ԵՐԵՎԱՆ, 3 ՀՈՒՆԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Պայքարի բանաստեղծ, հայերին սիրահարված ուկրաինացի գործիչ Վասիլ Ստուսի երեւակայական աշխարհի գաղտնագրերը բացահայտված են. Երևանում` Սերգեյ Փարաջանովի թանգարանում, տեղի ունեցավ անվանի գրող, Ուկրաինայի ազգային հերոս Վասիլ Ստուսի բանաստեղծությունների «Հանգիստ տուր ինձ, Տեր» հայերեն թարգմանությամբ ժողովածուի շնորհանդեսը։

Պայքարի բանաստեղծ և ֆենոմեն. այսպես էին ներկաները բնորոշում խորհրդային տարիների այլախոհ Վասիլ Ստուսին, ով 30 տարի առաջ այս օրը Ռուսաստանի Պերմի մարզի Կուչինո ավանում տեղակայված ԳՈՒԼԱԳ-ի մահվան ճամբարի մենախցում, 47 տարեկանում պիտի կնքեր մահկանացուն, եւ ում ստեղծագործություններն այսօր պետք է ապրեին եւ հանձնվեին հասարակության դատին իր ճամբարային ընկերոջ եւ համախոհի՝ նախկին քաղբանտարկյալ Ռազմիկ Մարկոսյանի շնորհիվ:

Խորհրդանշական էր նաեւ գրքի շնորհանդեսի վայրը, քանի որ բանաստեղծի քաղաքական գործունեությունը սկսվել էր 20 տարի առաջ նույն օրը Կիևի «Ուկրաինա» կինոթատրոնում Սերգեյ Փարաջանովի «Մոռացված նախնիների ստվերները» ֆիլմի պրեմիերայի ժամանակ կազմակերպված հավաքին ունեցած իր մասնակցությամբ: 

Գրքում զետեղված են Ստուսի զինվորական տարիներին, առաջին եւ երկրորդ կալանքների ժամանակ գրված բանաստեղծությունները: Ազգային միացյալ կուսակցության անդամ, «Անկախության բանակի» հիմնադիրներից Ռազմիկ Մարկոսյանը միայն ցավում է նրա համար, որ ստեղծագործություններն ուշ են տպագրվում:

«Մի յուրահատուկ մտերմություն էր նրա հետ, նրա բանաստեղծությունները բոլոր ժամանակներում, բոլոր ճամբարներում վտանգված էին, եւ ակամայից մենք դրանց պաշտպանն էինք թե՛ հացադուլով, թե՛ գործադուլով, թե՛ դիմում բողոքներով: Անձամբ ինձ հաջողվել է փրկել 50 բանասստեղծություն, եւ այս տարիների ընթացքում գոյացածը պետք է հանգեցներ հենց այս գրքի հրատարակությանը: Ցավում եմ, որ դա ուշ եղավ»,-լրագրողների հետ զրույցում նշեց նա:

Լավ ճանաչելով բանաստեղծին՝ Ռազմիկ Մարկոսյանը տվել է ժողովածուին «Հանգիստ տուր ինձ, Տեր» խորագիրը, քանի որ, նրա խոսքով, վստահ է՝ Ստուսի հոգին հիմա էլ է փոթորկվում իր երկրի, ամբողջ աշխարհի համար:

Գրքի թարգմանչուհու՝ Երազիկ Գրիգորյանի խոսքով՝ ավելի քան մեկ տարի է պահանջվել Ստուսի երեւակայական աշխարհի գաղտնագրերը բացահայտելու համար: «Ինձ համար Ստուսը պայքարի բանաստեղծ է, քանի որ լինելով անազատության մեջ, զրկված տարրական մարդկային իրավունքներից՝  պայքարել դրսում  ազատության մեջ ապրող մարդու լիարժեք իրական ազատության համար եւ մանավանդ այդ ընթացքում ստեղծագործել ամեն մեկին տրված չէ. նա ինձ համար պարզապես ֆենոմեն է: Ինձ թվում է՝ կարողացել եմ գտնել Ստուսի երեւակայական աշխարհի գաղտնագրերը: Ընթերցողը Ստուսի տողերում կգտնի մի ուկրաինացու, ով պայքարել է հանուն մարդու մտքի ազատության»,- վստահեցրեց Երազիկ Գրիգորյանը:

Լուսանկարները` Գևորգ Պերկուպերկյանի

Շնորհանդեսին ներկա էր նաեւ կոմպոզիտոր, ՀՀ ժողովրդական արտիստ Տիգրան Մանսուրյանը, ով վստահ է՝ գիրքը մեծ արժեք է ներկայացնում հայ-ուկրաինական հարաբերությունների համար:

«Տարիներ առաջ այդ կայացած ամբողջությունը Մարկոսյանը տանում է իր հետ մինչեւ այսօր, եւ կարծես թե նա դրանից չի ազատվել: Մինչ այդ, մենք Մարկոսյանի հետ խոսել էինք Ստուսի մասին, եւ ես հիշում եմ՝ Ռազմիկն այն ժամանակ ասում էր՝ այս ճանապարհն անցած բոլոր ուկրաինացիները տուն վերադառնալուց հետո առանձնակի հոգածության մեջ են հայտնվել իբրեւ ագզային հերոս, ինչը մեր պարագայում չեղավ: Ռազմիկն ինձ համար իրապես ազգային հերոս է: Ես հպարտ եմ, որ մենք բավականին երկար ճանապարհ ենք անցել: Նա նոր էր աքսորից վերադարձել, երբ մենք մտերմացանք, եւ ես հետեւել եմ նրա յուրաքանչյուր քայլին, թե ինչպես է  նա փորձել լինել նույն զինվորը, նույն երիտասարդ անձը, իր ամբողջ կենսագրությունը նվիրել հենց այս անկախության գաղափարին: Մենք ուկրաինացիների հետ մեծ կապեր ունենք, որոնք շատ թանկ են մեր պատմական անցյալում, եւ ահավասիկ Փարաջանովի տուն-թանգարանում ենք, հենց Փարաջանովի գոյությունը ինքնին կիեւյան մշակութային իրականության մի մասն է կազմում»,- եզրափակեց հանրաճանաչ կոմպոզիտորը: