მიუხედავად ყველა სირთულისა, სომხეთი მუშაობს სამხრეთ კავკასიაში სტაბილური მშვიდობის დამყარების მიმართულებით: სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი

მიუხედავად ყველა სირთულისა და უსაფრთხოების საფრთხეებისა, სომხეთი თანმიმდევრულად მუშაობს სამხრეთ კავკასიაში სტაბილური მშვიდობის დამყარების მიმართულებით.

როგორც „არმენპრესი“ იუწყება, ამის შესახებ განაცხადა სომხეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრმა არარატ მირზოიანმა ნიუ-დელიში ოფიციალური ვიზიტის ფარგლებში, მსოფლიო საკითხთა ინდურ საბჭოში (ICWA) სიტყვით გამოსვლისას.

„დღეს ჩვენ ვცხოვრობთ მუდმივად რთულ მსოფლიოში. საერთაშორისო საზოგადოება კონფრონტირებულია ურთიერთდაკავშირებულ გამოწვევებთან, როდესაც ერთი რეგიონის მოვლენები მყისიერ გავლენას ახდენს სხვებზე. კონფლიქტები, უსაფრთხოების საფრთხეები, ადამიანის უფლებებისა და ჰუმანიტარული კრიზისების სერიოზული დარღვევები, გლობალური გაურკვევლობა, კლიმატის ცვლილება, გლობალური მიწოდების ჯაჭვების დარღვევა და სასურსათო უსაფრთხოების შესუსტება ახალ სირთულეებს ქმნის საერთაშორისო ურთიერთობებში.

სამწუხაროდ, სომხეთი უშუალოდ შეხვდა ამგვარ გამოწვევებს. მიუხედავად ყველა სირთულისა და უსაფრთხოების საფრთხეებისა, სომხეთი თანმიმდევრულად მუშაობს სამხრეთ კავკასიაში სტაბილური მშვიდობის დამყარების მიმართულებით. ჩვენ დარწმუნებული ვართ, რომ მშვიდობას ალტერნატივა არ აქვს და მხოლოდ დიალოგის გზით მიღწეული შეთანხმებები შეიძლება უზრუნველყოს გრძელვადიანი სტაბილურობა და რეგიონული პროგრესი. ეს ხედვა საუკეთესოდ შეიძლება გადმოსცეს მაჰათმა განდის ცნობილ სიტყვებში: „მშვიდობისკენ გზა არ არსებობს, მშვიდობა თავად არის გზა“.

ამ რწმენით სომხეთი ჩართულია აზერბაიჯანთან მშვიდობის პროცესში და დღეს, როგორც არასდროს, ჩვენ ახლოს ვართ სამშვიდობო შეთანხმების გაფორმებასთან. ეს დოკუმენტი დაამყარებს ორ ქვეყანას შორის სახელმწიფოებრივ ურთიერთობებს სუვერენიტეტის, ტერიტორიული მთლიანობის, საზღვრების ხელშეუხებლობისა და ძალის ან ძალის მუქარის არ გამოყენების პრინციპების პატივისცემის საფუძველზე.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ გასულ წელს ორმხრივმა მოლაპარაკებებმა უკვე გამოიღო კონკრეტული შედეგი, სომხეთმა და აზერბაიჯანმა შეთანხმეს საზღვრის დემარკაციის რეგულაცია, რომელიც ეფუძნება 1991 წლის ალმა-ათის დეკლარაციას. ეს დეკლარაცია ადასტურებს, რომ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ სომხეთისა და აზერბაიჯანის საბჭოთა რესპუბლიკების ადმინისტრაციული საზღვრები გადაიქცა დამოუკიდებელ სახელმწიფოებს შორის საერთაშორისოდ აღიარებულ სახელმწიფოებრივ საზღვრებად. ჩვენ უკვე წარმატებით დავადგინეთ 12 კილომეტრიანი საზღვარი და ვაგრძელებთ ამ პროცესს, რაც მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს რეგიონალურ სტაბილურობას.

ურთიერთობების ნორმალიზაციის პროცესის კონტექსტში, ჩვენ აზერბაიჯანს წარმოვუდგინეთ კონკრეტული, ურთიერთსასარგებლო წინადადებები რეგიონული სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის განბლოკვის შესახებ, რომლის განხორციელების შედეგად როგორც აზერბაიჯანი, ასევე სომხეთი შეძლებენ ერთმანეთის სარკინიგზო ინფრასტრუქტურის გამოყენებას.

გარდა ამისა, რეგიონული სტაბილურობისა და პროგნოზირებადობის უზრუნველსაყოფად, ჩვენ შევთავაზეთ იარაღის კონტროლისა და მონიტორინგის მექანიზმის შექმნა.

სამწუხაროდ, ვერ ვიტყვით, რომ აზერბაიჯანის მხრიდან ჩვენს კონსტრუქციულ მიდგომას სრულად ვხვდებით. მეტიც, ჩვენ კვლავ ვისმენთ საჯარო განცხადებებსა და ნარატივებს, რომლებიც გულისხმობს სუვერენული სომხეთის რესპუბლიკის წინააღმდეგ ტერიტორიულ პრეტენზიებს, მათ შორის ე.წ. „დასავლეთ აზერბაიჯანის“ ნარატივის მეშვეობით.

ამავდროულად, ჯერ კიდევ არსებობს ჰუმანიტარული პრობლემები, კერძოდ, დაკავებული პირების გათავისუფლების საკითხი. ამ წუთებში, აზერბაიჯანში თვითნებურად დაკავებული 23 სომეხის წინააღმდეგ იმართება სასამართლო პროცესები, რომლებიც ადამიანის უფლებებისა და სამართლიანი სასამართლოს პრინციპებს ეწინააღმდეგება. სრულმასშტაბიანი ნორმალიზაციისა და მდგრადი მშვიდობის მიღწევისათვის, აუცილებელია საზოგადოებების შერიგებისთვის მომზადება. გადაუჭრელი ჰუმანიტარული პრობლემები კი ამ პროცესს მხოლოდ აფერხებს.

სომხეთი ასევე ჩართულია თურქეთთან ურთიერთობების ნორმალიზაციის პროცესში. ჩვენ მტკიცედ გვწამს, რომ ურთიერთობების სრულფასოვანი დარეგულირება, განსაკუთრებით ამ ეტაპზე დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება და საზღვრების გახსნა, მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს რეგიონულ მშვიდობასა და სტაბილურობას. ჩვენ განვაგრძობთ ამ დიალოგს და ვდგამთ პრაქტიკულ ნაბიჯებს. შეთანხმებული ვართ, ერთობლივად აღვადგინოთ ანის ხიდი, ისტორიული ძეგლი, რომელიც სომხეთ-თურქეთის საზღვარზე მდებარეობს. ეს ინიციატივა ემატება უკვე მიღებულ გადაწყვეტილებებს, რომლებიც ითვალისწინებს პირდაპირი ავიარეისების დაწყებას და საჰაერო სატვირთო გადაზიდვების დაბრკოლებების მოხსნას.

მიგვაჩნია, რომ კომუნიკაციების განბლოკვა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. სწორედ ამიტომ, სომხეთის მთავრობამ წამოიწყო „მშვიდობის გზაჯვარედინის“ პროექტი, რომელიც მიზნად ისახავს სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის განბლოკვას სუვერენიტეტის, ეროვნული იურისდიქციის, თანასწორობისა და ურთიერთობის პრინციპებზე დაყრდნობით. პროექტის არსი მდგომარეობს სამხრეთ კავკასიის ყველა ქვეყნის დაკავშირებაში განახლებული და ახალი გზების, რკინიგზების, მილსადენების, საკაბელო კავშირებისა და ელექტროგადამცემი ხაზების მეშვეობით.

რაც შეეხება ჩვენს სხვა მეზობლებს, მსურს ხაზი გავუსვა ჩვენს მეგობრულ და მჭიდრო ურთიერთობებს საქართველოსა და ირანთან. 2023 წელს ჩვენ საქართველოსთან ურთიერთობა სტრატეგიული პარტნიორობის დონეზე ავიყვანეთ, რაც ოფიციალურად ასახავს იმ სტრატეგიულ თანამშრომლობას, რომელიც ყოველთვის არსებობდა ყველა სფეროში. ირანთან ჩვენ განვაგრძობთ ორმხრივი თანამშრომლობის განვითარებას ობიექტური ინტერესების საფუძველზე.

სომხეთი ასევე აგრძელებს ინტენსიურ დიალოგსა და ურთიერთობების განვითარებას აშშ-სა და ევროკავშირთან. 2024 წლის 5 აპრილს გაიმართა სამმხრივი სომხეთი-აშშ-ევროკავშირის შეხვედრა, რომლის შედეგად მიღებულ იქნა ერთობლივი დეკლარაცია.

მოკლედ რომ ვთქვათ, სომხეთის მთავრობა ატარებს ბალანსირებულ და გაწონასწორებულ საგარეო პოლიტიკას, რომელიც, გარკვეულწილად, ჰგავს ინდოეთის „სტრატეგიულ ავტონომიას“.

დასასრულს, მსურს ხაზი გავუსვა, რომ სომხეთსა და ინდოეთს შორის პარტნიორობას უდიდესი პოტენციალი აქვს ყველა მიმართულებით. 21-ე საუკუნის გეოპოლიტიკურ რეალობაში ჩვენი ქვეყნები არა მხოლოდ საერთო ღირებულებებითა და ისტორიული კავშირებით არიან გაერთიანებულნი, არამედ საერთო ხედვით თანამშრომლობის, დიალოგის, ურთიერთნდობისა და პატივისცემის საფუძველზე“, – განაცხადა სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა.