თვეებში სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დიალოგმა კონკრეტული პოზიტიური შედეგები გამოიღო - ტოივო კლაარი

ერევანი, 5 აგვისტო, არმენპრესი. სამხრეთ კავკასიის საკითხებში ევროკავშირის სპეციალურმა წარმომადგენელმა, ტოივო კლაარმა, სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ბოლო წლების მოვლენებსა და ურთიერთობების ნორმალიზების გარშემო მიმდინარე მოლაპარაკებების გააქტიურებაზე საუბრისას, განაცხადა, რომ ამ საკითხში ევროკავშირსაც აქვს წვლილი.

„არმენპრესის“ ინფორმაციით, ევროკავშირის სპეციალურმა წარმომადგენელმა ასეთი მოსაზრება გამოთქვა JamNews-სთან ინტერვიუში.

მან აღნიშნა, რომ ბოლო წლებში ერევანსა და ბაქოს შორის მომხდარი მოვლენებისა და განვითარებების სურათი განსხვავებული იყო, რადგან იყო როგორც უკეთესი, ასევე მრავალი ძალადობითა და უდანაშაულო მსხვერპლით სავსე სიტუაციები.

„2020 წლის 44-დღიანი ომი, სხვადასხვა შეიარაღებული შეტაკებები და ფართომასშტაბიანი სამხედრო მოქმედებები, ლაჩინის დერეფნის გარშემო შექმნილი მდგომარეობა და, არანაკლებ მნიშვნელოვანი, 2023 წლის სექტემბერში ყარაბაღის სომეხთა მასობრივი გადასახლება ყველაზე რთული სიტუაციები იყო, რომლებსაც მქონდა საქმე.

მე ყოველთვის მახსოვს ეს ძალადობის მსხვერპლთა საუბრები და ის ისტორიები, რაც 1990-იან წლებში მსგავსი სირთულეები გამოვლილი ადამიანებისგან მომისმენია.

ამავდროულად, ასევე დადებითი განვითარებებიც იყო. გააქტიურდა დიალოგი ბაქოსა და ერევანს შორის, რომელშიც, ჩემი აზრით, ევროკავშირი ასევე წვლილი შეიტანა. მიმდინარეობს მოლაპარაკებები, რომლებიც მიზნად ისახავს მშვიდობის ხელშეკრულების საბოლოოდ გაფორმებას“, - ხაზგასმით აღნიშნა კლაარმა.

სომხეთ-აზერბაიჯანის მოლაპარაკებებში ევროკავშირისშუამავლობის  მცდელობებზე საუბრისას, ტოივო კლაარმა აღნიშნა, რომ ამ კონტექსტში 2020 წლის ომამდე ევროკავშირი გაცილებით ნაკლებად ხილულ როლს ასრულებდა, ხოლო ევროკავშირის ამოცანა უფრო მეტი მხარდაჭერის გაწევა იყო ძირითად საერთაშორისო ფორმატზე - მინსკის ჯგუფზე და მისი თანათავმჯდომარეების ძალისხმევაზე.

კლაარმა თქვა, რომ 2020 წლის ომის შემდეგ ევროკავშირმა, ძირითადად, მხარეების მოთხოვნით, უფრო მნიშვნელოვანი როლის შესრულება დაიწყო, რაც პიკს მიაღწია ევროპული საბჭოს პრეზიდენტ შარლ მიშელის, სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანისა და აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევის მაღალი დონის სამმხრივი შეხვედრების სერიით.

მან გამოთქვა მოსაზრება, რომ აღნიშნული შეხვედრები, სხვა საერთაშორისო აქტორების ძალისხმევის გარდა, ორი ლიდერისთვის საჭირო პლატფორმას წარმოადგენდა მნიშვნელოვანი საკითხების - მშვიდობის ხელშეკრულების, საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის, რეგიონული ეკონომიკური და სატრანსპორტო კავშირების აღდგენისა და ჰუმანიტარულ საკითხებზე საერთო წარმოდგენების მისაღწევად.

„2021 წლის 14 დეკემბრიდან 2023 წლის 15 ივლისამდე პერიოდში ლიდერებს შორის ექვსი შეხვედრა შედგა ბრიუსელში, ასევე მრავალი მაღალი დონის სატელეფონო საუბარი, აგრეთვე ვუმასპინძლეთ უსაფრთხოების საკითხებზე მრჩევლების შეხვედრებს აქ“, - გაიხსენა ევროკავშირის სპეციალურმა წარმომადგენელმა და დასძინა, რომ ბრიუსელში, ერევანსა და ბაქოში მისი ვიზიტების და უფრო ფართო რეგიონში ვიზიტების გარდა, ევროკავშირმა შექმნა გარკვეული ჩარჩო, რომლის საფუძველზეც ლიდერებმა შეძლეს საგარეო საქმეთა მინისტრების, ვიცე-პრემიერებისა და სხვა საკვანძო მონაწილეების გაძღოლა შემდგომ მოლაპარაკებებში.

მისი თქმით, ბოლო თვეებში სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დიალოგმა კონკრეტული პოზიტიური შედეგები გამოიღო.

„ევროკავშირმა მიესალმა ყველა ამ განვითარებას, იქნება ეს 2023 წლის 7 დეკემბრის ერთობლივი განცხადება - პატიმრების გათავისუფლებისა და COP29-ის შესახებ, თუ 2024 წლის 19 აპრილის საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის შესახებ ახლად დადებული შეთანხმებები და მათი შემდგომი განხორციელება.

ეს უკანასკნელნი ეფუძნება ზუსტად იმ საერთო წარმოდგენებს, რომლებიც უფრო ადრე ჩვენი მონაწილეობით იქნა მიღწეული, მაგალითად, 1991 წლის ალმა-ათის დეკლარაცია როგორც ორმხრივი საზღვრის დელიმიტაციის საფუძველი“, - აღნიშნა ტოივო კლაარმა და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მხარეებს შორის ბოლო პერიოდში მეტი ორმხრივი შეხვედრა შედგა, ევროკავშირი მზადაა კვლავ მიიღოს შუამავლის როლი, როდესაც მხარეები ამ საკითხით მიმართავენ.