390.33
نخست‌وزیر جمهوری ارمنستان در خصوص تأخیر در امضای «پیمان صلح»، گفت: «دو بند در پیش‌نویس «پیمان صلح» وجود دارد که هنوز بر سر آنها توافقی حاصل نشده است.»
9 دقیقه خواندن
ایروان، ۴ مارس ۲۰۲۵ میلادی (۱۴ اسفند ۱۴۰۳ شمسی)، «آرمِن پرِس»: «پیمان صلح» ارمنستان و آذربایجان به این دلیل امضا نشده است چون دو بند در پیش‌نویس «پیمان صلح» وجود دارد که هنوز بر سر آنها توافقی حاصل نشده است. البته ما پیوسته در این رستا کار می‌کنیم.
به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس»: «نیکول پاشینیان» نخست وزیر جمهوری ارمنستان در مصاحبه‌ای با برنامه «بدون مرز» شبکه خبر تلویزیون دولتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (IRIB)، به موضوع رفع انسداد و گشایش مسیرهای ارتباطی در منطقه و کنترل این مسیرها نیز اشاره کرده است. در ادامه، بخش‌هایی از این مصاحبه ارائه می‌شود.
سوال: با توجه به چالش‌های موجود پیرامون مسیرهای ترانزیتی آذربایجان به نخجوان، لطفاً بفرمایید که سیاست کلی ارمنستان در این خصوص چگونه است، چرا «پیمان صلح» ارمنستان و آذربایجان هنوز به امضا نرسیده است و در پیرامون این موضوعات خطوط قرمزی ارمنستان کدامند؟
پاسخ: بی‌تردید شما مطلع هستید که دولت ارمنستان طرح ابتکاری موسوم به «چهارراه صلح» را تدوین کرده و در تمام عرصه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به صورت مستمر معرفی می‌کند. برکسی پوشیده نیست که اجرای این طرح نقش مهمی در راستای رفع انسداد و بازگشایی همه مسیرهای حمل‌ونقل منطقه‌ای ایفا می‌کند.
در این راستا، بازگشایی راه‌آهن میان ارمنستان و آذربایجان بسیار اهمیت دارد. البته باید اشاره کنم که احیای روابط ریلی از غرب آذربایجان به سمت نخجوان و از طریق قلمروی ارمنستان و بالعکس، امری بسیار مهم است. به عبارت دیگر، برقراری ارتباط ریلی بین ارمنستان و آذربایجان به ویژه از طریق قلمروهای یکدیگر، بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به همه این موارد، ما اخیراً پیشنهادات مکتوب بسیار دقیق و مشخصی به جمهوری آذربایجان ارسال کرده‌ایم و این پیشنهادات در مرحله اول به حمل‌ونقل ریلی و باری مربوط می‌شود. بی‌تردید ما متعقدیم که این مسئله باید براساس اصول احترام متقابل به حفظ تمامیت ارضی، حاکمیت و صلاحیت حقوقی کشورهای منطقه حل شود. و فکر می‌کنیم که راه‌حلی که ما پیشنهاد کردیم کاملاً با تمام این شرایط مطابقت دارد.
علاوه بر این، در این راستا بسیار مهم است که این پیشنهاد با شرایط لازم برای داشتن حمل‌ونقل آزاد، آسان و بدون هیچ‌گونه مانعی مطابقت کامل دارد.
البته، در این راستا یک نکته ظریف وجود دارد که امروز ارتباطی از آذربایجان به نخجوان از طریق قلمرو جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، و ما هم به نوبه خود می‌گوییم؛ شرایطی که از سوی ایران فراهم و به آذربایجان پیشنهاد می‌شود، ما هم آمادگی برای فراهم همان شرایط و ارائه پیشنهاد مشابه ای را داریم. البته با در نظر گرفتن این ویژگی که در این صورت، نه تنها موضوع حمل و نقل ریلی باری آذربایجان از طریق قلمرو ارمنستان، بلکه حمل‌ونقل ریلی باری ارمنستان از طریق قلمرو آذربایجان و نخجوان نیز مطرح خواهد بود.
ما همچنین آماده هستیم تا بر اساس اصل متقابل به سمت ساده‌سازی مقررات اجرایی این طرح برویم. البته در این میان ذکر این نکته نیز بسیار مهم است که در صورت اجرای موفق این طرح چه دستاوردهایی خواهیم داشت. از آنجایی که با اجرای موفق این طرح هم آذربایجان و هم ارمنستان می‌توانند از قلمروی یکدیگر برای حمل‌ونقل ریلی منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده کنند، بنابراین اجرای موفق این طرح بی‌تردید تأثیر بسیار مثبتی بر روابط اقتصادی ایران و ارمنستان نیز خواهد داشت.
شما به خوبی می‌دانید که در صورت باز شدن این مسیرهای ارتباطی، خط ریل ارمنستان و ایران به راه خواهد افتاد و دو کشور بالاخره راه‌آهن خواهند داشت، امری که روابط اقتصادی ما را بیش از پیش تعمیق و گسترش خواهد داد. و در عین حال، آذربایجان هم به نوبه خود فرصت خواهد یافت که از قلمروی جمهوری ارمنستان به سمت ترکیه و در جهت عکس حمل‌ونقل ریلی باری کاملی داشته باشد. در نهایت، این بدان معناست که هم ارمنستان و هم آذربایجان از طریق اجرای این طرح به‌طور کامل وارد شبکه راه‌آهن بین المللی خواهند شد.
در این راستا بار دیگر باید تأکید کنم که در صورت اجرای موفق این طرح، روابط تجاری ایران و ارمنستان به‌طور چشمگیری تعمیق و گسترش خواهد یافت. زمانی که می‌گویم ارمنستان شاید کوتاه‌ترین، مناسب‌ترین و مطمئن‌ترین مسیری برای ایران به سمت غرب باشد، مبالغه نمی‌کنم. با این حال، در حال حاضر ما امکان اجرای حمل‌ونقل ریلی بین دو کشور را نداریم.
موضوع احداث راه‌آهن میان ارمنستان و ایران از دیرباز مطرح بوده است، اما به دلیل ناهمواری مسیر و شرایط جغرافیایی، مستلزم سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی است. هر چند با وجود اینکه در شرایط کنونی هیچ‌گونه توجیهی وجود ندارد که ایجاد این ظرفیت‌های حمل‌ونقلی حتی در بلندمدت بتواند هزینه‌های آن را جبران کند، اما با این وجود در صورت اجرای موفق طرح «چهارراه صلح» ما نیز به سمت خلیج فارس و دریای عمان امکان برقراری ارتباط خواهیم داشت و در نهایت جمهوری اسلامی ایران از طریق ارمنستان به دریای سیاه و سپس به سمت غرب ارتباط ریلی برقرار خواهد کرد.
امروز بیش از پیش، اجرای این طرح بسیار مهم است. ما به‌طور فعال، جدی و بی وقفه در راستای عملی شدن آن تلاش‌های مستمر می‌کنیم و می‌خواهیم این طرح هر چه زودتر اجرای شود. در این راستا به منافع آذربایجان و کشورهای منطقه نیز توجه داریم و می‌خواهیم که این طرح از جمله از نواحی غربی آذربایجان از طریق قلمروی ارمنستان به نخجوان و از ارمنستان از یراسخ به مِغری نیز اجرا شود.
در این راستا، علاوه بر تضمین منافع کشورهای منطقه‌ای، می‌خواهم به اهمیت بین‌المللی این طرح نیز اشاره کنم.
چنان‌چه می‌دانیم، امروز با بحران حمل‌ونقل بین‌المللی روبه‌رو هستیم که یکی از دلایل آن، وضعیت ایجاد شده پیرامون اوکراین است، امروز حجم عظیمی از بارها در انتظار فرصت‌هایی برای رسیدن از غرب به شرق و از شمال به جنوب هستند، و اگر مسیرهای حمل‌ونقل و اقتصادی منطقه‌ای ما باز شوند، حجم این حمل‌ونقل‌ها به حدی زیاد خواهد شد که حتی زیرساخت‌های موجود در ارمنستان، جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان و ترکیه قادر به پوشش و خدمت‌رسانی به این جریان عظیم نخواهند بود. این موضوع هم به نوبه خود فرصتی را برای تفکر در زمینه همکاری منطقه‌ای پیرامون و اجرای طرح‌های جدید برای احداث زیرساخت‌ها ایجاد می‌کند.
سوال: برخی از کشورها طرح‌ها و نظراتی مبنی بر اینکه کشورهای ثالث یا سازمان ملل متحد باید بر این مسیرهای طرح «چهارراه صلح» نظارت داشته باشند، مطرح می‌کنند. نظر شما در این خصوص چیست؟ چگونه این مسئله را ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ: پاسخِ سوال شما در خصوص حضور و نظارت نیروهای ثالث بر مسیرهای طرح «چهارراه صلح» در اصولی نهفته است که پیشتر ذکر کردم؛ یعنی رعایت احترام کامل و متقابل حاکمیت، صلاحیت قانونی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه....
سوال: آیا این بدین معناست که آنها به عنوان ناظران از سوی کشورهای ثالث حضور داشته باشند؟
پاسخ: نه، اگر بخواهیم سخنان بنده را به صورت دقیق ترجمه و تصریح کنیم، باید بگویم که صحبت درباره حضور نیروهای ثالث برای جمهوری ارمنستان غیرقابل قبول است و ما هیچ ضرورتی برای این کار نمی‌بینیم. واقعاً چنین ضرورتی وجود ندارد. در این خصوص بحث‌های زیادی مطرح می‌شود و هر چند سوءاستفاده‌های زیادی از این موضوع می‌شود، اما می‌خواهم بار دیگر تأکید کنم که جمهوری ارمنستان هیچ‌گاه نه کتبی و نه شفاهی هیچ تعهد و یا توافقی نکرده است که در راستای رفع انسداد مسیرهای حمل‌ونقل منطقه‌ای، حاکمیت و تمامیت ارضی‌مان به نحوی می‌تواند محدود شود. حتی اگر در این زمینه اظهاراتی هم بشنوید، باید بگویم که این اظهارات هیچ‌گونه اساس و مبنای قانونی ندارند و هیچ ربط و سنخیتی با واقعیت ندارد.