Մի վախեցեք քննադատությունից. MIFA-ի ղեկավար Վերոնիկ Էնկրենազի խորհուրդը երիտասարդ անիմատորներին

ԵՐԵՎԱՆ, 7 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: «ՌեԱ» անիմացիոն ֆիլմերի և պատկերապատման արվեստի 16-րդ միջազգային փառատոնի MarAni անիմացիոն շուկայի շրջանակում հայաստանյան լսարանը հնարավորություն ունեցավ ունկնդրելու «Անսի» (Annecy) միջազգային անիմացիոն կինոփառատոնի MIFA անիմացիոն շուկայի ղեկավար Վերոնիկ Էնկրենազի ելույթը։ Էնկրենազը ներկայացրել է MIFA-ի հարթակը և ընդգծել վերջինիս ձեռքբերումները: MIFA-ն առաջարկում է ֆիլմարտադրության ոլորտի միջոցառումներ և մասնագիտական հանրույթի հետ կապեր հաստատելու լայն շրջանակ, այդ թվում՝ MIFA փիչերը, ֆիլմերի ցուցադրությունները, համաժողովները, պանելային քննարկումները և այլն։  2024 թվականին MIFA-ն հյուրընկալել է 6580 պատվիրակ 103 երկրից, ինչպես նաև ավելի քան 1000 ընկերություն: «Արմենպրես»-ը զրուցել է Վերոնիկ Էնկրենազի հետ անիմացիոն ոլորտի ընթացիկ միտումների, ֆինանսավորման անհրաժեշտության, MIFA-ի և MarAni-ի միջև հնարավոր համագործակցության  և այլ թեմաների մասին։ 

- Որպես միջազգային անիմացիոն համայնքի առանցքային դերակատար, գլոբալ անիմացիոն ոլորտի ո՞ր միտումներն են ձեզ ամենաշատը գրավում։

- Ինձ համար անիմացիայի ոլորտում ամենահետաքրքիր միտումը գնալով աճող բազմազանությունն է: Մենք տեսնում ենք անիմացիայի հանդեպ հետաքրքրության աճ տարբեր երկրներում, որոնք իրենց հետ բերում են թարմ պատմություններ և յուրահատուկ ոճեր: Իմ պրեզենտացիայի ժամանակ խոսեցի աֆրիկյան երկրների մասին, որոնց անիմատորները հանդես են գալիս յուրահատուկ ծրագրերով և տեխնիկայով, որոնք կարող են դառնալ նոր և հետաքրքիր պրոդուկտներ։ Մենք տեսնում ենք նաև լատինաամերիկյան և ասիական ձեռագիրը՝ բոլորովին այլ ոճերով և պատումներով: Մեկ այլ հետաքրքիր միտում է մեծահասակների անիմացիայի աճը: Ավանդաբար անիմացիան ընկալվում էր որպես երեխաների համար նախատեսված բովանդակություն, բայց դա գնալով փոխվում է, քանի որ երիտասարդ սերունդը, որը մեծացել է կոմիքսներով և խաղերով, այժմ անիմացիան համարում է որպես իր մշակույթի մաս: Նրանք ցանկանում են անիմացիոն բովանդակություն, որն արձագանքում է իրենց տարիքին և ճաշակին: Մեծահասակների համար անիմացիայի պահանջարկն աճում է, ինչը սերտորեն կապվում է վավերագրական ֆիլմերի ժանրում ստեղծագործելու հետ: Շարժապատկերը շերտ է ավելացնում վավերագրական ֆիլմին՝ դժվարին թեմաները դարձնելով ավելի մատչելի՝ միաժամանակ արդյունավետ կերպով մատուցելով պատմությունը:

- Այսօր շատ ստեղծագործողներ ձգտում են անդրադառնալ մարդկանց հուզող բարդ հարցերի։ Որքանո՞վ է անիմացիան օգտագործվում հասարակության սոցիալական խնդիրները բարձրաձայնելու համար։ 

- Ինչպես արդեն նշեցի, ստեղծագործողներն այսօր հաճախ են ընտրում անիմացիոն լուծումները՝ դժվարին թեմաները ներկայացնելու համար: Օրինակ՝ օսկարակիր ֆրանսիացի ռեժիսոր Միշել Ազանավիսյուսի անիմացիոն ֆիլմը՝ «Ամենաթանկ բեռը» (The Most Precious of Cargoes), որը նաև ՌեԱ-ի ծրագրում էր, անիմացիայի միջոցով պատմում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասին։ Այս դեպքում շարժապատկերը հնարավորություն է տալիս ավելի հզոր կերպով փոխանցել ուղերձը, ինչը դերասանական խաղի միջոցով դժվար կլիներ։ Երբեմն իրականությունն այնքան ծանր է ընկալելու համար,  որ մարդն, ամենայն հավանականությամբ, նախընտրում է անիմացիոն վավերագրական ֆիլմը պարզապես վավերագրության փոխարեն։ Բացի այդ՝ անիմացիան առաջարկում է ֆիլտր, որը հեշտացնում է այս թեմաների մատուցումը։ Այն կյանք է հաղորդում մարդկանց և անցյալի իրադարձություններին՝ թույլ տալով նրանց նորից խոսել և հանդիսատեսի հետ յուրահատուկ կապ հաստատել։ 

- Ի՞նչ խորհուրդ կտաք երիտասարդ անիմատորներին կամ ոլորտով հետաքրքրվողներին: Որտեղի՞ց նրանք պետք է սկսեն և ինչի՞ վրա կենտրոնանան:

- Աղջկաս, ով նկարիչ է և աշխատում է սեփական նախագծերի վրա, մշտապես ասում եմ՝ կիսվիր քո գաղափարներով։ Անիմացիան թիմային աշխատանք է․ այն ստեղծելու համար ձեզ մեծ թիմ է պետք, այնպես որ մի հապաղեք կապ հաստատել այլ մասնագետների հետ: Դուրս եկեք ձեր նեղ շրջանակից, կիսվեք ձեր կատարած աշխատանքով և լսեք կարծիքներ: Օրինակ, Annecy-ում ես խրախուսում եմ երիտասարդ անիմատորներին ծանոթություններ հաստատել պրոդյուսերների և ստուդիաների հետ, քանի որ նրանք մշտապես փնտրում են նոր տաղանդներ: Արձագանքները չափազանց անձնական մի ընդունեք. մնացեք գործնական և իրատես: Եթե ​​ինչ-որ մեկին դուր չի գալիս ձեր աշխատանքը, օգտագործեք այն որպես կատարելագործվելու հնարավորություն։ Եթե ​​վստահ եք ձեր ընտրած ոճի մեջ, ցույց տվեք այն այլոց, նույնիսկ քննադատության դեպքում դուք կշահեք, քանի որ կառուցողական արձագանքն օգնում է աճել և զարգանալ։ 

- Ի՞նչ դիտարկումներ ունեք անիմացիոն ոլորտի ընթացիկ ֆինանսավորման վերաբերյալ: Ոլորտն ավելի շատ ներդրումներ պահանջու՞մ է։

- Տարբեր հարթակներ ներկայում բախվում են ֆինանսավորման խնդրին, ինչը ազդում է անիմացիոն ոլորտի վրա: Մենք ակնկալում ենք, որ հաջորդ տարի ամեն ինչ կբարելավվի, բայց ֆինանսավորման ավելացումը խիստ պարտադիր է։ Բովանդակության, հատկապես մեծահասակների համար նախատեսված անիմացիայի ավելի լայն բացահայտման կարիք կա, որը պահանջում է ավելի շատ հարթակների ու ընկերությունների աջակցությունը՝ այս տեսակի բովանդակություն փնտրող երիտասարդ հանդիսատեսին հասնելու համար: Քանի որ ընտանեկան անիմացիայի պահանջարկը դանդաղել է, հուսանք միայն ժամանակավոր, մենք ակնկալում ենք, որ մեծահասակների անիմացիայի այս պահանջարկը կարող է օգնել հավասարակշռել ֆիլմարտադրությունը։

Օրինակ, Ֆրանսիայում մենք ունենք զգալի պետական ​​ֆինանսավորում Ֆրանսիայի Կինեմատոգրաֆիայի և շարժվող պատկերի ազգային կենտրոնի (CNC) կողմից, որը ծառայում է որպես կինոյին աջակցելու լավագույն մոդելներից մեկը։ Պետական ​​ֆինանսավորումը նվազում է շատ երկրներում, այդ թվում՝ Ֆրանսիայում, բյուջեի դեֆիցիտի պատճառով, ինչը ստեղծում է մասնավոր ֆինանսավորման ավելացման անհրաժեշտություն: Բարեբախտաբար, խոշոր մեդիա ընկերությունները սկսում են ներդրումներ կատարել անիմացիայի և այլ ստեղծագործական բովանդակության մեջ, սակայն մենք պետք է պահպանենք պետական ​​ֆինանսավորման բարձր մակարդակ՝ աջակցելու այն ֆիլմերին, որոնք կարող են չշոշափել զանգվածային լսարանի հետաքրքրությունները: Սա ներառում է բարդ կամ գեղարվեստական ​​թեմաներով ֆիլմեր, որոնք հաճախ սպասարկում են հատուկ հանդիսատեսին և կարող են չբերել այն եկամուտները, որոնց սովորաբար ձգտում են մասնավոր ընկերությունները: Հանրային ֆինանսավորումը շարունակում է կարևոր մնալ այս տեսակի ստեղծագործ աշխատանքներին աջակցելու համար:

- Որպես անիմացիայի ոլորտի ամենահեղինակավոր փառատոնային հարթակներից՝ ո՞րն է Annecy-ի և MIFA-ի հաջողության բանաձևը:

- Annecy-ի հաջողության բանաձևը նրա բաց լինելն է բոլոր ժանրերի նկատմամբ՝ գեղարվեստականից մինչև գովազդային: Մենք հյուրընկալում ենք ինչպես մեծ ստուդիաներ, այնպես էլ երիտասարդ, անկախ ընկերություններ: Ամեն տարի մենք փառատոնը համալրում ենք նոր տարրերով՝ առաջարկելով անիմացիոն համայնքի տարբեր կարիքներին ուղղված լուծումներ: Մենք նաև մեծապես կենտրոնանում ենք ուսանողների՝ ոլորտի ապագա մասնագետների վրա: Անսին մի քանի օրով վերածվում է անիմատորների տան․ երբ մարդիկ մեկ անգամ գալիս են, նրանք սովորաբար վերադառնում են: Մեր էկոհամակարգն աջակցում է բոլորին՝ ուսանողներից մինչև դիստրիբյուտորներ՝ ներկայացնելով տեխնոլոգիայի զարգացումից մինչև կրթություն ու այլ հարցեր։ Ողջ տարվա ընթացքում մենք անցկացնում ենք սեմինարներ արտասահմանում և համագործակցում արվեստի դպրոցների հետ՝ ստեղծելով անիմատորների աջակցության համաշխարհային համակարգ։

- Ինչպե՞ս եք ընտրում երկրներին, որոնց հետ համագործակցում եք։

- Մենք սերտորեն համագործակցում ենք ամբողջ աշխարհում ֆրանսիական դեսպանատների և նրանց աուդիովիզուալ կցորդների հետ, ովքեր մեզ տեղեկացնում են երկրում ոլորտային զարգացումների մասին և օգնում կազմակերպել այցելություններ, երբ որևէ երկիր ցույց է տալիս անիմացիայի խոստումնալից զարգացումներ: Անիմացիոն համայնքների հետ կապը մեզ օգնում է ստեղծել պատմություններ, որոնք ռեզոնանս են առաջացնում ամբողջ աշխարհում: Առաջին անգամ, երբ մենք նախագծեր ստացանք Լատինական Ամերիկայից և Աֆրիկայից, դրանք շատ տեղայնացված էին, գեղեցիկ, բայց համաշխարհային լսարանի համար դժվար ընկալելի: Ժամանակի ընթացքում այս թիմերը ադապտացրին իրենց պատմությունները՝ ավելի լայն լսարանին գրավելու համար: Խոսքը վերաբերում է պատմություններ պատմելու տեխնիկային, որոնք և՛ խորապես անձնական են, և՛ համընդհանուր։

- Ի՞նչ պոտենցիալ համագործակցություններ եք տեսնում MIFA-ի և MarAni-ի միջև:

- Այո, մենք տարբեր ձևաչափեր քննարկել ենք։ Թեև կոնկրետ մոտեցման վրա դեռ չենք կանգ առել, բայց համագործակցության գաղափարը կա: Մեր այստեղ ներկայությունն արդեն իսկ գործընկերության ձևերից է: Annecy-ի «Լավագույնը» ընտրանիները կարող են ցուցադրվել MarAni-ի ցուցադրություններում՝ հայ հանդիսատեսին հնարավորություն տալով տեղեկանալ մրցանակակիր ֆիլմերի մասին: Բացի այդ, գործընկերության մեկ այլ միջոց կարող է լինել պրոդյուսերներին, խոսնակներին ու ֆիլմերը MarAni բերելը: Տարբեր համագործակցության ներուժ կա, և Annecy-ի ռեզիդենտ, անիմատոր Տիգրան Առաքելյանի հետ մենք արդեն ավելի սերտ կապեր ենք կառուցում Հայաստանի հետ։

- Որպես փոքր երկիր՝ մենք հաճախ կիրառում ենք միջազգային փորձը: Ի՞նչ եզակի ներդրում կարող է ունենալ Հայաստանը համաշխարհային անիմացիոն ֆիլմարտադրության մեջ:

- Հայաստանը շատ բան ունի առաջարկելու՝ իր հարուստ պատմությունն ու արվեստի յուրահատուկ ժանրերը: Յուրաքանչյուր արվեստագետ իր պատմության մեջ ներդնում է իր երկրի ազդեցությունը: Երբ հայ ստեղծագործողները կիսվում են իրենց պատմություններով արտերկրում, նրանք աշխարհին ներկայացնում են Հայաստանը: Annecy-ում մենք աջակցում ենք բազմաթիվ երկրների ստեղծագործողներին՝ նրանց տալով համաշխարհային հարթակ: Այդ իսկ պատճառով մենք խրախուսում ենք, որ երկրներն ավելի շատ ֆինանսավորում տրամադրեն իրենց տեղական ստեղծագործողներին, ինչը թույլ կտա անիմատորներին մասնակցել նմանատիպ փառատոների, ծանոթություններ հաստատել՝ ստանալով մասնագիտական խորհուրդներ ու ոգեշնչում: