Չինական մշակույթը նոր կտավների ծննդյան առիթ. Չինաստանը՝ Սևադա Գրիգորյանի աչքերով

ԵՐԵՎԱՆ, 18 ՀՈՒՆՎԱՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Նկարիչ Սևադա Գրիգորյանը, որի կտավներն աչքի են ընկնում վառ գույների բազմազանությամբ, արժևորում են մարդուն, ընտանիքը, հաջողությունների է հասել ոչ միայն Հայաստանում, այլև երկրի սահմաններից դուրս: Գրիգորյանի ինքնատիպ ստեղծագործությունները բարձր են գնահատվել աշխարհի երկրորդ տնտեսությունն ունեցող Չինաստանում: Նկարիչը չորս տարի ապրել է այնտեղ և, ոգեշնչվելով Չինաստանի հարուստ պատմությամբ, մշակույթով, ստեղծել է հետաքրքիր շարքեր:

Սևադա Գրիգորյանի ստեղծագործական դեգերումների, Չինաստանում անցկացրած տարիների մասին «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է զրույց նկարչի հետ:

Հարցազրույցը տպագրվել է «Հայաստանի Հանրապետություն» և «Республика Армения» թերթերի՝ հունվարի 17-ի համարների «Չինաստանը հայերի աչքերով» խորագրով հատուկ ներդիրներում՝ հայերեն և ռուսերեն:

-Պարոն Գրիգորյան, որքան գիտեմ, վաղ տարիքից եք սկսել նկարել: Ձեր ընտանիքում արվեստագետներ եղե՞լ են, թե…

-Հարազատներիս շրջանում նկարիչներ չկան: Հիշում եմ` ինը կամ տասը տարեկան էի, երբ իմ երևակայական պատկերները փոխանցեցի թղթին: Ապրել եմ Ջերմուկում, իսկ 70-ական թվականներին այնտեղ անգամ նկարչության պրոֆեսիոնալ ուսուցիչ չկար: Երբ ութերորդ դասարան էի, մեր դպրոց եկավ Թերլեմեզյանն ավարտած մի երիտասարդ և նկարչության խմբակ բացեց, բայց երեք ամիս անց գնաց բանակ: Նկարչության հանդեպ սերն այնքան մեծ էր, որ 35 կիլոմետր ճանապարհ էի հաղթահարում` Վայքում դասեր առնելու համար: Իսկ Մանկավարժականում այնպիսի հրաշալի վարպետներ եմ ունեցել, ինչպիսիք էին Լյուդվիգ Բերբերյանը, Ղուկաս Չուբարյանը և այլք: Չուբարյանը գծանկարի ակադեմիական գիտելիքներն է ինձ փոխանցել և իմ նկարչական արվեստի հիմքը դրել: Նշեմ, որ հետագայում ես սկսեցի դասավանդել Ջերմուկում, բայց առաքելությունս ոչ թե մանկավարժությունն էր, այլ նկարչությունը:

-Ձեր աշխատանքները յուրահատուկ են, ասես մանրանկարչության տարրեր պարունակեն և նկարագրում են հայկական գյուղական կյանքը, ընտանեկան ներդաշնակությունը: Ի՞նչպես է կոչվում այդ ոճը:

-2003 թվականից եմ ստեղծագործում նկարչական այս ոճով, որին չեմ կարող անվանում տալ: Նկարում եմ ակրիլով, քանի որ այն շուտ է չորանում ու հնարավոր է արագ-արագ ներկը ներկի վրա դնել: Երբ յուղաներկով ես աշխատում, պետք է թողնես, որ նյութը չորանա, հակառակ դեպքում այն լղոզվում է, իսկ ակրիլը` ոչ: Սիրահարվեցի այդ նյութին: Հավանաբար, անհամբեր եմ:

Ինչ վերաբերում է կտավներում ներկայացված կերպարներին, նրանց հագուկապին, ապա ասեմ, որ ծնունդով Գորիսից եմ ու որոշ նախշեր վերցրել եմ տատիկիս տարազներից: Նա կրում էր կանաչ, կարմիր տարազներ, կանացի գլխատարազ, որին չխկի են ասում: Հագուստի դետալների վրա հաճախ եմ ուշադրություն դարձնում:

-Հիշո՞ւմ եք, թե երբ ձեր գործերով մեծ հաջողության հասաք միջազգային դաշտում:

-2005 թվականին ՃապոնիայիԿոբեքաղաքի ցուցահանդեսում իմ «Տիրամայրը մանկան հետ» կտավը 81 երկրի երեք հազարից ավելի նկարիչների ներկայացրած ութ հազար գործից ընտրվեց լավագույն հարյուրի մեջ։ Իսկապես շատ հաճելի էր այդ զգացողությունը:

-Իսկ ինչպե՞ս սկսվեց համագործակցությունը Չինաստանի հետ: Ինչո՞վ է ձեզ տպավորել, գրավել այդ հարուստ երկիրը:

-Չինաստանի Նանջինգ քաղաք մեկնեցի Դոնգդոնգ և Լուլու ստեղծագործական տան հրավերով: Ունեմ մանկության ընկերներ, որոնք խոստովանում են` երբ իմացել են, որ մեկնում եմ Չինաստան, մտածել են, որ ես գտա իմ հայրենիքը: Ինձ միշտ ձգել է Չինաստանն իր մշակութային ժառանգությամբ, մարտարվեստով: Այնտեղ ուշու եմ պարապել և ոսկե մեդալի եմ արժանացել: Պարապմունքներս շարունակում եմ նաև Հայաստանում: Այդ մարտարվեստի հատկապես հոգևոր մասն է ինձ գրավում: Չինաստանի բաց երկնքի տակ հաճախ կարելի է հանդիպել մարդկանց, որոնք մարտարվեստով են զբաղվում: Դա նրանց համար սովորական երևույթ է: Ուշուն խաղաղեցնում է ներսդ, իսկ եթե ներսդ խաղաղ չէ, չես կարող ստեղծագործել:

-Նանջինգում ներկայացրել եք «Դեպի Լույս» խորագրով անհատական ցուցահանդեսը` կիսվելով Չինաստանից ստացած տպավորություններով: Ի՞նչ արձագանք այն ստացավ:

-Չինաստանում մասնակցել եմ տասներեք ցուցահանդեսի` անհատական և խմբակային, իսկ «Դեպի Լույս»-ը, որի շրջանակում հնչում Էին Կոմիտասի ստեղծագործությունները, բաց էր շուրջ երեք ամիս: Այն շատ լավ ընդունվեց: Կտավներից շատերը վաճառվեցին: Չինացիներն արվեստասեր են: Նրանց դուր են գալիս ստեղծագործություններս, ինչ-որ հարազատ բան են գտնում դրանցում:

Կարծում եմ` Չինաստանը շատ գունագեղ երկիր է: Այնտեղից կարելի է շատ բան վերցնել, որոշ բաներ էլ տալ:

Չեմ կարող չասել, որ նրանք շատ հյուրընկալ են. պատրաստ են ամեն ինչ անել քեզ համար: Երբեմն մտածում եմ, թե մենք ինչ ենք տվել Չինաստանին… իսկ չինացիները քեզ անվճար հյուրընկալում են լավագույն հյուրանոցներում, ստեղծագործելու պայմաններ են ստեղծում քեզ համար: Դա պայմանավորված է նաև տնտեսական հզորությամբ: Գուցե սրտաբաց լինեին, բայց հնարավորություններ չունենային:

-Պարոն Գրիգորյան, Չինաստանի հրաշքները բացահայտելուց հետո վերադարձել եք հայրենիք: Ի՞նչ նախաձեռնություններ եք իրականացնելու այստեղ, ի՞նչ նոր մտահաղացումներ ունեք:

-Վերադառնալուց հետո մասնակցել եմ ցուցահանդեսների: Կարծում եմ` հեռանկարում ցուցահանդեսներով կներկայանամ փոքրիկ ցուցասրահներում, գուցե` սրճարաններում, որովհետև բոլորովին այլ է կտավն իրականում դիտելն ու տպավորվելը, այլ է այն հեռախոսի, հեռուստացույցի կամ համակարգչի էկրանից տեսնելը:

Հրավերի դեպքում չեմ բացառում նաև Չինաստան վերադառնալը: Ամեն ինչ հնարավոր է:

Զրուցեց Անժելա Համբարձումյանը

Լուսանկարները` Հայկ Մանուկյանի