درخشش نمایش «یک ساعت خاطره» ارمنی و استقبال و تقدیر ویژه از آن در جشنواره بین‌المللی تئاتر «فجر» تهران

ایروان، 1 فووریه ژانویه سال 2025 میلادی (13 بهمن 1403 شمسی)، «آرمِن پرِس» : تئاتر دراماتیک دولتی شهر وانادزور ارمنستان موسوم به «هوُوهّانِّس آبِلیان» در تاریخ 26 ژانویه تا 31 ژانویه با نمایش «یک ساعت خاطره» به قلم «کارینه خودیکیان»  نمایشنامه‌ نویس معروف ارمنی و به کارگردانی «واهه شاهوِردیان» کارگردان و هنرمند مردمی ارمنستان، در جشنواره بین‌المللی تئاتر «فجر» معتبر ایران شرکت کرده است.

به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس» : بازیگران تئاتر وانادزوُر این نمایش را سه بار در تماشاخانه «سنگلج» تهران اجرا کرده­اند که در این میان یک اجرا مخصوص هیئت داوران بوده است.

جهت هم‌خوانی و انطباق با فرهنگ ایرانی و رعایت محدودیت حجاب و ممنوعیت‌های مذهبی مانند عدم تماس یا دست نگرفتن با نامحرم، این اجرا فقط دستخوش تغییرات جزئی شده است؛ از جمله برخی جزئیات لباس شخصیت­ها جهت رعایت حجاب و  برخی صحنه­های عاشقانه با توجه به ممنوعیت‌های مذهبی، تغییرات جزئی به خود دیدند. اما این تغییرات هیچ تأثیر منفی بر اجرای کل این نمایش نداشته است.

شایان ذکر است که «گریگُور هاکُوبیان» سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری ارمنستان در جمهوری اسلامی ایران، همراه با کارکنان سفارت، «سِروُژ اُوهانیان» رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ورزشی «نائیری»  به همراه همسرش تأثیر و تعدادی از کارشناسان تئاتر نظیر خسرو خوجایویان و نوید صفاریان به عنوان  مهمانان ویژه جشنواره «فجر» در این اجرا حضور داشتند.

آنها ضمن مطرح کردن برداشت­های احساسی خود، تأکید کردند که نمایش«یک ساعت خاطره» از نظر زیبایی‌شناسی از سایر نمایش‌ها جشنوار متمایز بود و بی‌تردید شایسته حضور در فهرست برنامه‌های جشنواره «فجر» است.

مهمانان نه فقط تحت تأثیر استعداد بازیگران نمایش قرار گرفتند، بلکه توجه‌شان به کارگردانی برجسته نمایش (کارگردان نمایش: واهه شاهوِردیان: کارگردان و هنرمند مردمی ارمنستان) و طراحی موسیقی (سِدراک زارگاریان) نیز جلب شد.

شایان ذکر است که در چارچوب این سفر، هیئت تئاتر دراماتیک دولتی شهر وانادزور ارمنستان همچنین از مرکز هنرهای دراماتیک تهران بازدید کردند و آتابک نادری، رئیس مرکز مذکور، با تأکید بر اهمیت توسعه گفتگوی فرهنگی میان دو کشور، از مهمانان خود برای این بازدید قدردانی کرده و به هر یک از اعضای گروه تقدیرنامه و هدایایی اهدا نمود.

در ادامه این دیدار، «لوسینه ساهاکیان» مدیر تئاتر دراماتیک دولتی شهر وانادزور ارمنستان موسوم به «هوُوهّانِّس آبِلیان» نیز به نوبه خود تأکید کرد که این نمایش که گذشته نسل‌ها و یک ملت را از منظر یک انسان، یک خانواده و یک ملت که شاهد نسل‌کشی  بوده است، به تصویر می‌کشد، امروز نیز در ایام ما موضوع نسل‌کشی همچنان مطرح است و ارزش جهانی پیدا کرده است. زیرا در دنیای معاصر که روز به روز روابط پرتنش ملت‌ها بیشتر می‌شود، هنوز هم سرنوشت ملت‌ها و افراد زیادی در معرض نابودی قرار دارد.

هیئت تئاتر دراماتیک دولتی شهر وانادزور ارمنستان موسوم به «هوُوهّانِّس آبِلیان» نیز برای برگزار کنندگان جشنواره هدایای ویژه‌ای اهدا کرده‌اند که شامل مدال یادبود ویژه 150امین سالگرد هوُوهّانِّس آبِلیان ، کتاب مصور تاریخچه تئاتر، پیام قدردانی، تابلو فرش کوچک ارمنی و الفبای مینیاتوری ارمنی (از آثار مرکز ملی زیبایی‌شناسی) بود.

هیئت تئاتر دراماتیک دولتی شهر وانادزور ارمنستان موسوم به «هوُوهّانِّس آبِلیان» از همه شرکت‌کنندگان جشنواره بین‌المللی تئاتر «فجر» و «آلبرت بگجیان» کارمند بخش بین‌الملل مرکز نمایشی «آرت» ایران، برای حمایت‌ها، رایزنی و مشاوره در تمامی امور و در کنار گروه تئاتر ارمنی بودن در طول این مدت تشکر می‌کند.

شایان ذکر است که «نوید صفاریان» کارشناس تئاتر برجسته ایرانی هم به نوبه خود نامه­ای سرگشاده خطاب به هیئت تئاتر ارمنی ارسال کرده است که در آن آمده است:

«درود بر شما، فرزندان شایسته‌ی پاراجانوف و وارثان استانیسلاوسکی. این نامه را با محبت و احترام فراوان برای شما می­نویسم تا از طریق آن خود را از طریق آن با شما در میان بگذارم. 

نمایش «یک ساعت خاطره» مرا کاملاً تحت تأثیر قرار داد، نه به این دلیل که کامل­ترین نمایش بود، بلکه به این علت که با تماشای آن خود را در حال تماشای یکی از نمایش‌های چخوف در یک تئاتر مسکو و با اجرا استانیسلاوسکی و هم‌عصرانش احساس کردم. با دیدن نمایش شما از طرفی احساس می کردم که بازیگران از دل تاریخ بیرون آمده­اند، و از طرفی دیگر چنین احساس داشتم که مشغول تماشای کار جدید پاراجانف هستم؛ نمایشی مانند شعری پر از نمادهای زیبا و پر رمز و راز. 

 من هیچ کلمه‌ای به زبان ارمنی نمی‌دانم، اما نمایشی که می‌تواند یک ساعت توجه تماشاگر را کاملاً به خود جذب کند بدون اینکه بفهمی شخصیت‌ها چه می‌گویند و داستان آن­ها چیست، و فقط از طریق حرکات بازیگران درک کامل محتوا و جوهره‌ی اجرا را منتقل کند، واقعاً یک دستاورد بزرگی برای بازیگران شما است.

ریتم، تعادل صحنه، هماهنگی حرکات، بازی کامل بازیگران، استفاده از نمادهای فرهنگ ارمنی، گنجاندن اشعار که آرامش روحی را برای تماشاگر به ارمغان می‌آورد، طراحی خلاقانه صحنه و مهارت کارگردان از نقاط قوت این نمایش بودند.»

پینوشت: شایان ذکر است که جشنواره بین‌المللی تئاتر «فجر» در تهران: پایتخت جمهوری اسلامی ایران، برگزار می شود و این جشنواره یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی در حوزه هنرهای نمایشی در ایران محسوب می‌شود.

نمایش «یک ساعت خاطره» در چارچوب برنامه‌های صدمین سال نسل‌کشی ارامنه در سال 2015 تهیه و اولین بار در تاریخ 24 نوامبر 2015 در ایروان به روی صحنه رفته است، و در سال 2016 در چارچوب مراسم اعطای جوایز تئاتری «آرتاوازد» ارمنستان، جایزه «بهترین نمایش سال» را دریافت کرده است. همچنین در جشنواره بین‌المللی تئاتر موسوم به «لُوری تئاتر و نمایش» شرکت کرده است.

موضوع نمایش «یک ساعت خاطره» داستان یک خانواده شاهد  نسل‌کشی‌ را روایت می‌کند، اما این روایت مرز بین واقعیت و خیال را در می‌نوردد. طی نمایش قرن بیست‌ویکم و سال 1915 در دیوارهای خانه‌ای واقع در اِرزروم که دیگر وجود ندارد به هم می‌آمیزند. در این نمایش هرچند با آرامش و بدون صحنه‌های خشونت‌آمیز و نمایش لحظات خونین، اما تمام عمق و درد سرنوشت ارامنه را به تصویر کشیده می‌شود. تماشاگر به خوبی متوجه می‌شود که گاهی اوقات پشت سر این آرامش به ظاهر سطحی، تراژدی واقعی و عمیقی پنهان است.