ԵՐԵՎԱՆ, 21 ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Բնապահպանության ոլորտում նախարարությունն այս տարի մեծածավալ աշխատանքներ է իրականացրել մի շարք խնդիրների ուղղությամբ: Այնուամենայնիվ, մարտահրավերներ դեռ կան: «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում տարին ամփոփեց և առաջիկա անելիքներից խոսեց ՀՀ բնապահպանության նախարար Արծվիկ Մինասյանը:

-Պարոն Մինասյան, «Դիլիջան ազգային պարկ»-ում վերահսկողությունն այս տարի ուժեղացվեց, աշխատանքներում ներգրավվեց նաև մասնավոր հատվածը, ի՞նչ  արդյունքներ եք արձանագրել:

-«Դիլիջան ազգային պարկ»-ը կենսաբազմազանության հարուստ միջավայր է, որտեղ անտառահատումը հանգեցնում է բացասական հետևանքների: Պարկի պահպանության համար սկզբում աշխատում էին ժամը 9:00-18:00-ն: Մենք փոխեցինք այս համակարգը, փորձնական ծրագրով ներգրավեցինք նաև մասնավոր հատվածին՝«Pantera security»-ին, որն իրականացնում է 24-ժամյա պահպանություն: Ներգրավեցինք նաև անձանց, ովքեր պետք է օգնեն մասնավոր հատվածին իրականացնելու իր լիազորությունները: Մյուս կողմից՝ չափազանց կարևորվեցին ՀՀ նախագահի հանձնարարականները ողջ համակարգին, որ պետք է բացառել ապօրինի ծառահատումները և ուժեղացնել պատասխանատվության մեխանիզմները: Այս երկու գործողությունների արդյունքում մենք կարող ենք այսօր փաստել, որ ունենք որոշակի դրական տեղաշարժ: Ավելին՝ քրեական պատասխանատվության են ենթարկվում նաև պաշտոնատար անձինք` նաև բնապահպանության նախարարության նախկին տեսչական մարմնից: Ողջ պարկում լայնամասշտաբ ստուգումների արդյունքում արձանագրվել է մոտ 10 000 ծառի հատում, որով շուրջ 1.6 մլրդ դրամի վնաս է պատճառվել պետությանը: Սա նաև ցույց է տալիս, որ մենք հիմնավոր վերանայում պետք է իրականացնենք համակարգում:

-Ի՞նչ նոր քայլեր են նախատեսվում «Դիլիջան ազգային պարկ»-ում :

-Ամենայն հավանականությամբ, կընտրենք կառավարման մի նոր մոդել: Առաջին անգամ 2018-ից ներդնելու ենք աշխատակիցների կյանքի և առողջության ապահովագրության համակարգը, որպեսզի նրանք ավելի վստահ գործեն, գիտակցեն, որ իրենց աշխատանքային գործունեության ընթացքում կրած ցանկացած վնաս փոխհատուցվելու է: Մեզ աջակցելու են նաև միջազգային կազմակերպությունները: Համոզված եմ, որ հաջորդ տարվա կեսերին ավելի լավ արդյունքներ կարող ենք ներկայացնել:

-Այս տարի բավականին շատ էին հրդեհները, հնարավոր բռնկումները կանխելու համար առաջիկայում քայլեր նախատեսվու՞մ են:

-2017-ը իսկապես ռիսկային էր հրդեհավտանգության տեսանկյունից: Հրդեհների շատ դեպքեր բացահայտեցինք և փորձեցինք մեր ուժերի ներածին չափով հակազդել: Հրդեհները ձևավորեցին նոր մարտահրավերներ: Մենք ամբողջության պետք է վերանայենք հակահրդեհային միջոցառումների կանխարգելման, արագ արձագանքման և հրդեհաշիջման համակարգը: Բոլոր հատուկ պահպանվող տարածքներում, առաջին հերթին արգելոցներում հակահրդեհային ծրագրով պետք է ունենանք կանխարգելման միջոցառումներ: Պետք է մշակենք գործողությունների ծրագիր: Արդեն կա հանձնարարականը:

-Հրդեհից հետո Խոսրովի անտառի վերականգնման համար երկարատև աշխատանք է պահանջվում, այս աշխատանքներում միջազգային որևէ կառույցի համագործակցություն ակնկալվու՞մ է:

-Առաջին պահից սկսած մենք փորձեցինք միջազգային կազմակերպություններին ներգրավել այս աշխատանքներում: ԱՄՆ-ի աջակցության թիմն արդեն երկրորդ այցելությունն է կազմակերպում Հայաստան և քննարկում երկու հիմնական հարց՝ վերականգնման շրջափուլում իրենց օժանդակության հնարավորությունը և հակահրդեհային միջոցառումներում իրենց փորձագիտական տեսակետը: Մասնագիտական եզրակացությունը տրված է՝  արգելոցում մարդկային միջամտությունը պետք է լինի նվազագույնը: Առանձին տարածքներում որպես գիտափորձնական հրապարակներ կարող են իրականացվել վերականգնման ծրագրեր: Այս ուղղությամբ գործողությունները կօգնեն ամենաշատը տուժած գիհի ծառատեսակի ավելի արագ վերականգնմանը: «Կովկասի բնության հիմնադրամին», «Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամին» արդեն դիմել ենք դրամաշնորհային աջակցության ծրագրերով տեխնիկական միջոցների ձեռք բերման համար: Կլինեն արագընթաց հակահրդեհային մեքենաներ, նաև սարքավորումներ, որոնք թույլ կտան ջրերի պահեստներ ձևավորել անհրաժեշտ վայրերում արագ հակահրդեհային գործողություններ իրականացնելու համար: Խոսրովի անտառի հիմնական խնդիրներից մեկը բջջային կապի բացակայությունն էր, ինչը նվազեցնում էր գործողությունների արդյունավետությունը: Շուտով մենք կձևավորենք առնվազն 90 տոկոս տարածք ապահովող կապ: Դրոնային համակարգերի և տեսանկարահանող սարքավորումների միջոցով  ուզում ենք նաև ընթացիկ դիտարկումներն ուժեղացնել, ինչը թույլ կտա ցանկացած պահի բացահայտել և արձագանքել դեպքին: Մեր գործողությունների կարևոր ուղղություններից է նաև Խոսրովի արգելոցի տարածքի ընդլայնումը: Օգնություն ենք ստանում «Կովկասի բնության հիմնադրամից», «Գերմանիայի միջազգային համագործակցության ընկերությունից», «Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամից», նախատեսում ենք ստանալ նաև «Կանաչ կլիմայի հիմնադրամից»:

Իսկ հրդեհի առթիվ հարուցված քրեական գործը գնում է իր ընթացքով,առաջիկայում, ամենայն հավանականությամբ, կավարտվի: Մենք քրեական հետապնդում իրականացնող մարմին ենք ներկայացրել բոլոր արբանյակային լուսանկարները՝ պատճառահետևանքային կապը լիարժեք բացահայտելու համար:

-Պարոն Մինասյան, 2017- ի ամենամտահոգիչ բնապահպանական խախտումը ո՞րն եք համարում:

-Բոլորն էլ կարող են լինել, յուրաքանչյուր ոլորտում կարող ենք արձանագրել մասշտաբները: «Դիլիջան» ազգային պարկում, ինչպես նաև «Հայ անտառում» իրականացված գործողությունների արդյունքում արձանագրեցինք մեծածավալ հանցագործության դեպքեր: Ունենք նաև ապօրինի որսի շատ դեպքեր: Այս տարի առաջին անգամ աննախադեպ մի բացահայտում իրականացրեցինք` Խոսրովի անտառի հարակից հատվածում 500-ից ավելի կարմրախայտ ձկնատեսակի ապօրինի որս:

-Ոլորտում այս տարվա բացթողումներից և ձեռքբերումներից  որո՞նք կառանձնացնեք:

-Կենսառեսուրսների գերշահագործումը շարունակում է մնալ մեր առաջին մարտահրավերը: Մենք ունենք օդային և ջրային ռեսուրսների աղտոտվածության մարտահրավեր, օրինակ` «Նաիրիտի» հրդեհը և Մասիսի տարածաշրջանում ջրային համակարգերում անթույլատրելի ծավալով արտանետումները: Սակայն այս տարվա ամենամեծ մարտահրավերները հրդեհներն էին: Խոշոր ձեռքբերումներից կառանձնացնեմ բնապահպանական, սոցիալական և տնտեսական շահերի համատեղումը՝ ի դեմս Շաքիի ջրվեժի: Մենք փոխեցինք ջրօգտագործման թույլտվության համակարգը, որով ՀԷԿ-ի շահագործողը այլևս չի ապահովի էլեկտրաէներգիայի ստացում ի հաշիվ ջրվեժի: Պահպանելով բնապահպանական նորմերը՝ տարածքը պետք է դարձնել ռեկրեացիոն լավագույն գոտիներից մեկը: Երկրորդ կարևոր ձեռքբերումը փոփոխություններն են անտառային կառավարման համակարգում: Այս տարվա փոփոխությամբ անտառները կառավարվելու են բնապահպանության նախարարության մոտեցումներին համահունչ: Դա նշանակում է, որ առաջնորդող ուժը լինելու են ոչ թե տնտեսական շահը կամ սոցիալական խնդիրները, այլ բացառապես բնապահպանական կանոնները: Կարևոր ձեռքբերում էր նաև ջրավազանային երկու կառավարման պլանների հաստատումը: Դրանք թույլ կտան այսուհետև ոչ թե կամայականորեն որոշել այս կամ այն կազմակերպության ջրօգտագործման թույլտվության հարցը, այլ հստակ կառավարման պլանով:

-ՄԱԿ-ի՝ կլիմայի փոփոխությունների վերաբերյալ շրջանակային կոնվենցիայի շրջանակում ասվել էր, որ Հայաստանում անտառային տարածքները պետք է ընդլայնվեն, ինչպե՞ս և ի՞նչ դրամաշնորհների հաշվին:

-Այդ նպատակի համար գումար ներգրավելու ենք գրեթե բոլոր դրամաշնորհներից: Նախարարության համար հնարավոր բոլոր աջակցության սխեմաներում ներառելու ենք անտառների վերականգնմանը և անտառածածկ տարածքների ընդլայնմանն ուղղված կոնկրետ քայլեր: Մենք նաև ձգտելու ենք միջազգային կազմակերպություններից ստանալ մասնագիտական խորհրդատվություն`ինչպես անել, որպեսզի մեր ռելիեֆին համապատասխան անտառածածկ տարածքներ ունենանք:

Այս տարի կնքել ենք 30 մլն դրամի դրամաշնորհային ծրագրեր, որոնք առաջիկա տարիներին պետք է իրականացվեն: Առաջիկայում «Գերմանական միջազգային համագործակցության ընկերությունից» սպասում ենք մոտ 2 միլիոն եվրոյի չափով դրամաշնորհային մի ծրագրի, որն ուղղվելու է անտառամերձ համայնքներում սոցիալ-տնտեսական խնդիրների լուծմանը:

-Պարոն Մինասյան, իսկ էկոտուրիզմի զարգացման տեսանկյունից ինչպիսի՞ն է վիճակը և ի՞նչ քայլեր են նախատեսվում:

- Մենք Հայաստանի բնության պետական թանգարանում ձևավորել ենք կառույց, որը պետք է համախմբի և համակարգի բնության հուշարձանները և հատուկ պահպանվող տարածքների տեսարժան վայրերը, դրանք փաթեթավորի և ներկայացնի տուրիստական կազմակերպություններին: Սերտ աշխատանք են իրականացնում նաև Հայաստանի զբոսաշրջության պետական կոմիտեի հետ: Եվ առաջիկայում տեսարժան վայրերի և հատուկ պահպանվող տարածքներում մշակութային և բնության հուշարձանների վերաբերյալ իրականացնելու ենք գովազդային քարոզարշավ ֆիլմերի ներկայացման տեսքով: Նախատեսվում է, որ հաջորդ տարի հատուկ պահպանվող բոլոր տարածքների համար պետք է ունենանք առնվազն 2-3 փաթեթ, որոնք պետք է առաջարկվեն թե միջազգային, թե տեղական շուկայում: Էկոտուրիզմի զարգացման համար հսկայական հնարավորություններ ունենք նախ մեր բնակլիմայական և աշխարհագրական տեսակետից: Մեր հիմնական խնդիրը որոշակի ենթակառուցվածքների բացակայությունը և եղածը ճիշտ չփաթեթավորելն է: Այս երկու ուղղությամբ էլ լինելու են մեր անելիքները 2018-ին:

-Որո՞նք են լինելու 2018-ի առաջնային քայլերը:

- Առաջին կարևոր գործողություններից մեկը «Հայանտառ»-ի կարողությունների հզորացումն է հատուկ պահպանվող տարածքների հետ միասին: Արթիկում պետք է ստեղծենք անտառաշերտ, որպեսզի բացառենք հեղեղների և այլ տարերային աղետների հետևանքով հնարավոր վնասները: Կստեղծվեն նոր դենդրոպարկեր, «Ջերմուկ» ազգային պարկը, «Տաթև» ազգային պարկը: 2018-ին ավելի շոշափելի արդյունքներ կունենանք: Նպատակն է մինչ 2022 թվականն ունենալ կայուն գործող ազգային պարկեր և հատուկ պահպանվող տարածքներ: Նախատեսում ենք նաև օրենսդրական փոփոխություններ, որոնք դեռ մշակման փուլում են: Մեր նպատակն է Հայաստանը ներդրումային առումով դարձնել առավել գրավիչ տարածք: Չափազանց կարևոր է նաև Սևանի մակարդակի բարձրացման հիմնախնդիրը: Հաջորդ տարի մենք պլանավորում ենք ունենալ Սևանի ջրավազանային կառավարման պլանի հետազոտություններ, ինչը թույլ կտա ջրի մակարդակի բարձրացման նիշն ավելի առարկայական դարձնել: Ամենախոշոր դրական արդյունքն այս տարի այն էր, որ ունեցանք ջրի թափանցիկության այնպիսի ցուցանիշ, որը չէր արձանագրվել վերջին 80 տարիների ընթացքում:

Հարցազրույցը՝ Աննա Գրիգորյանի

Հ.Գ. Նախարար Արծվիկ Մինասյանը շնորհավորեց «Արմենպրես» լրատվական գործակալությանը՝ 99-ամյա տարեդարձի առիթով.

«Շնորհավորում եմ «Արմենպրես»-ին 99-ամյակի առթիվ: Գործակալությունը մեր առաջին հանրապետության տարիքին է: Այն ստեղծվել է դժվար պայմաններում և, գործելով երեք հանրապետությունների ժամանակ, իր ուրույն ձեռագիրն է մշակել: Ցանկանում եմ, որ «Արմենպրես»-ը շարունակի գոյատևել, զարգանալ, շարունակի հանրությանը, միջազգային սուբյեկտներին Հայաստանի զարգացման մասին օպերատիվ, օբյեկտիվ և ամբողջական տեղեկատվությունը հասանելի դարձնել: Բոլոր այն անձանց, ովքեր աշխատել են «Արմենպրես» -ում, ցանկանում եմ ամենայն բարիք: Նրանք, ովքեր գործում են, թող հաջողություն ունենան իրենց գործերում»: