آرمِن پِتروُسیان: «آذربایجان جهت تحقق انتظارات خود از ارمنستان در تلاش تنظیم روابط با ایران است.»
6 دقیقه خواندن
ایروان، ۵ فوریه ۲۰۲۵ میلادی (۱۷ بهمن ۱۴۰۳ شمسی) «آرمِن پرِس»: در قفقاز جنوبی، موضوع رفع انسدادها و بازگشایی مسیرهای منطقه‌ای به طور فزاینده‌ای بیش از پیش فعال‌تر می‌شود، جایی که آذربایجان منافع خاص و انحصاری خود را دارد و برای جامه عمل پوشاندن به این اهداف و منافع حداقل نیاز به یک محیط قابل مدیریت و مثبت با ایران دارد. به همین دلیل باکو سعی دارد روابط آذربایجان و ایران را به‌منظور تحقق انتظارات خود از ارمنستان تنظیم کند.
به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس» : «آرمِن پِتروُسیان» تحلیلگر سیاسی، ضمن اشاره به روابط آذربایجان و ایران و در همین راستا به سفر اخیر «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان، به ایران، چنین دیدگاهی را مطرح کرده و افزود:
«در ماه گذشته، تاکتیک‌هایی که آذربایجان در روابط با ایران در پیش گرفت، شامل استراتژی «تنش قابل مدیریت» در منطقه و در روابط با کشورهای همسایه بود تا از این طریق نشان دهد که آذربایجان قادر است همزمان در چندین جهت عمل کند: ارمنستان، روسیه، فرانسه، ایران و در عین حال تقابل‌های سیاسی و تبلیغاتی را پیگیری کند. این نوع رفتار قطعاً حاوی پیام‌هایی برای بازیگران فرامنطقه‌ای، به‌ویژه برای دولت جدید ایالات متحده آمریکا، است، چرا که تحولات پرحادثه جدیدی در حال وقوع است و موضوع بازگشایی مسیرهای منطقه‌ای در قفقاز جنوبی به طور فزاینده‌ای بیش از پیش فعال‌تر شده است؛ جایی که آذربایجان منافع خاص خود را دارد و برای تحقق این منافع، حداقل نیاز به یک محیط قابل مدیریت و مثبت با ایران دارد.»
طبق مشاهدات وی، آذربایجان به هیچ عنوان از طرح موسوم به «کریدور زنگِزور» دست نکشیده است و بهتریان بیانگر این موضوع اظهارات اخیر رئیس‌جمهور آذربایجان است.
پِتروُسیان احتمال می‌دهد که فعال شدن بحث بازگشایی مسیرها به‌ویژه با منافع ترکیه و تلاش‌های این کشور ارتباط مستقیمی دارد.
طبق نظر تحلیلگر سیاسی، از آنجا که آذربایجان همچنان انتظار دارد که طرح «کریدور زنگِزور» مبتنی بر راه‌حل‌های کریدوری پیگیری شود و از ارمنستان خواهان امتیازات یک‌جانبه است، به‌نظر می‌رسد که تاکتیک‌های رسمی باکو، همچنان مانند گذشته در دو سطح باید پیگیری شود.
«اولین سطح، زبان تهدید است؛ به این معنا که اگر طرف ارمنی خواسته‌های آذربایجان را برآورده نکند، باکو اعلام می‌کند که به هر نحو و با هر قیمتی حتی از طریق توسل به زور به اهداف خود خواهد رسید.
دومین سطح، زبان باج‌گیری و شانتاژ است؛ یعنی اگر طرف ارمنی موافقت نکند، آذربایجان از زیرساخت‌های ایرانی استفاده خواهد کرد. در هر دو سطح، آذربایجان بدون یک محیط مثبت و روابط خوب با ایران قادر نخواهد بود طرح خود را اجرایی کند.»
پِتروُسیان یادآوری کرد که یکی از بازیگران کلیدی مخالف راه‌حل‌های نظامی و توسل به زور، ایران است.
در مورد گزینه دوم نیز، ایران همچنان تنها بازیگر کلیدی است که برای آذربایجان می‌تواند مسیرهای جایگزین فراهم کند؛ بنابراین، در صورت حل مشکل، برای باکو مسئله اصلی این است که محیطی مثبت برای تعامل با ایران ایجاد کند تا تاکتیک‌های مورد نظر در قبال ارمنستان با حداکثر کارآیی اجرا کند.
به همین دلیل، سفر حکمت حاجی‌اف: دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان و یکی از نزدیک‌ترین افراد به وی، به ایران و دیدارهای وی با دبیر شورای امنیت، وزیر امور خارجه و در نهایت رئیس‌جمهور ایران، عملاً توسط طرف آذربایجانی به‌عنوان تلاشی برای کاهش تنش‌ها در روابط دوطرفه مورد استفاده قرار گرفته باید دانست.
«البته ایران آماده اجرای طرح‌های آذربایجان نیست، اما از طرف دیگر باید درک کرد که امکانات ایران در این زمینه محدود است. ایران در حال حاضر با مشکلات بسیار مهمی مواجه است؛ چرا که در حالی که تغییرات عمیقی در سطح جهانی همچنان در جریان است، ایران تلاش می‌کند تا مشکلات موجود در کشورهای همسایه خود را قابل مدیریت نگه دارد و از تشدید تنش‌های نظامی و مداخلات خارجی جلوگیری کند.
در این زمینه، برای ایران نیز مهم است که یک فضای مثبت و سازنده در روابط خود با آذربایجان ایجاد کند، چرا که این امر به ایران امکان می‌دهد تا از طریق گفتگوی مستقیم به دنبال راه‌حل‌های ممکن برای مشکلات موجود باشد، به‌ویژه که در شرایط بحرانی آذربایجان رفتارهای تهاجمی‌تری اتخاذ می‌کند و ممکن است بازیگران نامطلوب برای ایران در این مسائل مداخله کنند.»
پتِروُسیان در پایان یادآوری کرد که هرچند طرف آذربایجانی تلاش خواهد کرد تا ایران را متقاعد کند که در مورد آنچه که به‌اصطلاح «کریدور زنگِزور» نامیده می‌شود، موضعی پرو-آذربایجانی اتخاذ کند و به ایران وعده‌های سیاسی بیشتری خواهد داد، اما در چارچوب دیدار اخیر با حکمت حاجی‌اف، «مسعود پِزشکیان» رئیس‌جمهور ایران اعلام کرده است که خطوط قرمز ایران تغییر نکرده و حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت کشورهای منطقه برای ایران همچنان از اهمیت اساسی و حیاتی برخوردار است.