Ազնավուրը համամարդկային սիրո խորհրդանիշ է. ՀՀ դեսպանը՝ Աթենքում շանսոնյեի 100-ամյակի առթիվ կազմակերպված համերգ-միջոցառմանը

ԵՐԵՎԱՆ, 15 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Հունաստանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանության նախաձեռնությամբ, Աթենքի ֆրանսիական ինստիտուտի և Հունաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատան հետ համագործակցությամբ նոյեմբերի 14-ին կազմակերպվել է միջոցառում՝ նվիրված աշխարհահռչակ շանսոնյե Շառլ Ազնավուրի 100-ամյակին: 

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ Հունաստանում ՀՀ դեսպանության «Ֆեյսբուք»-ի էջը տեղեկացնում է, որ միջոցառմանը ողջույնի խոսքով հանդես են եկել Հունաստանում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը, ինչպես նաև Աթենքում Ֆրանսիայի Հանրապետության դեսպանության խորհրդական Ալեքսանդր Դիբոն: Վերջինս անդրադարձել է Ազնավուրի մշակութային ժառանգությանը՝ նշելով, որ պատիվ է միջոցառումը Ֆրանսիայի մշակույթի տանը հյուրընկալելը: Դիվանագետի խոսքով՝ Ազնավուրը հայ-ֆրանսիական բարեկամության մարմնավորումն է, բարեկամություն, որն այսօր արդիական է առավել քան երբևէ:

Ըստ աղբյուրի՝ ՀՀ դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը նշել է. ««Վերապատվելի՛ հոգևոր հայրեր, Ձերդ գեղեցկություննե՛ր,

Հարգելի՛ ԱԳ փոխնախարար և Հունաստանի խորհրդարանի պատգամավորներ,

Հունաստանի կառավարության հարգարժա՛ն ներկայացուցիչներ,

Սիրելի՛ հայրենակիցներ,

Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,

Այսօր հավաքվել ենք նշելու ֆրանսահայ մեծ շանսոնյե Շառլ Ազնավուրի 100-ամյակը։ 2023 թվականի նոյեմբերին Փարիզում կայացած ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր համաժողովի 42-րդ նստաշրջանի ընթացքում որոշում կայացվեց Շառլ Ազնավուրի և Սերգեյ Փարաջանովի ծննդյան 100-ամյա հոբելյանները ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ Հռչակավոր մարդկանց և կարևոր հոբելյանների 2024-2025 թվականների օրացույցում ընդգրկելու վերաբերյալ։ Ֆրանսահայ նշանավոր երգիչ, կոմպոզիտոր, դերասան Շառլ Ազնավուրի 100-ամյակի հայտը ներկայացրել են Հայաստանն ու Ֆրանսիան՝ Անդորրայի, Իտալիայի, Լյուքսեմբուրգի, Մոնակոյի, Պորտուգալիայի, Սենեգալի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ֆրանկոֆոն դեսպանների խմբի աջակցությամբ, որը ներառում է ավելի քան 80 երկիր: Եվ հայտն արժանացել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի անդամների մեծ մասի աջակցությանը։

Կարևոր է նշել Ազնավուրի հիշատակը Հունաստանում, քանի որ նա վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում եղել է Հունաստանի ամենահայտնի ֆրանսիացի երգիչը: Երբ 1920-ականներին նրա հայազգի ընտանիքը փորձում էր փախչել թուրքերից, նրանց հաջողվեց հասնել Սալոնիկ և բնակություն հաստատել Խարիլաու թաղամասում, որտեղ բնակիչները սիրով ընդունեցին նրանց։

Հունաստանում Ազնավուրին ավելի վաղ հարգանքի տուրք են մատուցել Աթենքի և Սալոնիկի մեգարոնները, Ֆրանսիական ինստիտուտը՝ Սարո Զավենի հետ միասին, մեր համայնքային կազմակերպությունները: Սա ամենաքիչն է, որ կարող ենք անել հավերժացնելու նրա անժամկետ ժառանգությունը:

Մինչ համերգի մեկնարկը մենք հնարավորություն կունենանք դիտելու Ազնավուրի մասին հակիրճ ֆիլմը և նրա որդու՝ Նիկոլաի ուղերձը՝ նվիրված մեծ արտիստի 100-ամյակին։ «Ազնավուր» հիմնադրամը, տեղեկանալով մեր միջոցառման մասին, ներկայացրել է կարճամետրաժ այս տեսանյութերը հատուկ մեր միջոցառման համար:

Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք, հարգելի՛ հյուրեր,

Ինձ համար՝ որպես Հայաստանի դեսպանի, մեծ պատիվ է այսօր խոսել Շառլ Ազնավուրի հարյուրամյակին նվիրված այս բացառիկ համերգի ժամանակ։ Համերգը, որը կազմակերպվել է Աթենքի ֆրանսիական ինստիտուտի և Հունաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատան հետ համատեղ, հարգանքի տուրք է ոչ միայն երգի հսկային, այլ, առաջին հերթին, մի մարդու, ում ձայնը, ուղերձներն ու գործողությունները հատել են ժամանակն ու սահմաններ՝ համախմբելով ամբողջ սերունդների զգացմունքների, գործողությունների և համամարդկային արժեքների շուրջ:

Երեկ նա ծրագրել էր երգել մինչև հարյուր տարեկան։ Այսօր մենք երգում ենք նրա երգերն ավելի քան երբևէ, վաղը ևս նրա ձայնը կշարունակի ապրել նույնիսկ ավելի հնչեղ:

«Դու հնձում ես միայն այն զգացմունքները, որոնք ցանել ես», - երգեց մեծն Շառլը: Իսկ ի՞նչ հույզեր ցանեց, ի՞նչ սերմեր աճեցրեց իր հանդիսատեսի սրտերում ու հոգիներում։ Իր ողջ կյանքի ընթացքում Շառլ Ազնավուրը խորը հույզեր է սերմանել, յուրօրինակ կապ է ստեղծել մեզանից յուրաքանչյուրի հետ։ Անկեղծ խոսքերի և հավերժական մեղեդիների միջոցով նա հազվագյուտ ճշգրտությամբ կարողացավ խոսել բոլորի վշտերի, ուրախությունների և հույսերի մասին ամբողջ աշխարհում՝ սահմաններից ու տարբերություններից անդին:

Քաղաքացիություն չունեցող մարդկանց զավակ, նա ծնվել և մեծացել է Ֆրանսիայում, երկրում, որը նա դարձրեց իրենը։ Նրա երգերն ու խոսքերը ֆրանսիական մշակույթի և լեզվի հանդեպ նրա սիրո հիմքը դարձան, որի պաշտպանությունն ու առաջմղումը նա իր պարտականությունը դարձրեց իր ողջ կյանքի ընթացքում: Խորապես ֆրանսիացի և հպարտ հայ, նա իր երկակի ինքնությամբ մշակութային հարստության գանձ կերտեց և մեզ սովորեցրեց, որ այս երկու հողերի հանդեպ սերը կարելի է համատեղել:

Ազնավուրը միայն արտիստ չէր. նա նաև սկզբունքային մարդ էր։ «Ես լիովին ազատ մարդ եմ և կլինեմ այդպիսին մինչև կյանքիս վերջ։ Ես գրում եմ այն, ինչ ուզում եմ, ինչպես ուզում եմ, օգտագործում եմ իմ ուզած նախադասությունները», - ասաց նա։ Նրա ընտանիքը վտանգի ենթարկեց իր կյանքը՝ փրկելու հրեաներին և դիմադրության մարտիկներին: Ես կնշեի Միսակ և Մելինե Մանուշյաններին երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Քաջության, կարեկցանքի, սկզբունքայնության և բարոյական ուժի իրական օրինակներ, որոնք կարող են միայն ձևավորել այն մարդուն, ում մենք այսօր գիտենք և համամարդկային արժեքների ժառանգությունը, որը նա թողել է մեզ: Միաժամանակ 1988-ի սարսափելի երկրաշարժից հետո Շառլը չվարանեց իր համբավը ծառայեցնել իր ժողովրդին՝ մոբիլիզացնելով միջազգային հանրությունը՝ օգնելու վերակառուցել և վերականգնել հայերի հույսը:

Իմ գործառույթների բերումով ես մի քանի անգամ հնարավորություն ունեցա հանդիպել այս բացառիկ մարդուն, և յուրաքանչյուր հանդիպում նրա զինաթափող համեստության վկայությունն էր։ Ազնավուրը, չնայած իր մեծությանը, մնում էր խոնարհ, զուսպ և աներևակայելի մարդկային:

Այս երեկո երաժշտության միջոցով հարգանքի տուրք ենք մատուցում նրան, ամենագեղեցիկ ձևով՝ լսելով լիբանանահայ տաղանդավոր երաժիշտ և կոմպոզիտոր Սարո Զավենին, ում հետ նախկինում հաջողությամբ համագործակցել է Աթենքի ֆրանսիական ինստիտուտը։ Եվ ես համոզված եմ, որ Շառլին կհուզեր ու կպատվեր այս կենդանի հարգանքի տուրքը, որտեղ յուրաքանչյուր գրառում և խոսք վկայում է մեր հիացմունքի և երախտագիտության մասին։

Հոգևոր հայրե՛ր, գերազանցություննե՛ր,

Ամփոփելով խոսքս՝ կցանկանայի ընդգծել հետևյալը.

Մասնագիտական դաշտում Շարլ Ազնավուրը նվաճել է բոլոր հնարավոր բարձունքները, նրան գնահատել, նրա մասին խոսել են լավագույն արվեստաբանները, երաժշտագետները իր իսկ կենդանության օրոք։

Ես խոսում եմ իբրև ունկնդիր, արվեստի սիրահար, ընթերցող, ով նաև պատիվ է ունեցել անձամբ շփվել այդ մեծության հետ։

Ազնավուրը համամարդկային սիրո խորհրդանիշ է։

Ազնավուրը համամարդկային ազնվության խորհրդանիշ է։

Ազնավուրը կյանքն արվեստ դարձնելու խորհրդանիշ է։

Այս եզրակացություններին ես հանգել եմ՝ ընթերցելով նրա մեմուարային գրականությունը, կարդալով նրա պոեզիան, լսելով նրա երաժշտությունը, դիտելով նրա համերգային կատարումները, ֆիլմերը։

Դա Շարլ Ազնավուրն է, ով, իր բառերով ասած, 100% հայ է, 100% ֆրանսիացի, վստահաբար կարելի է ավելացնել, որ նաև 100% պարզապես մարդ։

Ես երջանիկ եմ, որ այդ 300%-անոց երևույթի արմատները սկիզբ են առնում հայ ժողովրդից։ Շնորհակալություն Շառլ, և շնորհակալ եմ բոլորիդ»։

Հունաստանում Հայաստանի դեսպանության տեղեկացմամբ՝ միջոցառումը մեկնարկել է շանսոնյեի մասին պատմող հակիրճ ֆիլմի ցուցադրությամբ և «Ազնավուր» հիմնադրամի համահիմնադիր և նախագահ, Շարլ Ազնավուրի որդու՝ Նիկոլա Ազնավուրի ուղերձով՝ նվիրված արտիստի 100-ամյակին, որը դեսպանությանը տրամադրել էր հիմնադրամը:

Համերգի ընթացքում հնչել են Ազնավուրի հայտնի ստեղծագործությունները՝ Սարո Զավենի մեկնաբանությամբ և խորեոգրաֆիկ ներկայացմամբ։

Համերգին ներկա են եղել բարձրաստիճան հյուրեր Հունաստանի կառավարությունից և խորհրդարանից, դիվանագիտական կորպուսից, հոգևոր առաջնորդներ և համայնքային կառույցների ներկայացուցիչներ: