Ազգագրական գիտական հետազոտություններ` Արեւմտյան Հայաստանում

ԵՐԵՎԱՆ, 17 ՕԳՈՍՏՈՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Այս տարվա հուլիսի 18-ից օգոստոսի 4-ը «Երկիր» միությունը «Վան» նախագծի շրջանակներում այցելել եւ ուսումնասիրել է Համշենի, Դերսիմի եւ Արեւմտյան Հայաստանի մի շարք բնակավայրեր: Արշավախմբի անդամներն էին ««Վան» նախագիծ» խումբը, ինչպես նաեւ առանձին հետազոտական խումբ' ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանի եւ արեւելագետ Անուշ Հովհաննիսյանի մասնակցությամբ: Արշավախումբը դաշտային ազգագրական հետազոտություններ է կատարել դերսիմցիների շրջանում' հավաքելով ազգագրական բնույթի հարուստ նյութ:

«Այս տարածաշրջանում ապրող ժողովուրդները շատ բան են միմյանցից սովորել: Երբ զուռնա-դհոլ նվագեցինք այնտեղի հավաքներից մեկի ժամանակ, ներկաներից մի քանիսն այս գործիքների շնորհիվ խոստովանեցին իրենց հայ լինելը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում ասաց ««Վան» նախագիծ» խմբի գեղարվեստական ղեկավար Նորայր Քարտաշյանը:

««Վան» նախագիծ»-ը գիտարշավի ընթացքում մասնակցել է նաեւ Արգուվանի երաժշտական փառատոնին, ինչպես նաեւ Մնձուրի բնության եւ մշակույթի փառատոնի շրջանակում ելույթ է ունեցել Դերսիմի Օվաջըկ եւ Խոզաթ քաղաքներում կայացած համերգներին: «Այնտեղ նաեւ մի քանի երաժիշտ- վարպետների հետ հանդիպեցինք, ծանոթացանք նվագարաններին, ինչը նույնպես կարեւոր էր մշակութային տեսանկյունից»,- ավելացրեց գեղարվեստական ղեկավարը:

Արշավախմբի կողմից կատարված դաշտային հետազոտությունների ընթացքում ուսումնասիրվել են տեղական բնակչության ավանդական նվագարանները, տեսագրվել են ավանդական երգերն ու պարերը, գրի են առնվել վիպական բանարվեստի տեսակների' առասպելների, հեքիաթների, ավանդազրույցների, գուշակության, անեծքների եւ օրհնանքների, աղոթքների մի շարք նմուշներ, ինչպես նաեւ էթնիկ ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն:

«Դժվար է ասել, որ մենք սերտ համագործակցել ենք այնտեղի թուրք ղեկավարության հետ, սակայն նախադեպեր եղել են»,- նշեց արշավախմբի անդամ, ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը' հավելելով, որ իրենց կատարած ուսումնասիրությունն անպայման կհրատարակվի, ինչը հնարավորություն կտա ցանկացողներին մանրամասներին ծանոթանալու:»Հավանաբար գրքույկը կտպագրվի մյուս տարի, որը կներառի ամբողջ հետազոտությունը, սակայն մոտ ապագայում մենք կհրատարակենք նախնական տարբերակը»,- ավելացրեց ազգագրագետը:

Իր հերթին արշավախմբի մասնակից Ռոբերտ Թոթոյանը նշեց, որ նախագիծը շարունակական է լինելու, եւ այժմ էլ կան նախագծեր, որոնք ընթացքի մեջ են:

«Մենք արդեն հրավեր ունենք Ստամբուլից' «Հրանտ Դինք» հիմնադրամի կողմից կազմակերպվող ամենամյա մրցանակաբաշխությանը մասնակցելու համար, ինչպես նաեւ սեպտեմբերին կմեկնենք Դիարբեքիր' այնտեղի քաղաքապետարանի հրավերով»- մանրամասնեց Ռոբերտ Թոթոյանը:

Նշենք նաեւ, որ կատարված ծրագիրն օգնում է Հայկական բարձրավանդակի եւ Սեւծովյան ավազանի տարածքում ապրող ծագումով հայ բնակչությանը պահպանել իրենց ինքնությունը, հաստատել միջմշակությաին կապեր, ինչպես նաեւ հայկական ավանդական ժառանգության ներկայացմանն ու պրոպագանդմանն ուղղված միջոցառումներ իրականացնել:

Գիտարշավն իրականացվել է Ֆրանսիայի Ռոն-Ալպ շրջանի իշխանությունների եւ «Ֆրեկո» կազմակերպության ֆինանսական աջակցությամբ, ինչպես նաեւ թուրքական «Անադոլո կուլտուր» հիմնադրամի կազմակերպչական օժանդակությամբ: