کارشناس سیاسی: «طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» نیاز به معرفی بیشتر در سطح بین‌المللی دارد»

تاریخ گزارش: 24 دسامبر سال 2024 میلادی (4 دی 1403 شمسی)

ساعت گزارش: 09:00

ایروان، 24 دسامبر، «آرمِن پرِس» : وضعیت کنونی قفقاز جنوبی حاوی ابهاماتی است و این وضعیت ویژگی بارز  کل سال 2024 بوده است. اکنون هم، در آستانه تحویل سال 2024 میلادی، این ابهامات نه تنها برطرف نشده و همچنان پابرجا باقی‌مانده‌اند بلکه احتمالاً از برخی جهات افزایش هم یافته‌اند، به‌ویژه با توجه به بن‌بست شکل‌گرفته در روند عادی سازی روابط ارمنستان و آذربایجان و نیز روندهای جاری در گرجستان.

به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس» :  «آرمِن پِروُسیان» تحلیلگر سیاسی در چارچوب گفتگوی خود با خبرگزاری «آرمِن‌پرس»، وضعیت ژئوپولیتیک کنونی منطقه قفقاز جنوبی و تحولات احتمالی آینده را بررسی کرده و در خصوص قابلیت اجرایی طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» اظهار نظر کرده است.

به گفته آرمِن پِروُسیان هم‌زمان دو وضعیت موازی در منطقه ما همچنان ابهاماتی را ایجاد کرده و بستری برای رقابت‌های ژئوپولیتیکی نه تنها از منظر ابزارهای پذیرفته‌شده، بلکه از دیدگاه رقابت‌های جهانی آورده است.

وضعیت گرجستان و روندهای عادی سازی روابط ارمنستان و آذربایجان دارای ابعاد ژئوپلیتیکی و عناصری از رقابت جهانی هستند که بی‌تردید تأثیرات منفی به همراه دارند و به‌طور کلی خطرات عمومی منطقه را افزایش داده اند. 

به نظر وی تداوم خودداری آذربایجان از عادی‌سازی روابط با ارمنستان به دلایل مصنوعی مختلف، فرصتی برای دخالت و تأثیرگذاری دیگر بازیگران بین‌المللی در فرآیندهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم می کند.  

پِروُسیان همچنین تصریح کرد: «به‌وضوح مشخص است که روسیه اخیراً دوباره فرمت 9 نوامبر 2020 را د سطح سیاسی و تبلیغاتی در دستور کار قرار داده است. از طرف دیگر هم، ترکیه همواره در تلاش زمینه سازی تاثیرگذاری کلی در فرآیندهای در منطقه و پیشبرد منافع آذربایجاند ر روند عادی سازی روابط می باشد. البته این امر هم نباید فراموش کرد که انتظارات خاصی از عملکرد دولت جدید ایالات متحده آمریکا نیز وجود دارد.»

در پاسخ به این سؤال که طرح ابتکاری دولت جمهوری ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» در میان این همه چالش منطقه ای چقدر قابلیت اجرایی دارد، آرمِن  پِتروُسیان ضمن تأکید بر اهمیت فرآیند بازگشایی مسیرهای منطقه‌ای، افزود: «مهمترین و پرریسک‌ترین مسئله در قفقاز جنوبی، فرآیند بازگشایی راه‌ها است که ارتباط مستقیمی با طرح «چهارراه صلح» دارد. علاوه بر عادی‌سازی روابط ارمنستان و آذربایجان، در زمینه بازگشایی مسیرها نیز تضادهای آشکار منافع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به وضوح قابل مشاهده است.

این تضاد آشکار منافع به شرح زیر است:

·       ارمنستان به دنبال بازگشایی مسیرها بر اساس احترام متقابل و اصول برابری است که به «چهار اصل معروف و شناخته‌شده بین‌المللی» معروفند.

·       آذربایجان تأکید دارد که بازگشایی مسیرها باید در چارچوب منطق «کریدوری» صورت بگیرد.

·       ترکیه خواستار آغاز یک روند بازگشایی مسیرها در راستای خدمت به منافع آذربایجان  و برقراری مسیر ثابت برای اتصال به کشورهای آسیای میانه است.

·       ایران تمایل بر این دارد که این مسیرها از خاک کشورش عبور کنند.

·       روسیه به دنبال آن است که برای خود فرصت نظارت بر مسیرهای عبوری از خاک ارمنستان را تأمین کند.

·       آمریکا مخالف نظارت روسیه بر این فرآیند و عبور مسیرهای ارتباطی از خاک ایران است.

در مجموع، فرآیند بازگشایی راه‌ها با اصطلاحات مختلف معرفی می‌شود. آذربایجان آن را «کریدور زانِگزور»، ایران «کریدور ارس/ آراکس»، و ارمنستان به آن «چهارراه صلح» می‌گوید. تا زمانی که حساس‌ترین مسئله، یعنی بازگشایی راه‌ها، حل نشده است، امر بسیار طبیعی است که رقابت‌ها و پیشبرد طرح‌های مختلف در دستور کار همکاری‌های منطقه‌ای همچنان مطرح خواهد بود.

در پایان، تنها می‌توانم بار دیگر تأکید کنم که معرفی گسترده‌تر و افزایش سطح آگاهی نسبت به طرح ابتکاری دولت ارمنستان تحت عنوان «چهارراه صلح» در سطح بین‌المللی و جلب حمایت‌های بیشتر از این طرح، بی‌تردید به پیشبرد فرآیند بازگشایی راه‌ها و تأمین منافع ارمنستان در این راستا کمک خواهد کرد.»