ԵՐԵՎԱՆ, 2 ՕԳՈՍՏՈՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Չնայած ամառային տապին ու արձակուրդային շրջանին, անցնող շաբաթը հարուստ էր տարաբնույթ հետաքրքիր իրադարձություններով, որոնք արձանագրվեցին ինչպես ներհայաստանյան հասարակական-քաղաքական կյանքում, այնպես էլ ողջ աշխարհում: «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է անցնող շաբաթվա կարևորագույն իրադարձությունների ամփոփ պատկերը:

Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելից

Հուլիսի 27-ին հայտնի դարձավ, որ վանդալները պղծել են երեք ամիս առաջ Ֆրեզնո քաղաքում կանգնեցված Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված հուշարձանը: Ֆրեզնոյում Կալիֆորնիայի համալսարանը հայտարարեց, որ հետաքննում են դեպքի մանրամասները, և հուշարձանը կվերականգնվի մեկ շաբաթից: Ֆրեզնոյում Հայաստանի պատվո հյուպատոս Պերճ Աբգարյանն էլ նշել էր, որ ուրբաթ օրն ինչ-որ մեկը պոկել է հուշարձանի հուշատախտակներից մեկը:

Օգոստոսի 4-ի երեկոյան Լոս Անջելեսի ասորական սուրբ Մարի Փարիշ եկեղեցում պատարագ կմատուցվի հայերի, հույների եւ ասորիների Ցեղասպանության նահատակների հիշատակին: Արարողության ժամանակ ելույթներ կունենան Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամ Փոլ Գրիգորյանը, հայ առաքելական, ասորական եւ հունական եկեղեցու հոգեւոր հովիվները:

Իսկ ահա Բուենոս Այրեսում կկայանա Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված համերգ, որի ընթացքում կհնչեն Արամ Խաչատրյանի, Մորիս Ռավելի եւ Կլոդ Դեբյուսիի ստեղծագործությունները: Բուենոս Այրեսում օգոստոի 5-ին տեղի կունենա ևս մեկ իրադարձություն.

Արգենտինացի պատմաբանների եւ ՀՅԴ Հայ դատի Հարավային Ամերիկայի հանձնախմբի նախաձեռնությամբ կկայանա գիտաժողով` նվիրված Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին: Գիտաժողովի ընթացքում պատմաբանները կքննարկեն Հայոց ցեղասպանության հետևանքների վերացման հարցը:

Լատինական Ամերիկայի խորհրդարանը հուլիսի 31-ին հատուկ որոշմամբ ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: Ուրուգվայի պատգամավոր Ալֆրեդո Աստուն հայտարարել էր, որ խորհրդարանն ընդունել է այդ հայտարարությունը գրեթե միաձայն. դեմ է արտահայտվել ընդամենը մեկ պատգամավոր:

ԼՂ հակամարտություն

Անցնող շաբաթ կրկին անհանգիստ էր իրավիճակը ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին: Ադրբեջանական բանակի ստորաբաժանումները հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտեցին նաև հանգստյան օրերին` հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակելով ավելի քան 200 կրակոց: ՊԲ առաջապահ զորամասերի կողմից ձեռնարկված օպերատիվ միջոցառումների արդյունքում, հակառակորդի նախահարձակ գործողությունները լռեցվեցին: Հակառակորդն այսքանով, սակայն, չբավարարվեց. հուլիսի 27-ին և լույս 28-ի գիշերը տրամաչափի հրաձգային և հրետանային զինատեսակներից հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակվել է ավելի քան 2700 կրակոց:

Ադրբեջանական բանակի այս գործողություններին ավելացավ այդ երկրի պաշտպանության նախարարության հերթական սարիչ քայլը: Այս գերատեսչությունը լուրեր տարածեց, թե իբր իրենց զինուժը հայկական անօդաչու թռչող սարք է վնասազերծել Աղդամի շրջանում: Այս մասին հայտարարությամբ հանդես եկավ ԼՂՀ պաշտպանության նախարարությունը.«Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության կողմից այսօր տարածված տեղեկությունն առ այն, թե իբր իրենց զինուժի կողմից խփվել է հայկական անօդաչու թռչող սարք, իրականությանը չի համապատասխանում»,- ասված էր հայտարարության մեջ:

Անդրադառնալով Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության այն հայտարարությանը, որով վերջինս Հայաստանին մեղադրում է սպառազինության մրցավածքի մեջ՝ շահարկելով ՌԴ-ից 200 մլն դոլար վարկ ներգրավելու փաստը, Շավարշ Քոչարյանը նշեց, որ իրականում հայկական կողմի նպատակը միշտ եղել է սպառազինության բալանսի պահպանումը, ինչը և արվում է: Նա միաժամանակ կոչ արեց Ադրբեջանին «խելքը գլուխը հավաքել» և չտրվել սպառազինությունների մրցավազքին: ՀՀ փոխարտգործնախարարի դիտարկմամբ՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունն Ադրբեջանի իշխանություններն օգտագործում են իրենց ռեժիմը պահպանելու համար, որովհետև նրանք այլ բան չեն գտել շեղելու իրենց քաղաքացիների ուշադրությունը ներքին խնդիրներից և համախմբելու հասարակությանը: Անդրադառնակով Բաքվում ԵԱՀԿ գրասենյակի փակմանը՝ փոխարտգործնախարարը նկատեց, որ Ադրբեջանն ամեն ինչ անում է, որպեսզի իր երկրում չլինեն գրասենյակներ, որոնք հետապնդում են ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների պաշտպանության խնդիրներ:

Ներհայաստանյան իրադարձություններ

ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի գլխավորությամբ կառավարությունում տեղի ունեցավ Կոռուպցիայի դեմ պայքարի խորհրդի անդրանիկ նիստը: Նիստում վարչապետը կարևորեց բոլոր շահագրգիռ կողմերի մասնակցությունը խորհրդի աշխատանքներին և ընդգծեց, որ իրենց նպատակն է այս ձևաչափի մեջ համախմբել առկա ուժերը, փորձառությունը և գնալ վճռական քայլերի: Հովիկ Աբրահամյանը միաժամանակ ընդգծեց, որ կառավարությունն ունի կամք և վճռականություն կոռուպցիայի դեմ պայքարելու համար:

Նիստում ՀՀ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Դավիթ Հարությունյանը հայտարարեց, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարում ՀՀ կառավարությունը ակտիվորեն կհամագործակցի ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալության հետ, իսկ վերջինս նախատեսված ծրագրերի իրականացման գործում կունենա 750 հազար դոլարի ֆինանսական մասնակցություն:

Նիստում ՀՀ վարչապետն ընդգծեց, որ կարևորում է կոռուպցիայի դեմ պայքարում գործարար ոլորտի հետ ակտիվ համագործակցությունը, ինչը, ըստ Հովիկ Աբրահամյանի, ներկայում բաց է թողնված: Այս համատեքստում վարչապետը գործարար հատվածին կոչ արեց մասնակցել կոռուպցիայի դեմ պայքարի աշխատանքներին: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի խորհրդի առաջին նիստում հայտնի դարձավ նաև, որ կառավարությունը կհամաֆինանսավորի հակակոռուպցիոն ռազմավարության ծրագրի 25 տոկոսը:

ՀՀ Ազգային ժողովում կայացավ «Նաիրիտ գործարան» ՓԲԸ-ի հետագա շահագործման, տեխնիկական եւ ֆինանսական կենսունակության ուսումնասիրության վերաբերյալ քննարկում: «Ջեյքոբս Քընսալթենսի» ընկերության փորձագետների ուսումնասիրության արդյունքները համառոտ ներկայացրելով` ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Երվանդ Զախարյանը նշեց, որ «Նաիրիտ»-ի հարցի շուրջ ընտրությունը մեծ չէ. կամ գործարանը պետք է վերագործարկվի, կամ պետք է լուծարվի, սակայն  կառավարությունն ուղիներ է փնտրում գործարանի վերագործարկման համար: Նախարարը նաև հավելեց, որ իրականացված ուսումնասիրության արդյունքում կատարվել են առաջարկություններ, որոնք կառավարությունը կարող է  հաշվի առնել որոշում կայացնելիս:

Քննարկման ժամանակ «Շանսի Նաիրիտ» գործարանի համանախագահ Իոսիֆ Իսայանը հայտնեց, կաուչուկի հայ-չինական «Շանսի Նաիրիտ» ընկերությունն աշխատում է վնասով և Հայաստանի Հանրապետության համար շահույթ կարող է ապահովել միայն, եթե փակվի գոյացած 150 միլիոն դոլար վնասը: Նրա խոսքով` գործարանի արտադրական հզորությունը 30 հազար տոննա է, բայց մինչ այսպահը ամենաշատ կաուչուկն արտադրվել է 2014-ին` 20 հազար տոննա: 

ՀՀ կառավարության հերթական նիստում ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Երվանդ Զախարյանը հայտարարեց, որ Երևանի «Նաիրիտ» գործարանի աշխատակիցների աշխատավարձերի վճարման գործընթացը, բոլոր փաստաթղթային ձևակերպումներին զուգահեռ, հաջողությամբ կատարվում է և աշխատավարձերի վճարման ողջ գործընթացը կավարտվի առաջիկա երկու օրերի ընթացքում:

Նիստում ՀՀ կառավարությունն ուժը կորցրած ճանաչեց Ստուգումների կազմակերպման և անցկացման իր նախորդ որոշումներից մեկը, որոով նվազագույնի են հասցվում տնտեսվարողների մոտ տեսչական ստուգումները: ՀՀ կառավարության որոշմամբ` 2015 թվականի սեպտեմբերի 14-ի աշխատանքային օրը տեղափոխվեց 2015 թվականի սեպտեմբերի 19-ը` շաբաթ օրը: Միաժամանակ, ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը նշեց, որ օգոստոսի 16-ը՝ Խաղողօրհնեքին հաջորդող օրը, լինելու է աշխատանքային:

Նիստում կառավարությունը հավանություն տվեց «Արարատ-Ռեստորան»-ը ձեռք բերելու և այն «Տանգո» ՓԲԸ-ին օտարելու նախագծին: ՀՀ կառավարությունը համաձայնություն տվեց նաև ԵՄ-ի հետ «Ձեռնարկությունների և փոքր ու միջին ձեռնարկությունների մրցունակություն (2014-2020թթ.)» Միության ծրագրին ՀՀ մասնակցության մասին» համաձայնագրի կնքման առաջարկությանը, որով ՀՀ ՓՄՁ-ները կօգտվեն ԵՄ բազմաթիվ նախաձեռնություններից:

Կառավարության մեկ այլ որոշմամբ հաստատվեց, որ  հայկական ատոմային էլեկտրակայանի համար կառավարությունը  սարքավորումների հերթական խմբաքանակը ձեռք կբերի արագացված կարգով՝ առանց մրցույթի: 

ՀՀ քննչական կոմիտեի հատկապես կարևոր գործերի քննության գլխավոր վարչության վարույթում քննվող քրեական գործով հուլիսի 27-ին մեղադրանք առաջադրվեց Սյունիքի մարզպետի որդուն: Ավելի ուշ Արաբկիր Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը Տիգրան Խաչատրյանի նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրեց կալանավորումը.  նրա նկատմամբ սահմանվեց երկամսյա կալանք: Բացի այդ, դատարանը մերժեց գրավի դիմաց Տիգրան Խաչատրյանին ազատ արձակելու նրա փաստաբանների ներկայացրած միջնորդությունը:

ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը խորհրդատվական ծառայություն մատուցող 5 ընկերության ուղարկեց հրավեր-առաջարկներ: ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանն էլ տեղեկացրեց, որ ՀՀ կառավարությունն էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացումը կսուբսիդավորի «Որոտանիե ՀԷԿ-երի կասկադի վաճառքից ստացվելիք գումարով «Մինչ ՀԵՑ-ում աուդիտի ավարտը` ՀՀ կառավարությունն իր վրա է վերցնում էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացման բեռը: Այդ մասին հայտարարել է նաև ՀՀ նախագահը: Ծախսերը սուբսիդավորվելու են եՈրոտանի« ՀԷԿ-երի կասկադի օտարումից ստացվելիք գումարներով»,- նշեց վարչապետը:

Շաբաթվա վերջում հայտնի դարձավ, որ Վենետիկի հանձնաժողովը դրական է գնահատել Սահմանադրության նոր նախագիծը: «Հայաստանում Սահմանադրական բարեփոխումների համար մեկնարկած աշխատանքն ու Սահմանադրության նոր նախագիծը շատ լավ հիմք են երկրում բարեփոխումներ իրականացնելու համար»,-նշված էր եզրակացության մեջ: Շուրջ 30 էջանոց փաստաթղթում ՎՀ-ը տարատեսակ առաջարկություններ է ներկայացանում Ազգային ժողովի, խմբակցությունների գործունեության, պատգամավորների մանդատի եւ այլ հարցերի առնչությամբ: 

Լարված իրավիճակ Թուրքիայում

Ինչպես նախորդ, այս շաբաթ նույնպես իրավիճակը լարված էր Թուրքիայում: Հուլիսի 27-ին Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի խորհրդի նիստ հրավիրեց: Նիստին մասնակցող երկրների դեսպանները դատապարտեցին թուրքական պետության ներսում իրականացվող ահաբեկչական գործողությունները: Խորհրդի նիստի արդյունքներով ընդունված կոմյունիկեում երկրների ներկայացուցիչներն իրենց համերաշխությունը հայտնեցին Թուրքիային: Այդուհանդերձ, փաստաթղթում չի նշվել որևէ հստակ միջոց, որով իրենք կաջակցեն Թուրքիային ահաբեկչության դեմ պայքարում:

Սիրիայի հետ սահմանում իրավիճակի սրման հետ կապված Թուրքիայի ԶՈւ գլխավոր շտաբը արձակուրդներից հետ կանչեց երկրի հարավարեւելքում տեղակայված դաշտային 2-րդ եւ 3-րդ բանակների հրամանատարական անձնակազմին:

Երկրում իրականացվող հակաահաբեկչական պայքարի հարցը քննարկելու նպատակով Թուրքիայի վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն Չանքայայի պալատում նախարարների խորհրդի նիստ հրավիրեց: Հետաքրքրական էր այն, որ խորհրդին մասնակցելու նպատակով, նախարարներից բացի, պալատ էին ժամանել նաև Թուրքիայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաներ:

Սիրիայում քրդական ազգային պաշտպանության ուժերի ղեկավարությունը Թուրքիայից պահանջեց դադարեցնել քրդական շրջանների ռմբակոծությունը: Գերատեսչության ներկայացրած փաստաթղթում նշվում էր, որ թուրքական բանակը «Իսլամական պետության» ահաբեկիչների դիրքերը ռմբակոծելու փոխարեն մի քանի անգամ ռմբակոծել է Քոբանիի մերձակայքում քրդական և Սիրիայի ազատ բանակի դիրքերը: Իր հերթին Դամասկոսը ևս մտահոգություն հայտնեց թուրք-սիրիական սահմանին տեղի ունեցող իրադարձությունների վերաբերյալ:

Սիրիայի քրդական գյուղերի վրա թուրքական զինուժի հրետանակոծության վերաբերյալ մտահոգություն հայտնեց նաև ԱՄՆ սենատոր Ջոն ՄքՔեյնը: Նա դրական քայլ է համարել Թուրքիայի որոշումը` օժանդակելու ԻԼԻՊ-ի դեմ մղվող պայքարին: «Ամերիկյան կործանիչ ինքնաթիռների համար թուրքական բազաների օգտագործումը կբարելավի արձագանքման համար պահանջվող ժամանակահատվածը և կընդլայնի Սիրիայից տեղեկատվության հավաքագրման հնավարությունները: Այնուամենայնիվ, ես մտահոգված եմ այն հրապարակումներով, որ թուրքական զինուժը հրետանակոծում է Սիրիայի քրդական գյուղերը»,- հայտարարեց ՄքՔեյնը:

Սիրիա

Իրավիճակը Սիրիայում կրկին անհանգիստ էր: Դամասկոսի մերձակայքում և բնակելի թաղամասերում հուլիսի 27-ին հրասանդների ընկելու հետևանքով երկու տասնյակից ավելի մարդ տուժեց: Հրթիռներ են ընկել նաև Հալեպի Նիյալ շրջանում, ինչի հետևանքով 5 մարդ է վիրավորվել, նյութական վնասներ են արձանագրվել:

«Գանձասար» թերթի ֆեյսբուքյան էջը հուլիսի 28-ին տեղեկացրեց, որ Հալեպում ջրի և էլեկտրականության մատակարարումը նախորդ օրերի համեմատությամբ բարելավվել է: Հոսանքը միանում է օրական շուրջ 6 ժամ, իսկ ջուրը հասանելի է արդեն շատ շրջաններում: Համացանցային ծառայությունը շարունակում է չգործել: 

Ահաբեկիչների հետ շուրջ մեկ ամիս տևած թեժ մարտերից հետո սիրիական ու քրդական ուժերին հաջողվեց ԻՊ-ին վռնդել են Հասաքեից: Բախումները, սակայն, շարունակվում են քաղաքի հարավային ծայրամասերում:

Դամասկոսի բնակելի թաղամասերում հուլիսի 30-ին հրասանդների պայթյունի հետևանքով 4 խաղաղ բնակիչներ վիրավորվեցին, իսկ հայաշատ Հալեպում հուլիսի 31-ին հրթիռի պայթյունից վիրավորվեց Ջորջ Ուրֆալյանը, ով սիրիական ՍԱՆԱ գործակալության լուսանկարիչն է: Դեպքը տեղի էր ունեցել ալ Ռաշիդին թաղամասում լրատվական աշխատանքներն իրականացնելու ժամանակ: Նաև վիրավորվել են սիրիական հեռուստակայանի երկու աշխատակիցներ՝ Շադի Հելուեն և Ֆադի Խարուֆը: