390.33
تحلیل کارشناس آذربایجان: «ایران به آذربایجان هشدار می دهد که از اتخاذ مواضع ضدایرانی پرهیز کند»
8 دقیقه خواندن
ایروان، ۱۴ آوریل ۲۰۲۵ میلادی (۲۶ فروردین۱۴۰۴ شمسی)، «آرمِن پرِس»: «تاتِئو هائراپِتیان» کارشناس آذربایجان بر این باور است که باکو، از رهگذر تعمیق همکاری‌های راهبردی با اسرائیل، می‌کوشد آرایش احتمالی ضدایرانی خود را در راستای فشار بیشتر آتی خود علیه ارمنستان به‌کار گیرد و بستر اقدامات جدیدی را در آینده فراهم آورد.
به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس»: تاتِئو هائراپِتیان در چارچوب گفتگو خود با خبرگزاری دولتی «آرمن‌پرس» ضمن اشاره به مناسبات فزاینده آذربایجان و اسرائیل و پیام نوروزی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات متحد آمریکا، خطاب به «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان و با تصریح اینکه در این پیام، ترامپ به‌صراحت از علی‌اف به‌دلیل روابط دوستانه باکو با تل‌آویو و حمایت‌های آشکار از اسرائیل، قدردانی کرده بود، افزود:
«تبریک نوروزی دونالد ترامپ از جهات گوناگون بسیار معنادار و تأمل‌برانگیز است. گرچه در سال‌های گذشته نیز پیام‌هایی از سوی کاخ سفید در مناسبت نوروز صادر شده بود، اما در این مورد، تمرکز بی‌سابقه‌ای بر روابط و همکاری نزدیک میان آذربایجان و اسرائیل مشاهده می‌شود.
از طرفی هم نباید فراموش کرد که پیش از ارسال این پیام، ترامپ با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل، دیداری رسمی داشت. در بازه زمانی دسامبر تا فوریه، دستگاه دیپلماسی آذربایجان تحرکات چشمگیری داشت و بسیار فعال بود. برای نمونه، «هیکمَت حاجی‌یِف» دستیار سیاست خارجی علی‌اف، دو نوبت راهی اسرائیل شد و در جریان سفر دوم، با نتانیاهو نیز دیدار داشت. در جریان این دیدار، بحث‌هایی جدی پیرامون ایجاد سازوکار سه‌جانبه میان آذربایجان، اسرائیل و ایالات متحده آمریکا مطرح شد.»
این تحلیلگر افزود که باکو، علاوه بر سایر اقدامات، در حال لابی‌گری گسترده، بی وقفه و کاملاً هدفمند نیز است، و پیام ترامپ را باید خروجی همین تلاش‌ها و رایزنی‌های فشرده تلقی کرد.
وی خاطرنشان کرد که تا پایان ماه آوریل و آغاز ماه می سال جاری میلادی، تصمیم نهایی دولت ترامپ درباره بند ۹۰۷ مشخص خواهد شد.
«در واقع، با این تصمیم مشخص خواهد شد که آیا آمریکا در آینده به آذربایجان سلاح خواهد فروخت یا مقررات قبلی کماکان پابرجا خواهند ماند. همینن نقطه، محک جدی برای سنجش جایگاه آذربایجان در سیاست‌گذاری‌های آینده واشنگتن است.»
به نظر هائراپِتیان هیچ‌یک از همکاری‌های بین‌المللی بدون هدف یا پشتوانه راهبردی نیست. بی تردید اسرائیل، هم به نوبه خود با مشارکتی فعال در جنگ ۴۴ روزه، چه از حیث نظامی و چه در عرصه سیاسی، اهداف و منافع خاص خود را دنبال می‌کرد، انتظاراتی برای آینده در ذهن داشت و اکنون نیز در پی تحقق اهداف خاص خود در منطقه است.
«طبق گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌ها، اسرائیل در برخی مناطق مرزی با ایران، که دیگر تحت کنترل آذربایجان قرار دارد، اقدام به انجام عملیات‌های اطلاعاتی علیه ایران می‌کند؛ امری که به‌وضوح نشان می‌دهد اسرائیل عملاً خود را تا لب مرزهای جمهوری اسلامی ایران رسانده است. همچنین، داده‌های رسمی متعددی درباره همکاری گسترده انرژی میان آذربایجان و اسرائیل در دست است که نقش تعیین‌کننده‌ای در این روابط دارد. این همکاری‌ها که در برهه‌هایی خاص، به‌ویژه در عملیات علیه گروه‌هایی چون حماس و حزب‌الله، برای اسرائیل بسیار راهبردی و کارآمد بوده‌اند. آذربایجان منابع چشمگیری از گاز و نفت خود را در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد و همین امر، نمود روشنی از همکاری عمیق انرژی دوجانبه است. در نتیجه، اسرائیل با نگاهی راهبردی، آذربایجان را به‌مثابه سنگری محکم در برابر ایران در منطقه قفقاز جنوبی قلمداد می‌کند. در این میان، باکو نیز بی‌پروا و بدون هیچ ابایی در راستای تأمین منافع اسرائیل گام برمی‌دارد؛ منافعی که آشکارا با مواضع جمهوری اسلامی در تعارض است.»
به گفته این کارشناس ارمنی، دولت باکو تلاش می‌کند از این کارت بازی، برای جلب حمایت بیشتر و تقویت پیوندهای خود با دولت ترامپ بهره‌برداری کند. اسرائیل نیز دقیقاً همین مسیر را طی می‌کند و با طراحی دقیق، می‌کوشد تا حمایت و توجه کاخ سفید به‌سوی علی‌اف جلب کند. به موازات این تحولات، شاهد فعالیت‌های دیپلماتیک بسیار گسترده‌ای هستیم.
«از سوی دیگر، مسائل پیرامون ارمنستان نیز در همین چارچوب در حال پیگیری مدام است. آذربایجان با قرار گرفتن در چنین موقعیتی، همواره می‌کوشد که دولت جدید آمریکا را نسبت به فشارها و اقداماتش علیه ارمنستان بی‌تفاوت کند که آمریکا از این اقدامات و فشارهای آذربایجان چشم پوشی کند یا دست‌کم زیاد به آن توجه نکند. در همین راستا، اخیراً یکی از مقامات دولت ترامپ: آقای والتز، طی تماس تلفنی با مقامات باکو، نسبت به وضعیت مسئله اسرای ارمنی محبوس در باکو ابراز نگرانی کرد؛ مسئله‌ای که با واکنش منفی تند و شدید مقامات آذربایجان مواجه شد. بلافاصله پس از این تماس، دستگاه تبلیغاتی آذربایجان موجی از اطلاعات نادرست و جعلی را در فضای رسانه‌ای هر روز منتشر می‌کند
مجموعه این اقدامات به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه آذربایجان می‌کوشد از بستر تقابل با ایران، در مسیر افزایش فشارها علیه ارمنستان بهره‌برداری کند.»
این تحلیلگر ارمنی در پایان سخانان خود تأکید کرد:
«با این حال، باکو ناگزیر است، خواه ناخواه مواضع ایران را نیز در نظر بگیرد، به‌وخصوص اینکه در هفته‌های گذشته، مقامات بلندپایه ایرانی یکی پس از دیگری به باکو سفر کرده‌اند و پیرامون مسائل حساس امنیتی با مقامات این کشور به گفتگو نشسته‌اند. در آینده نزدیک، سفر رئیس‌جمهور ایران به باکو نیز در دستور کار قرار دارد. اکنون آذربایجان با دقتی وسواس‌گونه در حال رصد تمام تحولات منطقه‌ای است.
دیپلماسی ایران همواره با سیاست و زیرکی خاص شناخته شده همراه بوده است. تهران ترجیح می‌دهد پیام‌های خود را از طریق ابزارهای غیرمستقیم منتقل کند. ایران نه با تهدید، بلکه با زبان سیاست، در تلاش است به باکو بفهماند که رفتارهای اخیر این کشور از نظر جمهوری اسلامی، غیرقابل پذیرش است.
حتی می‌توان برگزاری رزمایش نظامی مشترک میان ایران و ارمنستان را نیز در همین چارچوب تحلیل کرد. این رزمایش در واقع پیامی هشدارآمیز و غیرمستقیم از سوی تهران به باکو بود تا مراقب هرگونه اتخاذ مواضع و چینش‌های ضدایرانی در منطقه باشد.»