշտում է նա:

Խոսելով այն մասին, թե ինչու է նախընտրել Հայաստանը՝ Ալավինն ասում է՝ իրեն շատ ջերմ են դիմավորել այստեղ: «Այստեղ երաժշտություն շատ են սիրում, քանի որ հայերը երաժշտական ժողովուրդ են: Մոսկվայում բազմաթիվ հայ ընկերներ ունեմ: Նրանց թվում նկարիչներ են, երաժիշտներ, բժիշկներ: Հայաստանում մարդիկ լավ են ընկալում իմ երաժշտությունը: Նրանք և՛ վայելում են, և՛ վճարում են: Ով լավ է նվագում ու երգում, նրան գնահատում են: Երբեմն հաճելի, երբեմն էլ տհաճ վիճակներ են լինում երգելու ընթացքում: Հիմա մի քիչ լարված է իրավիճակը. շատ ռուսներ այստեղ են տեղափոխվել ապրելու, իսկ ես երկու քաղաքում եմ ապրում: Մեկնում եմ Մոսկվա, հետո՝ Երևան. աշխատում եմ և՛ այնտեղ, և՛ այստեղ: Այստեղ ինձ լավ եմ զգում, սակայն ինձ աշխարհի բնակիչ եմ համարում: Բոլոր երաժիշտներն են այդպես մտածում: Երաժիշտը դուրս է քաղաքականությունից ու նման բաներից: Նա չի կարող որևէ տեղ նստել: Ես մտադրություն ունեի Փարիզ գնալ՝ նվագելու, ուզում եմ մեկնել Իսպանիա, եթե ստացվի, չգիտեմ, թե որքան կմնամ այդ երկրներում: Այնպես է ստացվել, որ հիմա Հայաստանում եմ, որտեղ հարմար է, եղանակը հրաշալի է»,-ընդգծում է Ալավինը, որի կինն ու դուստրը Մոսկվայում են:

Երգիչը չի կարծում, որ իր երաժշտությունն ուրախ է: Ըստ նրա՝ ռոմանտիկ երաժշտություն է կատարում, որը մեղեդային է, իսկ տեքստերը կյանքին են վերաբերում:

«Իմ ելույթներով ցանկանում եմ որակյալ երաժշտություն, ինչ-որ բարի բան փոխանցել մարդկանց, ինչի կարիքն այսօր շատ կա: Նույնը վերաբերում է փողոցում երգելուն: Ես երգում եմ, դրանով ապրում եմ: Տեսնում եմ՝ դա մարդկանց դուր է գալիս: Հայաստանում կմնամ այնքան ժամանակ, քանի դեռ սիրով եմ այստեղ նվագում, քանի դեռ իմ երաժշտությունը լսում են, սիրում»,-ասում է Ալավինն ու խոստովանում՝ վաղուց է մտածում հայերեն որևէ գործ ներկայացնելու մասին, սակայն հայերենը շատ բարդ լեզու է համարում: Նա մտածում է՝ եթե ինչ-որ բան ես անում, պետք է լավ անես:

Երգիչն այժմ համերգներով Մոսկվայում է, սակայն խոստանում է վերադառնալ և Երևանում մի քանի երաժշտական նախագծեր իրականացնել, որոնցում կընդգրկվեն և՛ ռուս, և՛ հայ երաժիշտները:

Անժելա Համբարձումյան

Լուսանկարները՝ Գևորգ Պերկուպերկյանի