ԵՐԵՎԱՆ, 17 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ:  «Ֆրանսիացի հայագետների կապը Մխիթարյան միաբանության հետ՝ սկսած 1700 թվականներից» թեմայով դասախոսության ընթացքում Մխիթարյան միաբանության անդամ Հարություն վարդապետ Պզտիկյանը նշեց, որ միաբանության հետ կապը հատկապես արժեքավոր է եղել հենց ֆրանսիացի հայագետների համար: Նրանք միաբանությունում պահվող ձեռագրերում գտել են այնպիսի  գրականություն, որը վաղուց կորսված է համարվել Եվրոպայում:

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ`  Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումների շրջանակում կազմակերպված դասախոսությունն անցկացվեց  հոկտեմբերի 17-ին ՀՀ  սփյուռքի նախարարությունում:

«Ֆրանսիացի հայագետները ամիսներ, երբեմն տարիներ էին անցկացնում Մխիթարյան միաբանությունում: Այդպես նրանք կարողանում էին ձեռագրեր հավաքել: Նրանք հենց այն հայագետներն էին, որոնք գիտեին հայերենի արժեքը և գնահատում էին ձեռագրերի բովանդակության հարստությունը, քանի որ դրանցում կար գրականություն, որը վաղուց կորել էր Եվրոպայում, այնինչ 5-րդ, 7-րդ, 9-րդ դարերում թարգմանվել էին հայերեն»,- «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում ասաց Մխիթարյան միաբանության անդամ, Սևրի Սամուել Մուրադյան վարժարանի և մշակութային կենտրոնի տնօրեն Հարություն վարդապետ Պզտիկյանը:

Ուսումնասիրելով միաբանությունում պահվող ձեռագրերը` հայագետները  տեսել են, որ անգամ իրենց պատմությունն է հնարավոր գտնել դրանցում:

Պզտիկյանը պատմեց, որ այդ հայագետները չափազանց մտահոգվել են այն ժամանակ, երբ Նապոլեոնն սկսել է վերացնել բոլոր վանքերը: Նրանք  խնդրել են չդիպչել Մխիթարյան միաբանությանը` շեշտելով, որ այնտեղ գիտնականներ են, մշակույթի մարդիկ: Հետաքրքրվելով միաբանության գործունեությամբ` Նապոլեոնը չի վերացրել այն ու պահել է որպես ակադեմիա: Այդպես հայագետները փրկել են Մխիթարյան միաբանությունը:

«Մենք նրանցից ոչինչ չունեինք սովորելու, բայց, դրա փոխարեն, մենք նրանց հնարավորություն ընձեռեցինք թարգմանել մեր ձեռագրերի բովանդակությունը: Հայագետները տեսան, որ միաբանությունում կան գրքեր, որոնք ոչ լատիներեն են պահպանվել, ոչ՝ հունարեն: Դրանք թարգմանելու համար շատերը սկսեցին հայերեն սովորել, զարգացնել այդ լեզուն, և այն շատ կարևորվեց: Վիկտոր Լանգլուան ասում էր, որ հայ  գրականությունն Արևելքի ամենահարուստ գրականություններից մեկն է: Այդ գիտակցությունը տարածվեց Գերմանիայում, Իտալիայում և հայագետները շատացան»,- շեշտեց վարդապետը:

Նա փաստեց, որ միաբանությունում առկա ձեռագրերում դեռ շատ նյութեր կան, որոնք ենթակա են ուսումնասիրության, և հայագիտության նկատմամբ հետաքրքրությունը մինչ օրս հատկապես մեծ է ֆրանսիացիների կողմից:

Դասախոսությանը մասնակցեցին Հր. Աճառյանի անվան  լեզվի ինստիտուտի աշխատակիցներ, Երևանի պետական, Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանների դասախոսներ և ուսանողներ, ներկայացուցիչներ ՀՀ սփյուռքի, ՀՀ մշակույթի նախարարություններից:

Միջոցառումն իրականացավ ՀՀ Սփյուռքի նախարարության և «Նարեկացի» արվեստի միության աջակցությամբ:

Հայր Հարություն վարդապետ Պզտիկյանը աստվածաբան է, փիլիսոփայության և արվեստի դոկտոր: Հարություն Պզտիկյանը եղել է Մխիթարյան միաբանության պաշտոնական ամսագրի` «Բազմավէպ»-ի խմբագրապետ, նրա գրիչն են պատկանում գրականագիտական, հայագիտական, արվեստին ու մանկավարժությանը վերաբերող հայերեն և օտար լեզուներով բազմաթիվ աշխատություններ:

Նա նաև նկարիչ է: Պզտիկյանի գործերը հոգևորի և աշխարհիկի յուրօրինակ գեղարվեստական սինթեզի արդյունք են: 1962 թվականից նա  ներկայանում է անհատական ցուցահանդեսներով: Արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների: Պարգևատրվել է նաև ՀՀ սփյուռքի նախարարության «Մայրենիի դեսպան» մեդալով: