ԵՐԵՎԱՆ, 30 ՀՈՒՆՎԱՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Անցյալի ճանաչումը միակ ձևն է կատարված դեպքերն անցյալում թողնելու համար, որպեսզի դրանք նորից չկրկնվեն: Վենետիկի փառատոնի մրցանակակիր, գերմանաբնակ թուրք ռեժիսոր Ֆաթիհ Աքինն այս համոզմունքը հայտնեց՝ Երևանում ներկայացնելով Հայոց ցեղասպանության մասին պատմող իր «Սպի» ֆիլմը: Կինոնկարի փակ ցուցադրությունն անցկացվեց հունվարի 30-ին «Սինեմա Սթար» կինոթատրոնում: Ֆիլմի գործողությունները տեղի են ունենում 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության ժամանակ և պատմում է Ցեղասպանությունը վերապրած  հայ մարդու` Նազարեթ Մանուկյանի մասին, ով կորցրել է իր ընտանիքը և տարիներ անց հանկարծակի  իմանում է, որ իր զույգ աղջիկները, հնարավոր, է ողջ են մնացել: Նա սկսում է երեխաների փնտրտուքները: Ֆիլմում նկարահանվել են Արսինե Խանջյանը,  Սիմոն Աբգարյանը, Ակին Ղազին և այլք: Գլխավոր հերոսին մարմնավորել է ծագումով ալժիրցի դերասան Թահար Ռահիմը:

Ռեժիսոր Ֆաթիհ Աքինը լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում ընդգծեց, որ առաջին անգամ Հայաստան է եկել երևանյան միջազգային «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնի ժամանակ:

«Ինձ համար շատ հատուկ և նշանակալի ժամանակահատված էր: Բավական զգայուն պահ էր այն ժամանակ թուրքական ծագումով մարդու համար գալ այստեղ: Այն ժամանակ «Սպի» ֆիլմի գաղափարն արդեն ծագել էր, և նախագիծն էր ուրվագծվում, իսկ հինգ տարի անց պատրաստ ֆիլմով եմ եկել: Անկախ ամեն ինչից՝ ես ինձ խոստում էի տվել, որ պատրաստ ֆիլմով կգամ այստեղ և կատարեցի խոստումս»,- «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ նշեց Ֆաթիհ Աքինը: Ռեժիսորի խոսքով՝ ինքը նախորդ անգամ արդեն այցելել է Ծիծեռնակաբերդ, խոսել է Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հայկ Դեմոյանի հետ:

«Մի քանի առանցք և բանալի կար այդ ֆիլմն անելիս: Հիմնական գաղափարն այն էր, որ ես, ավելի ճիշտ իմ ծնողները, սերում են մի երկրից, որտեղ խոսքի ազատության սահմանափակումներ կային և հիմա էլ կան այս թեմայի շուրջ: Ժամանակին Թուրքիայում հնարավոր չէր «ցեղասպանություն» բառն օգտագործել, հիմա էլ քիչ է հնարավոր: Բայց ես հավատում եմ խոսքի ազատությանը. դա ամենակարևոր արժեքներից մեկն է, և այն պետք է պաշտպանենք: Իմ նպատակն էր ցույց տալ, վերահաստատել, որ Թուրքիայում կա քաղաքացիական շարժում, որն աճել է հատկապես Դինքի սպանությունից հետո, և որ ցեղասպանությունը հիշվում է և ընդունվում: Սա քաղաքացիական շարժում է, ոչ քաղաքական, և ես դրա մասն եմ, և քանի որ Թուրքիայում ժողովրդականություն եմ վայեում, մտածեցի, որ Նազարեթի պատմությունը պատմելով, ես հարցեր կառաջացնեմ և կհաստատեմ քաղաքացիական շարժման գոյությունը: Ամբողջ աշխարհում շատ մարդիկ 1915 թվականի մասին չգիտեն: Միտքն այն էր, որ եթե ֆիլմն ինչ-որ լար է շարժում քո հոգում, սկսում ես տեղեկանալ այդ իրադարձությունների մասին: Ինչո՞ւ հիշել, ինչու՞ տեղեկանալ: Դա կողմեր բռնելու համար չէ: Ես գործ չունեմ: Բայց կարծում եմ, որ անցյալը ճանաչելն այն չկրկնելու միակ ձևն է»,- նշեց Ֆաթիհ Աքինը:

Նրա խոսքով՝ ֆիլմն արդեն իսկ ներկայացվել է թուրքական կինովարձույթում:

«Երկու տարի առաջ հնարավոր չէր լինի ցուցադրել այն, սակայն այժմ միայն Ստամբուլում չէ, որ ներկայացրել ենք: Այլ քաղաքներում էլ է ցուցադրվել: Մեր նպատակը միշտ էլ եղել է կինոնկարը տանելը և պատմությունը Թուրքիայում փոխանցելը: 18-20 տարեկան երիտասարդները ֆիլմը դիտելուց հետո, ասում են՝ մենք սրա մասին բան չենք իմացել, գնում, ճշտում, կարդում են դեպքերի մասին: Դա լավագույն արդյունքներից է, որին ֆիլմը կարող էր հասցնել»,- հայտնեց նա:

Ֆաթիհ Աքինը խոստովանում է՝ ֆիլմը նկարահանելիս մտածել է Ռոման Պոլանսկու «Դաշնակահարը» ֆիլմի մասին: «Ես հինգ տարի Հայոց ցեղասպանության պատմության հետ եմ անցկացրել: Այնքա՜ն բան գիտեմ, որ իմ միջով եմ անցկացրել, ու ինձ դուր եկավ ֆիմի կաֆկայական իրականությունը»,- խոստովանեց ռեժիսորը:

Սցենարի համահեղինակ Մարտիկ Մարդինի համոզմամբ՝ ֆիլմը շատ անկեղծ է, քանի որ անկեղծ ու իրական մարդկանց մասին պատմություն է: «Ես համարում եմ, որ սքանչելի ֆիլմ է նկարահանվել: Իրական պատմություն է այն մարդկանց մասին, ովքեր այդ ցեղասպանության ճանապարհով են անցել»,- ընդգծեց նա:

Դերասանուհի Արևիկ Մարտիրոսյանը վերհիշեց, որ Ֆաթիհ Աքինը հայկական ծագումով դերասաններ էր փնտրում Ֆրանսիայում, և իրենք հենց այնտեղ են ծանոթացել: «Մենք հանդիպեցինք, և հանդիպման ընթացքում հասկացա, որ նա ուզում է նկարահանել Ցեղասպանության մասին պատմող ֆիլմ: Ես մեծ հաճույքով խաղացի այս ֆիլմում»,- նշեց նա:

15, 5 մլն եվրո բյուջեով և 138 րոպե տևողությամբ «Սպի» ֆիլմի նկարահանումները սկսվել են 2013 թվականի մարտին և իրականացվել են Հորդանանում, Գերմանիայում, Կուբայում և Մալթայում: Ֆիլմի ստեղծմանն աջակցություն է ցուցաբերել նաև Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովը:

«Սպի» ֆիլմն ամփոփում է Ֆաթիհ Աքինի «Սեր, մահ և չարք» եռապատումը: Այն ռեժիսորի առաջին մեծ միջազգային նախագիծն է, որի արտադրությանը մասնակցել է յոթ երկիր՝ Գերմանիան, Ֆրանսիան, Իտալիան, Կանադան, Լեհաստանը, Թուրքիան, Ռուսաստանը:

Ֆիլմը հայկական կինովարձույթում կհայտնվի փետրվարի 19-ին:

Արևիկ Մարտիրոսյան, Մարտիկ Մարդին, Ֆաթիհ Աքին, Ռուբեն Դիշդիշյան Ֆաթիհ Աքին Արևիկ Մարտիրոսյան, Ֆաթիհ Աքին, Ռուբեն Դիշդիշյան Ֆաթիհ Աքին, Ռուբեն Դիշդիշյան Մարտիկ Մարդին Ռուբեն Դիշդիշյան Ֆաթիհ Աքին Արևիկ Մարտիրոսյան, Մարտիկ Մարդին, Ֆաթիհ Աքին Ռուբեն Դիշդիշյան

Գերմանաբնակ թուրք ռեժիսոր, Վենետիկի փառատոնի մրցանակակիր Ֆաթիհ Աքինի նոր` «Սպի» ֆիլմի փակ դիտումը: Լուսանկարները` Գևորգ Պերկուպերկյանի