ԵՐԵՎԱՆ, 11 ՀՈՒԼԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: «Փաստորեն, Քիրազ չի հավատար ներշնչման, իսկ Ժանսեմ՝ կը կասկածի: Ի՞նչ կը վերաբերի ներշնչման հավատացողներուն, անոնք շատ շատ են: Այս պարագային հիշենք միայն Վան Կոկը (Վինսենթ վան Գոգ-Թ․Խ․) որ իր վրձնակիցներուն կըթելադրե. «Մի խեղդեք ձեր ներշնչումն ու երևակայությունը: Գերին մի դառնաք ձեր բնորդներուն»:

Կը թվի թե Քիրազի նմանները մշտական ներշնչման մեջ կը գտնվին անգիտակցաբար, Ժանսեմի նմանները թեև կը կասկածին, այնուամենայնիվ, կը սպասեն երփնագրելու ցանկության՝ գիտակցաբար: Իսկ Վան Կոկի նմանները ոչ միայն կը հավատան, այլև կը հանձնվին ենթագիտակիցի մղումներուն՝ տարերայնորեն: Թե ինչպե՞ս կը գործե ներշնչումը ու ի՞նչ չափով կ'ազդե ստեղծագործողին վրա, այնքան ալ հստակ չէ, որովհետև նախ՝ ինքը վերացական հասկացողություն է և ապա անոր «միջամտություն» թե անուղղակի է, թե հարաբերական և թե ոգեղեն:

Գրեթե բոլոր կերպ արվեստագետները կը պատկանին հիշյալ տեսակներեն մեկն ու մեկուն: Բացառություններ կան, անշուշտ, որոնք, սակայն, առանձին քննարկման ենթակա են:

Երբ համաճարակը նոր աշխուժացած էր ու տագնապ ստեղծած ամենուրեք, իմ ճանչցած արվեստագետները, անոնց որոնց հետ կրցած էի  կապ հաստատել,  բաժնված էին երկու խումբերու՝ ստեղծագործողներու և չստեղծագործողներու: Այսօր երբ նույն արվեստագետներուն նույն հարցը կու տամ, կը պարզվի, թե անոնք որոնք կը կարծեն, թե պետք չունին ներշնչման, նույն թափով կը շարունակեն ստեղծագործել, իսկ մյուսներեն շատ շատեր, անոնք որոնք պետքը կը զգային ներշնչման, կարծես թե «ընտելացած» են արդէն համաճարակի հետ ու սկսած են ստեղծագործել, ոմանք՝ բեղուն, ուրիշներ՝ համեմատաբար նվազ: Ինչպես՝ Գեղամ Թազյան, Էդիկ Բերդյան, Մկրտիչ Մազմանյան, Ռոպերթ Էլիբեկյան, Արա Ազատ, Սուրեն Ոսկանյան, Դավիթ Դավթյան և այլն»:

Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք թերթի այսօրվա համարում