Ա. Վիրաբյան. «Պետք է ակտիվ աշխատել Վատիկանի Գաղտնի արխիվի ներկայացուցիչների հետ»
3 րոպեի ընթերցում
![Ա. Վիրաբյան. «Պետք է ակտիվ աշխատել Վատիկանի Գաղտնի արխիվի ներկայացուցիչների հետ»](http://armenpress.am/resized/480/static/news/b/2011/08/660612.jpg)
ԵՐԵՎԱՆ, 6 ՕԳՈՍՏՈՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Վատիկանի Գաղտնի արխիվների փաստաթղթերի ուսումնասիրությունը չափազանց կարեւոր է նախորդ դարասկզբին Թուրքիայի վարած քաղաքականության մանրամասները բացահայտելու համար: Ինչպես «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշեց Հայաստանի ազգային արխիվի տնօրեն Ամատունի Վիրաբյանը, այն աշխարհի ամենահին եւ ամենամեծաքանակ փաստաթղթեր պարունակող արխիվն է, որը ստեղծվել է 1610 թվականին' առանձնացվելով գրադարանից:
«Խնդիրը նրանում է, որ Վատիկանի արխիվների կատալոգ գոյություն չունի, այսինքն' այնտեղ կան փաստաթղթեր, որոնց մասին գիտեն միայն արխիվի աշխատողները, իսկ հասարակությունը չգիտի, թեպետ տարեկան այնտեղ աշխատում է շուրջ 1500 ուսումնասիրող գիտնական»,-ասաց Ա. Վիրաբյանը:
Նրա խոսքով' Վատիկանի Գաղտնի արխիվի փաստաթղթերի թվագրությունը սկսվում է 1200 թվականից: Այն առավել մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում' կապված նոր եւ նորագույն ժամանակների' 19-20 դարերի համար: Այդ շրջանում Հռոմի պապի դեսպանները եղել են աշխարհի համարյա բոլոր երկրներում եւ մանրամասն տեղեկություններ հաղորդել այդտեղ տեղի ունեցող քաղաքական, տնտեսական եւ այլ գործընթացների մասին:
«Մեզ հետաքրքրում է, որովհետեւ Պապի ներկայացուցիչները եղել են Կոստանդնուպոլսում, եւ նրանք մանրամասն հաղորդագրություններ են ներկայացրել Հռոմ Թուրքիայում տեղի ունեցող իրադարձությունների վերաբերյալ: Մասնավորապես' դրանք վերաբերել են հայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությանը' հայերի կոտորածներին, ջարդերին, տեղահանությանը»,-ասաց Ա. Վիրաբյանը: Նա նշեց, որ դրանց ուսումնասիրությունը չափազանց կարեւոր է եւ պետք է ակտիվ աշխատել, քննարկումներ անցկացնել արխիվի պատասխանատուների հետ, որպեսզի հնարավոր լինի ուսումնասիրել հատկապես Թուրքիայում Հռոմի պապի ներկայացուցիչների ուղարկած ամբողջ տեղեկատվությունը:
Նշենք, որ Վատիկանը նյութեր կհրապարակի 20-րդ դարասկզբին թուրքերի կողմից հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության մասին: Ինչպես ավելի վաղ տեղեկացրել էր «Արմենպրես»-ը, այդ մասին հայտարարել էր Վատիկանի Գաղտնի արխիվների պատասխանատու Սերջիո Պագանոն: Անդրադառնալով Վատիկանի Գաղտնի արխիվներում պահվող' Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող փաստաթղթերին' Ս. Պագանոն ասել է, որ ինքը ցավի ու սարսափի անզուսպ զգացողություն է ունենում, երբ կարդում է այն խոշտանգումների մասին, որոնք թուրքերն իրագործել են հայերի նկատմամբ: