Ադրբեջանն օգտագործեց ՆԱՏՕ-ի զենքը. Ինչպես չեխական հաուբիցները հայտնվեցին հակամարտող երկրում
ԵՐԵՎԱՆ, 22 ՀՈՒՆՎԱՐԻ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ/ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Հյուսիսատլանտյան դաշինքը լուրջ հետաքրքրություն է ցուցաբերել արցախա-ադրբեջանական հակամարտության նկատմամբ: Բաքվի՝ Չեխիայից հրետանային զենքի գնումն առաջին նախադեպն է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիրը հարձակողական զենքի խոշոր խմբաքանակ է մատակարարում հակամարտության գոտի: Այս մասին հայտնում է ֆրանսիական «AgoraVox»-ը:
Հարկ է հասկանալ, որ դաշինքի անդամ-երկրների շարքում գոյություն ունի ներքին կանոն՝ հակամարտության կողմերից ոչ մեկին զենք չմատակարարել, սակայն այդ «առաջարկությունն» այժմ անցյալում է: Տարածաշրջան զենքի գնման եւ մատակարարման պատմությունն արդարացիորեն դարձել է դետեկտիվի սյուժե՝ լի հանելուկներով ու «սպիտակ բծերով»:
2018 թ. ադրբեջանական բանակի գովազդային հոլովակներից մեկում հայտնվեց չեխական արտադրության ռազմական տեխնիկա՝ հագեցած հաուբիցներով ու բազմակի արձակման հրթիռային համակարգերով: Բայց Բաքուն հաշվի չառավ այն փաստը, որ դա ակնհայտորեն դուր չի գա Պրահային՝ նկատի ունենալով ՄԱԿ-ի, Եվրամիության ու ԵԱՀԿ-ի էմբարգոն՝ դրված Ադրբեջանին զենքի վաճառքի վրա:
Իսկ հրապարակված տեղեկատվությունը բողոքի ալիք բարձրացրեց Չեխիայում: Երկրի իշխանությունները շտապեցին հերքել այդ տեղեկությունը: Հանրապետության ղեկավարության հայտարարությամբ՝ «Czechoslovak Group» ընկերության արտահանման վիզաներում, որպես «Tatra» ռազմական մեքենաների առաքման վերջնակետ, նշված է Իսրայելը:
Սակայն լրագրողական հետազոտության արդյունքում հաջողվեց ապացուցել, որ գնում-վաճառքի գործընթացում եւ վերահագեցմանը մասնակցել են «Czechoslovak Group»-ին պատկանող «Real Trade Praha»-ն եւ սլովակյան «MSM Martin» ընկերությունները, որոնք ավելի վաղ փորձել են թույլտվություն ստանալ՝ Ադրբեջան հաուբիցների եւ հրթիռային արկերի մատակարարման համար, բայց ապարդյուն: Լրագրողները պարզել են նաեւ, որ Չեխիայից Իսրայել է առաքվել 54 «Tatra» ռազմական մեքենա: Հասնելով նշանակման կետ՝ դրանք 12 ժամվա ընթացքում լրացվել են իսրայելական հեռահաղորդակցման համակարգերով եւ իսրայելական «Elbit systems Land and C4i» ընկերության հեռակառավարման համակարգերով, իսկ այնուհետեւ տեղափոխվել Սլովակիա: Հետո «MSM Martin»-ի մասնագետները բեռը հագեցրել են «Dana M-1» հաուբիցներով եւ «Vampir RM-70» բազմակի հրթիռային կայանքներով, որից հետո տեխնիկան արդեն արտահանվել է անմիջական պատվիրատուին՝ Ադրբեջանին: Փոխանցումներն իրականացրել է ադրբեջանական «Silk Way» ավիաընկերությունը՝ դիվանագիտական քողի տակ: Միեւնույն ժամանակ Սլովակիայի էկոնոմիկայի նախարարության կողմից «MSM Martin»-ին տրված ներմուծման արտոնագրում նշված են իսրայելական «Elbit Systems Land and C4i» 54 «Tatra» մեքենա: Այսինքն՝ ճիշտ այնքան, որքան ռազմական մեքենա Չեխիան հասցրեց Իսրայել:
Քանի որ Չեխիայում զենքի արտահանման արտոնագիրը տալիս է արդյունաբերության եւ առեւտրի նախարարությունը՝ պաշտպանության, արտաքին գործերի ու ներքին գործերի նախարարությունների դրական եզրակացության հիման վրա, միանգամայն ակնհայտ է, որ չեխական գերատեսչություններն իրենց դրական եզրակացությունն են տվել՝ կապված Ադրբեջան ռազմական տեխնիկայի արտահանման հետ: Չնայած այն բանին, որ այդ բոլոր նախարարությունները սկզբում պնդում էին, որ արտահանումը կատարվել է Իսրայել, առաքման արտոնագրում իսրայելական ընկերության անվան կողքին նշված է նաեւ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը:
Այսպիսով՝ պարզ է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ մեկ այլ երկիր իր կոռումպացված քաղաքագետներով առանց խղճի խայթի աջակցեց Արցախի ու Ադրբեջանի միջեւ հակամարտության մեծացմանը եւ առաջին տեղում դրեց ոչ թե մարդկային կյանքերը, այլ ռազմավարական հետաքրքրությունները, առաջին հերթին՝ նավթը:
Պատրաստեց Իշխան ՔԻՇՄԻՐՅԱՆԸ