کارشناس سیاسی: امضای قرارداد صلح و اجرای ابتکار «چهارراه صلح» بستگی به رفتار آذربایجان دارد

گزارش: 17 ژانویه سال 2025 میلادی (26 دی 1403 شمسی)

ساعت گزارش: 09:40

ایروان، 17 ژانویه، «آرمِن پرِس» : سال جدید با اظهارات جنگ‌طلبانه رئیس‌جمهور آذربایجان آغاز شد. متاسفانه این اظهارات تنها محدود به کشورهای همسایه نیست و به همین دلیل منطقه ما در وضعیت بسیار بحرانی و انفجاری قرار دارد. 

به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس» :  «هاروتئون مکرتچیان» کارشناس سیاسی در گفتگوی خود با خبرگزاری «آرمن‌پرس» ضمن اشاره به وضعیت موجود در قفقاز جنوبی و به موضوع امکان‌پذیری اجرای صحیح و دوام طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» در این خصوص اعلام کرده و افزود: «بدون شک، امضای منشور مشارکت استراتژیک همکاری ارمنستان و آمریکا اخیر وضعیت کمی آرام‌تر شده است و این امید را ایجاد می کند که منطقه قفقاز جنوبی وارد دوره جدید تشدید و بحران نخواهد شد.

 با این حال، باید مراقب باشیم و از حالات سرخوشی و انتظارات خوش‌بینانه بیش از حدر نسبت به منشور مشارکت استراتژیک ارمنستان و آمریکا، پرهیز کنیم.

باید پس از آغاز به کار دولت جدید ایالات متحده آمریکا ببینیم  که آذربایجان در منطقه چه موضعی اتخاذ خواهد کرد، در چه جبهه‌ای و چه رویکردی خواهد داشت، و در نهایت باید دید که آیا رئیس‌جمهور آذربایجان دست به ماجراجویی­های جدید خواهد زد با خیر؟

 اکنون ما در وضعیت نسبتاً پایدار اما شکننده‌ای قرار داریم که ممکن است برای مدتی ادامه یابد. 

در وضعیت کنونی، تنها می‌توان گفت که واکنش متواضع مقامات ارمنستان به اظهارات تهاجمی و تهدیدات آذربایجان، قطعاً بسیار قابل تحسین است، زیرا پاسخ دادن به این اظهارات با زبان و لحن‌های مشابه آن، به معنای بلعیدن فریب طعمه‌ای است که برای تحریک جنگ در منطقه انداخته شده.

امروز بر کسی پوشیده نیشت که اگر اراده سیاسی از سوی آذربایجان وجود داشته باشد «پیمان صلح» را هر لحظه می­توان امضا کرد، به­خصوص اینکه برای امضای آن همه­چیز آماده است، و از 17  ماده «پیمان صلح» ، 15 ماده آن مورد توافق قرار گرفته است و اکنون آذربایجان با بازی‌های خود تنها بر روی دو ماده باقی­مانده تمرکز کرده و در تلاش کش دادن و به تعویق انداختن امضای پیمان صلح است.

البته نباید فراموش کرد که برای امضای قرارداد صلح شرایط مساعد آن هم باید فراهم شود و باید فشار بین‌المللی بر آذربایجان وارد شود. ارمنستان هیچ راهی جز دنبال کردن دستور کار صلح ندارد و باید جهت جلوگیری از وقوع عملیات نظامی مورد آرزو و در حال برنامه‌ریزی توسط آذربایجان، تمام تلاش‌های خود را به کار بگیرد تا از تشدید بحران در قفقاز جنوبی پرهیز شود.

در این زمینه همچنین تضمین ایجاد همبستگی بین‌المللی و تلاش  های مشترک فعال در این راستا امر ضروری می باشد.. اگرچه امضای «پیمان صلح» به تعویق افتاده است، اما خیلی ساده‌انگاری است اگر بگوییم که اصلاً  امضا نخواهد شد. در این مورد نیز باید پس از تاریخ 20 ژانویه منتظر موضع دولت جدید ایالات متحده آمریکا باشیم.

در خصوص مسئله قره‌باغ، هم چنانچه می دانیم ترامپ قبلاً اعلام کرده بود که اگر او رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بود، اجازه نمی‌داد که تخلیه قومی ارامنه صورت بگیرد. این حقیقتاً یک بیانیه تسلی‌بخش است، اما باید دید که ترامپ در خصوص روابط خاص ارمنستان و آذربایجان چه موضعی اتخاذ خواهد کرد. جالب است که او پیش از این طی کمپین انتخاباتی خود اعلام کرده بود که فقط در راستای ایجاد و تثبیت یک دستور کار جهانی مبتنی بر صلح تلاش خواهد کرد. این قطعاً پیام و نکته بسیار مثبتی است، لذا باید در این راستا نیز به طور فعال با دولت ترامپ همکاری کرد.

در پایان هنگام صحبت در خصوص امکان‌پذیری اجرای صحیح و عملی شدن طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح»، نیز باید بار دیگر تأکید کرد که بزرگترین مانع در مسیر اجرایی شدن آن همچنان آذربایجان است. همانطور که می‌دانیم، طرف ارمنی در نشست‌های بین‌المللی همواره این ابتکار را به تفصیل معرفی کرده است، اما برای اجرایی شدن آن، اراده سیاسی آذربایجان نیز امر ضروری است. 

بسیاری از کارشناسان به نقش ترکیه در این راستا نیز  اشاره می‌کنند. این کشور همواره عادی سازی روابط ارمنستان و ترکیه را به عادی سازی روابط ارمنستان و آذربایجان مشروط کرده است. بنابراین، بزرگترین مانع اجرای طرح ابتکار دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» همچنان دولت رسمی باکو است. این طرح ابتکاری ارمنستان به طور قطع شایان ارزیابی مثبت است زیرا به نفع کشورهای منطقه، از جمله آذربایجان، می‌باشد. سوالی که در اینجا مطرح است این است که آیا آذربایجان آماده است که به این مسیر بپیوندد یا همچنان به دنبال خواسته‌های خود، مانند ایجاد کریدور فراسرزمینی و نوعی «منطقه خاکستری» و راه‌حل‌های خارج از قلمرو در خاک ارمنستان خواهد بود؟ اگر گزینه دوم را انتخاب کند، قطعاً «چهارراه صلح» روی کاغذ باقی خواهد ماند. این ابتکار تنها زمانی می‌تواند اجرایی شود که تمامی مسیرهای ارتباطی واقعاً گشوده شوند.»