სომხეთი არ ჩაერთვება ირანის წინააღმდეგ მოქმედებაში։ პრემიერ მინისტრი ფაშინიანი

სომხეთის რესპუბლიკა არ ჩაერთვება ირანის ისლამური რესპუბლიკის წინააღმდეგ ოპერაციაში. ჩვენს ბუნებრივ ინტერესებს სწორედ ის ფაქტორები წარმოადგენს, რომლებიც ჩვენ ურთიერთგაგების საფუძველს გვაძლევს ერთმანეთის სახელმწიფოებრივი ინტერესების მიმართ. ირანის სტაბილურობა, განვითარება და უსაფრთხოება სომხეთისთვის უკიდურესად მნიშვნელოვანია. როგორც „არმენპრესი“ იტყობინება, ამის შესახებ სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა ირანის სახელმწიფო ტელევიზიისთვის (IRIB) მიცემულ ინტერვიუში.

– ამბობენ, რომ თქვენი ხელისუფლება პროდასავლურია. ეს პოლიტიკა ხომ არ ეწინააღმდეგება... არსებობს შეშფოთება, რომ პროდასავლური კურსი გავლენას მოახდენს ირანის ისლამურ რესპუბლიკასთან თქვენს ურთიერთობებზე?

– ჩვენმა მთავრობამ აირჩია და ახორციელებს დაბალანსებულ და ბალანსირების საგარეო პოლიტიკას, რაც თავისთავად გამორიცხავს ერთპიროვნულ მიდრეკილებას რომელიმე მიმართულებისადმი. შესაბამისად, სომხეთის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკა ეფუძნება და კიდევ უფრო მეტად უნდა დაეფუძნოს ჩვენი ქვეყნის სახელმწიფოებრივ ინტერესებს, რაც ჩვენი საერთო მიდგომაა.

2018 წლის სომხეთის ხავერდოვანი, მშვიდობიანი, არასაძალადო რევოლუციის შემდეგ ასეთი შეფასებები უფრო ხშირად გაისმოდა. მაგრამ თუ 2018 წლიდან მოყოლებული გადავხედავთ სომხეთისა და ირანის ისლამური რესპუბლიკის ურთიერთობების დინამიკას, ვფიქრობ, უკანასკნელი შვიდი წლის განმავლობაში ეს დინამიკა არ ჩამოუვარდება წინა პერიოდებს.

მეორე მხრივ, უნდა აღინიშნოს, რომ სომხეთის რესპუბლიკა 2000 წლიდან ევროპის საბჭოს წევრი სახელმწიფოა. ეს იმას ნიშნავს, რომ სომხეთი ამ ორგანიზაციასთან მჭიდრო კავშირითაა დაკავშირებული, თუ ევროპას და დასავლეთს ერთმანეთს ვუკავშირებთ. გარდა ამისა, სომხეთი ეუთოს წევრიც არის. 2018 წლის რევოლუციის შემდეგ კი დემოკრატიული რეფორმების დღის წესრიგი დავაწესეთ და ამ კუთხით აქტიურად ვთანამშრომლობთ ევროკავშირთან, ევროპის საბჭოსთან და სხვა საერთაშორისო ინსტიტუტებთან.

მიუხედავად ამისა, ჩვენ დიდ ყურადღებას ვაქცევთ რეგიონულ პოლიტიკას. აღვნიშნავ, რომ ჩვენს რეგიონში ყველა ქვეყანას საკუთარი განვითარების ხედვა, მმართველობის მოდელი, პოლიტიკური შეხედულებები და იდეოლოგია აქვს, რაც ჩვენთვის მისაღებია. ამასთან, რეგიონული მრავალფეროვნება ქმნის შესაძლებლობებს, რომ ვიყოთ არა მხოლოდ დასავლეთთან, არამედ აღმოსავლეთთანაც ინტეგრირებულები. ჩვენ არ გვინდა, რომ აღმოსავლეთთან ჩვენი ურთიერთობები დასუსტდეს, პირიქით გვსურს, რომ ისინი გაღრმავდეს. ჩვენ ასევე დაინტერესებულნი ვართ, რომ განვავითაროთ კავშირები ისლამურ სამყაროსთან, და ამ კონტექსტში ირანთან ურთიერთობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.

შესაბამისად, შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენი სხვა საერთაშორისო ურთიერთობები ირანის ისლამური რესპუბლიკისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს. იმედი მაქვს და დარწმუნებული ვარ, რომ ირანის ურთიერთობებიც მესამე ქვეყნებთან სომხეთისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს. ეს გაგება ქმნის პირობებს ჩვენი ურთიერთობების გაღრმავებისთვის.

– თუ დასავლური ქვეყნები ირანს რაიმე სახის საფრთხეს შეუქმნიან, როგორ იმოქმედებს სომხეთი ასეთ შემთხვევაში?

– ჯერ უნდა განვსაზღვროთ, რას გულისხმობთ საფრთხეში, მაგრამ ჩვენ ვთქვით, რომ სომხეთის რესპუბლიკა არ ჩაერთვება ირანის ისლამური რესპუბლიკის წინააღმდეგ ოპერაციაში. ირანის სტაბილურობა, განვითარება და უსაფრთხოება ჩვენთვის მნიშვნელოვანია. ვფიქრობ, ამის ახსნა ზედმეტია, რადგან ეს სრულიად აშკარაა.

ჩვენ ასევე დაინტერესებულნი ვართ, რომ ირანიდან უფრო მეტი ტურისტი ჩამოვიდეს სომხეთში. ეს მოხდება მაშინ, როცა ირანში იქნება ეკონომიკური განვითარება, სტაბილურობა და უსაფრთხოება. ეს არის მხოლოდ ერთი მარტივი მაგალითი, რომელიც ირანთან ჩვენს ურთიერთობებზე ჩვენს ხედვებს ასახავს.

ამასთან, ჩვენ უნდა ვიფიქროთ არამხოლოდ არსებულ, არამედ აუთვისებელ შესაძლებლობებზე. მაგალითად, „ჩრდილოეთ-სამხრეთის“ სავაჭრო-ეკონომიკური მიმართულებით სომხეთსა და ირანს გაცილებით დიდი თანამშრომლობის პოტენციალი აქვთ. ამ საკითხზე ჩვენ უკვე ვმუშაობთ. გარდა ამისა, სომხეთი შესაძლოა ირანისთვის დასავლეთისა და ჩრდილოეთის მიმართულებით ყველაზე მოკლე და საიმედო მარშრუტი იყოს. ამ საკითხებზე ჩვენ ირანელ პარტნიორებთან მუდმივად ვაწარმოებთ მოლაპარაკებებს.

ეს ყველაფერი შესაძლებელი იქნება იმ შემთხვევაში, თუ ორი ქვეყნის მთავრობებს შორის ნდობა იარსებებს. ნდობა კი არ ნიშნავს, რომ ყველაფერს ერთნაირად ვუყურებთ, არამედ იმას, რომ ჩვენ ვიცნობთ ერთმანეთის აზრებს და ამ აზრებზე გარკვეული გაგება გვაქვს.

– ცოტა ხნის წინ აშშ-სთან სტრატეგიული პარტნიორობის შეთანხმება გააფორმეთ. რამდენად მიგაჩნიათ რეალურად მისი განხორციელება, განსაკუთრებით იმ ფონზე, რომ მსგავს ქვეყნებთან წარსული გამოცდილება არც ისე სახარბიელოა?

– როგორც უკვე ვთქვი, ბალანსის შენარჩუნების პრინციპით ვავითარებთ ურთიერთობებს ყველა პარტნიორთან. ჩვენი ურთიერთობები აშშ-სთან ახალი არ არის, თუმცა სტრატეგიული პარტნიორობის შეთანხმება სულ ახლახან გავაფორმეთ.

ამასთან, მნიშვნელოვანია, რომ ეს საჯარო დოკუმენტია. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენი მეზობლების, პარტნიორებისა და რეგიონისთვის ჩვენი მიზნები გამჭვირვალე იყოს. იმედი გვაქვს, რომ ეს შეთანხმება რეალურად განხორციელდება და მისი განხორციელება რეგიონისთვის საფრთხის გაზრდას კი არა, არამედ შესაძლებლობების გაძლიერებას შეუწყობს ხელს.

რა თქმა უნდა, ეს მარტივი არ იქნება, მაგრამ საგარეო პოლიტიკა ყოველთვის რთული იყო და იქნება. მთავარია, ვიპოვოთ გზები და შესაძლებლობები, რომლებიც ჩვენს სახელმწიფოსთან ერთად, მთლიან რეგიონს სასარგებლო პოტენციალს შესძენს.

– პრობლემა სომხეთი კი არა, აშშ-ია, რომელიც ხშირად არ ასრულებს თავის ვალდებულებებს...

– ყველა ურთიერთობაში ჩვენ ასევე ვითვალისწინებთ ჩვენს რეგიონულ ინტერესებს და მომავალშიც ამ მიდგომით ვიხელმძღვანელებთ.

– როგორ შეაფასებდით ევროპისა და აშშ-ის ურთიერთობებს, თუ დონალდ ტრამპი ხელისუფლებაში დაბრუნდება?

– აშშ-ში სულ ერთი თვის წინ ახალი ადმინისტრაცია ჩამოყალიბდა. ყველა ქვეყანას გარკვეული ადაპტაციის პერიოდი სჭირდება ახალი ადმინისტრაციის პირობებში. მხოლოდ ამ პერიოდის გავლის შემდეგ იქნება შესაძლებელი ამ ურთიერთობების სრულფასოვანი შეფასება.