ԵՐԵՎԱՆ, 25 ՀՈՒՆԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Արեւելյան ծագում ունեցող ամենահայտնի խաղերից մեկը` նարդին, երեւանցիների բակային ժամանցի հիմնական ապահովողն է: «Նարդին ազարտային խաղ է, որը թափանցել է Հայաստան արեւելքից, հավանաբար` արաբական որեւէ երկրից: Այն քաղաքային խաղ է, քանի որ բնորոշ է քաղաքային կեսնաձեւին»,- «Արմենպրես»-ին ասաց Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի ազգագրագետ Սուրեն Հոբոսյանը: Նարդու ամենահին տախտակը գտնվել է Իրանի տարածքում մեր թվարկությունից դեռեւս 3000 տարի առաջ. դրա մասին վկայող լեգենդ կա: Գոյություն ունի նարդի խաղալու 4-5 տարբերակ, եւ ի տարբերություն մեզանում տարածված կանոնների` եվրոպական, աշխարհի առաջնությունների ժամանակ նարդի խաղալու կանոններն այլ են:

 Արեւելյան ծագումով այս խաղը, ազգագրագետի ներկայացմամբ, Հայաստանում ստացել է խաղալու նոր ոճ: «Այսօր նարդին ինչ-որ չափով բնորոշում է մեզ. այն խաղացողները տաքարյուն խառնվածքի եւ բնավորության տեր հայ տղամարդիկ են, ովքեր պարտվել չեն սիրում»,-  ընդգծեց Հոբոսյանը:

Նարդին համարվում է տղամարդկանց խաղ,  այդ հանգամանքն ազգագրագետները բացատրում են նրանով, որ արեւելքում կանանց նման խաղեր խաղալ չէր թույլատրվում, բայց որքան էլ զարմանալի թվա` «կան շատ հայ կանայք, ովքեր նարդի ավելի լավ են խաղում, քան որոշ տղամարդիկ»: Աշխարհի տարբեր երկրներում կան հատուկ կանանց մրցաշարեր: Հայաստանում նարդու ազգային  ֆեդերացիայի  300 անդամներից 100 –ը կանայք են:

«Մեկ ամիս առաջ ավարտվեց նարդու  գավաթի խաղարկությունը, իսկ առաջիկայում   աշխարհի առաջնությունն է , որին  Հայաստանից  երկու նարդիստ կմասնակցեն»,- «Արմենպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց Հայաստանի նարդու ազգային  ֆեդերացիայի նախագահ, աշխարհի բազմակի չեմպիոն Խաչիկ Մելիքյանը:

Նրա տեղեկացմամբ` հատկապես վերջին տարիներին մեծացել է նարդու հանդեպ  հետաքրքրությունը,  թե՛ սիրողական,  թե՛ պրոֆեսիոնալ մակարդակում, ինչը Մելիքյանի կարծիքով,   նաեւ ֆեդերացիայի գովազդային ճիշտ քաղաքականության արդյունքն է: Ֆեդերացիայի նախագահը վստահեցնում է, որ  երեւանցիները սիրում են նարդի խաղալ, սակայն երբեմն տաքարյուն լինելը խանգարում է խաղացողներին:   Մելիքյանը նարդին  նմանեցնում է շախմատին, «որտեղ գնահատելի է ճիշտ տրամաբանելու կարողությունը, արագ կողմնորոշվելու ունակությունն ու ճկուն միտքը»: Նարդիում եւս վերոնշյալ բնորոշումները կարեւոր են, այնուհանդերձ, դրա հայկական տարբերակն ուղեկցվում է նաեւ խաղացողների զգացմունքայնությամբ, ինչը բացակայում է շախմատում:

Հայաստանի ճանաչված նարդիստներից մեկը՝ Ներսես Ներսիսյանը, դասական նարդու կանոնների հիման վրա  2008 թվականին  ստեղծել է  նոր խաղ՝ եռանարդի, երբ խաղասեղանին նստում եւ մի խաղատախտակի վրա  միաժամանակ  երեք նարդիստներ են խաղում: Դա փաստորեն նարդի խաղի հայկական նոր տարբերակն էր, որը  նաեւ միջազգային արձագանք է ստացել: Եռանարդու  գյուտը  գրանցվել է  ՀՀ ինտելեկտուալ սեփականության գործակալության կողմից եւ ստացել է միջազգային գրանցում:

 Եռանարդին ավելի բարդ մրցաձեւ է, քանի որ մեկ մրցակցի փոխարեն խաղում ես երկուսի դեմ: Երեք  խաղացողներն  գերնպատակն է առաջին փուլում մնալ այն երկու նարդիստների թվում, որոնք կշարունակեն խաղը. առաջին փուլում պայքարից դուրս է մնում մեկը: Եռանարդու առաջին առաջնությունն անցկացվել է 2007 թվականին:

Երեւանցիների` նարդու հանդեպ ունեցած մեծ սիրո ապացույցը`  Մոսկովյան պուրակում 2007 թվականին քանդակագործ Էդուարդ Շախիկյանի «Նարդի խաղացողը» արձանի տեղադրումն էր, որն այս տարիների ընթացքում շատ սիրվեց երեւանցիների կողմից:

Նարդին նաեւ գեղեցիկ  հուշանվեր է, որի արժեքը կախված  փայտի տեսակից:  Վերնիսաժում նարդիների գինը տատանվում է 10 000-100 000 դրամի միջակայքում: