სომხეთსა და საქართველოს შორის ტურიზმის სფეროში ეფექტიანი თანამშრომლობა ჯერ კიდევ არ ჩამოყალიბებულა

ერევანი, 28 ივნისი, არმენპრესი. სომხეთსა და საქართველოს შორის ტურისტული ვიზიტები ძირითადად არარეგულარულ ხასიათს ატარებს, სისტემატური მიდგომები ჯერ კიდევ არ ჩამოყალიბებულა. ეფექტიანი თანამშრომლობის არარსებობა გამოწვეულია სხვადასხვა ფაქტორებით, მათ შორის სამართლებრივი რეგულაციების საკითხით.

რამდენიმე დღის წინ ერევანში დაწყებული სომხურ-ქართული ტურისტული ბიზნეს ფორუმის დასასრულს, „არმენპრესის“ კორესპონდენტთან საუბარში ასეთი მოსაზრება გამოთქვა ეკონომისტმა, სომხეთის მთამსვლელთა ასოციაციის საბჭოს წევრმა, „ტავუშის რეგიონის ტურიზმის განვითარების სააგენტო“ არასამთავრობო ორგანიზაციის საბჭოს პრეზიდენტმა სოს ხაჩიკიანმა.

- როგორ აფასებთ სომხურ და ქართულ კომპანიებს შორის თანამშრომლობას ტურიზმის სფეროში?

- ვფიქრობ, ამჟამად ის სამოყვარულო დონეზეა. თანამშრომლობა ინსტიტუციურ ხასიათს არ ატარებს, ტურისტების ურთიერთვიზიტები ხორციელდება ძირითადად ინდივიდუალური ინიციატივით ან ცალკეული ბიზნესმენების დონეზე. თანამშრომლობის განვითარების მხრივ საკმაოდ სერიოზული დეფიციტია ინსტიტუციურ ან სახელმწიფო დონეზე. იმედი მაქვს, 2023 წლის დეკემბერში სომხეთში მიღებული ტურიზმის შესახებ კანონი ხელს შეუწყობს ჩვენს ქვეყანაში ამ სფეროს ინსტიტუციონალურ საფუძველზე დაყენებას, რაც საშუალებას მისცემს უფრო სისტემატურად და ორგანიზებულად გახდეს სომხურ-ქართული ტურისტული კავშირები.

- რა არის ამ სიტუაციის მიზეზი?

- ერთ-ერთი მიზეზი სამართლებრივ დონეზეა. საქართველოში გარკვეულწილად ლიცენზირებულია ტურიზმის სფეროში სპეციალიზებული კომპანიების საქმიანობა. ლიცენზირება საერთაშორისო მნიშვნელობის საკმაოდ ძლიერი კომპონენტია, ხოლო სომხეთში ეს პროცესი ახლახან დაიწყო. გარდა ამისა, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ სომხურ და ქართულ კომპანიებს საქმიანობა მსგავსი სტანდარტებით ორგანიზდეს. ეს შეუსაბამობა ასევე მნიშვნელოვანად უშლიდა ხელს ტურიზმის სფეროში ორი ქვეყნის თანამშრომლობის განვითარებას.

ძალიან მნიშვნელოვანია ასევე ვიზიტორების მართვის პრინციპი. ამ მხრივაც სომხეთში გარკვეული სამართლებრივი ხარვეზები არსებობს, არა გარკვეული წარმოდგენები. მართალია, ისინი გარკვეულწილად განისაზღვრა ტურიზმის შესახებ ახალი კანონით. ვფიქრობ, სექტემბერში დაწყებული ლიცენზირების პროცესის ფარგლებში ამ საკითხსაც შეეხებიან. მისი მოწესრიგება ხელს შეუწყობს სომხეთში ტურიზმის განვითარებას.

- ანუ ვიზიტორების მართვა ასევე უნდა განხორციელდეს გარკვეული სტანდარტებით?

- რა თქმა უნდა. ვიზიტორები განსხვავებულნი არიან - ბუნების ძეგლები, ისტორიულ-არქიტექტურული ძეგლები და ა.შ. ორგანიზაციებმა უნდა შეძლონ მიღებული სტანდარტების შესაბამისად მათი მართვა, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში ბუნებასა და გარემოსთან დაკავშირებული პრობლემები გვექნება. შესაბამისად, ძალიან მნიშვნელოვანია ვიზიტორების მართვა ლიცენზირების და სტანდარტიზაციის სფეროში გადატანა.

- ეს ფორუმი რამდენად შეუწყო ხელს სომხურ და ქართულ ტურისტულ კომპანიებს შორის თანამშრომლობის ფორმირებას?

- ფორუმი მიზნად სწორედ ამ მიზანს ისახავდა და, ვფიქრობ, სასარგებლო იყო მონაწილეებისთვის. ბიზნეს ფორუმის პრიორიტეტებში შედიოდა შესაბამისი კავშირების შექმნა, კონტაქტებისა და ტურისტული სხვადასხვა ორგანიზაციების შესახებ ინფორმაციის გაცვლა, შესაძლებლობების გამოვლენა და ბიზნეს მოდელების ფარგლებში გარკვეული დისკუსიების ორგანიზება. ძალიან მნიშვნელოვანია შექმნას ისეთი ერთობლივი ტურისტული პაკეტები, შეთავაზებები, რომლებიც ხელს შეუწყობენ საერთაშორისო პარტნიორობის განვითარებას, ხოლო ადგილობრივ დონეზე - სომხურ-ქართული ბიზნეს ურთიერთობების განვითარებას და განმტკიცებას.

- ამ მხრივ შეთავაზებები გააკეთეთ?

- ჩემი გამოსვლა ტურიზმის სფეროში სომხურ-ქართული ბიზნეს თანამშრომლობის საერთაშორისო პროგრამების ფარგლებში განვითარების შესახებ იყო. მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ამ მხრივ საერთაშორისო პროგრამებს ნამდვილად დიდი როლი აქვთ სტრატეგიული განვითარების და სტანდარტიზაციის, ასევე მდგრადი განვითარების ფარგლებში. მაგალითად, ამერიკული განვითარების სააგენტო - USAID, თითქმის მსგავსი კომპონენტებით პროგრამებს ახორციელებს სომხეთში და საქართველოში, რაც სტრატეგიული განვითარების ფარგლებში თანამშრომლობის უზრუნველმყოფი რგოლია. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან საერთაშორისო პროგრამების კომპონენტის ჩართვა ნიშნავს შესაბამისი სტანდარტების, პროცედურების და, ბუნებრივია, გამოცდილების და შესაძლებლობების ჩართვას.